Από τις 7 έως τις 10 Δεκεμβρίου 2025 στη Γενεύη της Ελβετίας έλαβε χώρα η 12η Ακαδημαϊκή Διαβούλευση μεταξύ Ιουδαϊσμού και Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης η οποία διοργανώθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την International Jewish Committee for Interreligious Consultations (IJCIC), που σηματοδότησε μισό αιώνα διαλόγου μεταξύ των δύο παγκόσμιων θρησκευτικών κοινοτήτων.
Η συνάντηση είχε ως θέμα «Η Ιερότητα του Χώρου – Η Ιερότητα του Τόπου» ενώ ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ.Βαρθολομαίος προήδρευσε από κοινού με τον Πρεσβύτερο Μητροπολίτη Εμμανουήλ Χαλκηδόνος και τον Πρόεδρο της IJCIC, Ραββίνο Μάρκ Ντρέιτς.
Στην ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι «ο ιερός χώρος δεν είναι “μουσείο ομορφιάς”. Δεν αποτελεί άψυχο παράθυρο στο παρελθόν. Αποτελεί ηθικό και πνευματικό κάλεσμα να βιώνουμε την πίστη μας μέσα στον κόσμο. Μας καλεί στην αγιότητα, στη δικαιοσύνη, στη συμπόνια.
Η σωματική εμπειρία μέσα στην εκκλησία – από τα ανοικτά κλίτη που θυμίζουν πλοία έτοιμα να μεταφέρουν τους πιστούς, έως τα σημεία προσευχής – μας υπενθυμίζει ότι η λατρεία δεν είναι φυγή από τον κόσμο, αλλά μεταμόρφωση για χάρη του κόσμου… Εδώ βρίσκουμε ισχυρή σύνδεση με την ιουδαϊκή παράδοση.
Ο ιερός χώρος είναι αδιαχώριστος από την ηθική ευθύνη… Στα μάτια του Θεού, η αυθεντική αγιότητα πρέπει να εκφράζεται μέσα από τη δικαιοσύνη και το έλεος».
Συνέχισε λέγοντας: «Σε αυτή τη διαβούλευση, οικοδομούμε μαζί τον ιερό χώρο, καθώς συναντιόμαστε σε ένα πεδίο μάθησης, εμπιστοσύνης και ελπίδας. Καθώς συνεχίζουμε τον διάλογό μας, ας ενισχυθούμε από τη μαρτυρία των παραδόσεων και των πνευματικών μας ηγετών, ώστε να μην απομονωθούμε, αλλά να διευρύνουμε τα όρια της αγιότητας στον κόσμο μας».
Την ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη, ακολούθησαν οι εισαγωγικές παρατηρήσεις του Μητροπολίτη Εμμανουήλ και του Ραββίνου Ντρέιτς, συνέχισε ο Ραββίνος Καθηγητής Ρίτσαρντ Μάρκερ, ένας από τους προηγούμενους προέδρους της IJCIC και κύριος σύνδεσμος της επιτροπής με τους Ορθόδοξους Χριστιανούς στην προετοιμασία της διμερούς διαβούλευσης.
Στην προσφώνησή του, ο Ραββίνος Ντρέιτς επαίνεσε «το θάρρος και το όραμα που διατηρούν τον διάλογο Ιουδαϊσμού – Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης», καθώς και τη «υπομονετική διπλωματία» και τη «ζεστασιά των προσωπικών σχέσεων» που «μετέτρεψαν τη θεσμική δέσμευση σε πραγματική φιλία».
«Από τις πρώτες συναντήσεις μας, βαδίσαμε έναν δρόμο που λίγοι θα μπορούσαν να φανταστούν. Μάθαμε ο ένας από τον άλλον, μιλήσαμε ο ένας με τον άλλον, ονειρευτήκαμε μαζί», πρόσθεσε.
Από την πλευρά του, ο Μητροπολίτης Εμμανουήλ απέτισε φόρο τιμής στα 50 χρόνια σχέσεων Ιουδαϊσμού – Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης, τιμώντας τον αείμνηστο Μητροπολίτη Δαμασκηνό Αδριανούπολης (1936–2011) και τον Δρα Γκέρχαρτ Μ. Ρίγκνερ (1911–2001) για τον καθοριστικό τους ρόλο στη διευκόλυνση του διαλόγου.
Όπως ανέφερε: «Βρισκόμαστε εδώ, στη Γενεύη. Ένας τόπος ιδιαίτερης βαρύτητας, ένας χώρος που έχει βυθιστεί στην ιστορία και στην αγωνία του διαλόγου, σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την έναρξή του. Είναι, θα μπορούσε να πει κανείς, μια στιγμή όπου η ιστορία συναντά τη θεολογία ως βιωματική πραγματικότητα που υπερβαίνει τις αφηρημένες έννοιες».
Ακολούθησε η προβολή φωτογραφικού αφιερώματος, που ετοίμασε ο Δρ. Βαχικούρας, αναδεικνύοντας πέντε δεκαετίες πλούσιας και ουσιαστικής ιστορίας.
Στο πλαίσιο της συνάντησης στη Γενεύη, πραγματοποιήθηκε μία ανασκόπηση των προηγούμενων διαβουλεύσεων Ιουδαϊσμού και Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης, αναδείχθηκε μία σειρά από ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θέματα ενώ έλαβε, επίσης, χώρα κοινή άσκηση ανάλυσης θρησκευτικών κειμένων και της ερμηνείας τους.
Επιπλέον, οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν την ιστορική Συναγωγή Beth-Yaacov της Γενεύης και το Ορθόδοξο Κέντρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Chambésy. Δεν έλειψαν, τέλος, ζητήματα σχετικά με τις προκλήσεις της ψηφιακής κουλτούρας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις δύο θρησκευτικές παραδόσεις.
Κατά την ολοκλήρωση της διοργάνωσης, συζητήθηκαν οι μελλοντικές προσπάθειες για ενίσχυση και εμβάθυνση των σχέσεων Ιουδαϊσμού και Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης παγκοσμίως.
Η «διαδρομή» της διοργάνωσης στο χρόνο
Η πρώτη διεθνής ακαδημαϊκή διαβούλευση Ιουδαϊσμού – Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης είχε πραγματοποιηθεί στη Λουκέρνη το 1977.
Οι επόμενες συναντήσεις έγιναν σε Βουκουρέστι, Αθήνα, Ιερουσαλήμ, Θεσσαλονίκη και Βιέννη, εξετάζοντας θέματα όπως το δίκαιο, η παράδοση και η κοινότητα, η συνέχεια και η ανανέωση, η μοντέρνα εποχή, η ειρήνη και η δικαιοσύνη, η θρησκευτική ελευθερία, οι παγκόσμιες κρίσεις και οι ηθικές προκλήσεις, το περιβάλλον, τα πνευματικά κέντρα και η διασπορά, η σημασία της Ιερουσαλήμ και οι σχέσεις με τον κόσμο και μεταξύ τους.
Στη Γενεύη συμμετείχαν ανώτεροι εκπρόσωποι από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Ιερουσαλήμ, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, καθώς και οι Ορθόδοξες Εκκλησίες Κύπρου, Ελλάδας, Πολωνίας, Αλβανίας και Τσεχίας & Σλοβακίας.
Οι Προκαθήμενοι από διάφορα μέρη του κόσμου απέστειλαν επίσης γραπτά μηνύματα προς τη συνέλευση. Κατά παράδοση, το Βατικανό απέστειλε παρατηρητή: τον Αρχιεπίσκοπο Flavio Pace, Γραμματέα του Δικαστηρίου Προώθησης της Χριστιανικής Ενότητας και Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Θρησκευτικών Σχέσεων με τους Εβραίους.
Η IJCIC αποτελεί τον αναγνωρισμένο εκπρόσωπο της διεθνούς εβραϊκής κοινότητας στους διαλόγους με άλλες σημαντικές θρησκευτικές ομάδες.
Τα μέλη της περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τις American Jewish Committee, Anti-Defamation League, B’nai B’rith International, Central Conference of American Rabbis, Israel Jewish Council on Interreligious Relations, Rabbinical Assembly, Rabbinical Council of America, Union for Reform Judaism, Union of Orthodox Jewish Congregations of America, United Synagogue of Conservative Judaism και World Jewish Congress.
