Την ώρα που οι τιμές των ακινήτων και τα ενοίκια ανεβαίνουν διαρκώς, η κυβέρνηση – σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς – αντιδρά καθυστερημένα, προτείνοντας μέτρα με αμφίβολη αποτελεσματικότητα.
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις σοβαρότερες στεγαστικές κρίσεις στην Ευρώπη. Δεν πρόκειται για μια προσωρινή δυσκολία, αλλά για μια βαθιά ανισορροπία που έχει μετατρέψει τη στέγαση σε άπιαστο όνειρο για χιλιάδες νοικοκυριά. Οι κυβερνητικές εξαγγελίες κρίνονται ανεπαρκείς, καθώς – όπως τονίζουν ειδικοί – χρειάζεται ένας συνολικός σχεδιασμός που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αξιοποίηση των ανενεργών κατοικιών.
Τα στοιχεία της Eurostat είναι αποκαλυπτικά: το 31% των ελληνικών νοικοκυριών ξοδεύει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγαση, το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ε.Ε. Για τους ενοικιαστές το ποσοστό αυτό φτάνει το 60%, ενώ σε Κρήτη και Δυτική Ελλάδα αγγίζει το 85%.
Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει συνεχή άνοδο στις τιμές των ακινήτων. Μόνο το 2024, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 8,9%, ενώ στο πρώτο τρίμηνο του 2025 καταγράφηκε νέα άνοδος 6,8%. Στην Αθήνα η αύξηση ήταν 5,5%, στη Θεσσαλονίκη 10% και σε άλλες πόλεις ξεπέρασε το 7%. Τα νεόδμητα ακίνητα ακριβαίνουν ταχύτερα (περίπου 8%) από τα παλαιότερα (6%). Η ανοδική πορεία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, θα συνεχιστεί και μέσα στο 2025 με νέες αυξήσεις της τάξης του 5%–6%.
Ενοίκια στα ύψη
Η εικόνα στα ενοίκια είναι εξίσου αποπνικτική. Σε αρκετές περιοχές της Αττικής, οι τιμές από το 2019 έως το 2024 αυξήθηκαν πάνω από 40%. Στο Κολωνάκι οι αυξήσεις άγγιξαν το 100%, στον Πειραιά το 89% και στη Νίκαια το 87,5%. Πανελλαδική έρευνα του ΙΟΒΕ δείχνει ότι το 40% των ενοικιαστών δαπανά πάνω από το 30% του εισοδήματός του για στέγαση, ενώ το 17% δίνει μέχρι και το μισό.
Τεράστιο έλλειμμα κατοικιών
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τις τιμές αλλά και την έλλειψη προσφοράς. Μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς εκτιμά έλλειμμα 180.000 κατοικιών. Από το 2011 έως το 2021 κατασκευάστηκαν μόλις 225.000, ενώ η ζήτηση έφτασε τις 405.000. Με τον τρέχοντα ρυθμό (περίπου 35.000 νέες κατοικίες τον χρόνο), χρειάζονται τουλάχιστον πέντε χρόνια για να καλυφθεί το κενό – χωρίς να υπολογιστεί η αυξημένη ζήτηση λόγω τουρισμού, golden visa και βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Την ίδια στιγμή, περίπου 700.000 ακίνητα παραμένουν κλειστά ή αναξιοποίητα, είτε λόγω κληρονομικών εκκρεμοτήτων είτε επειδή βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης.
Ανεπαρκείς κυβερνητικές παρεμβάσεις
Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, η κυβέρνηση προβάλλει ως «λύση» μεμονωμένα προγράμματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σχέδιο κοινωνικής αντιπαροχής, που προβλέπει 20.000 νέες κατοικίες – εκ των οποίων 5.000 για ευάλωτες ομάδες. Ωστόσο, το νούμερο αυτό καλύπτει μόλις το 11% του ελλείμματος και η πλήρης εφαρμογή του αναμένεται να καθυστερήσει.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) υπογραμμίζει ότι λείπουν ουσιαστικά κίνητρα για να αξιοποιηθούν τα κλειστά σπίτια, καθώς και φορολογικές παρεμβάσεις που θα ενίσχυαν την ενοικίασή τους. Η Eurostat, άλλωστε, κατατάσσει την Ελλάδα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά κενών ή ημιτελών κατοικιών.
