Για απρόβλεπτες συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία προειδοποιεί η ING, καθώς οι γεωπολιτικές συγκρούσεις απειλούν ένα ακόμα κρίσιμο πέρασμα για τις θαλάσσιες μεταφορές.
Τα Στενά του Ορμούζ αποτελούν μια αρτηρία από την οποία περνά το ένα πέμπτο του πετρελαίου που καταναλώνεται στον κόσμο, επομένως η όποια διαταραχή στην περιοχή θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στο εμπόριο και το πετρέλαιο, τονίζουν οι αναλυτές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.
Όπως επισημαίνει η ING, το 80% των προϊόντων σε όλο τον κόσμο μεταφέρεται δια θαλάσσης, αλλά οι θαλάσσιες οδοί από την Ερυθρά Θάλασσα έως τον Κόλπο του Άντεν επηρεάζονται όλο και περισσότερο από την πολιτική.
Τα προβλήματα
Εδώ και καιρό, τα Στενά Μπαμπ ελ Μαντέμπ και η Διώρυγα του Σουέζ, από όπου περνά το 15% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, έχουν διαταραχθεί σημαντικά εξαιτίας των επιθέσεων από τους αντάρτες Χούτι.
Τα πλοία εξακολουθούν να αποφεύγουν την Ερυθρά Θάλασσα με τις διελεύσεις να είναι κατά δύο τρίτα λιγότερες σε σχέση με πριν από ένα χρόνο.
Αλλά στην άλλη πλευρά της γης, η ξηρασία στη Διώρυγα του Παναμά, από όπου περνά το 5% του θαλάσσιου εμπορίου, παρουσιάζει αργή βελτίωση, με τις καθημερινές διελεύσεις πλοίων να έχουν αυξηθεί στις 27 τον Μάρτιο, από 24 που ήταν τον Ιανουάριο και 22 τον Δεκέμβριο του 2023.
Όμως, ο Παναμάς απέχει πολύ από τις 34-40 διελεύσεις που είναι ο κανονικός μέσος όρος και αυτά τα επίπεδα δεν αναμένεται να επιτευχθούν ξανά παρά μόνο το 2025.
Πέραν αυτών, η χαμηλή στάθμη των υδάτων σε ποτάμια που αποτελούν βασικές θαλάσσιες αρτηρίες ανά τον κόσμο, είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να επιστρέψει κατά τη διάρκεια του 2024, προειδοποιεί η ING.
Γεωπολιτικά ρίσκα εντοπίζουν οι αναλυτές του οίκου και στα Στενά της Ταϊβάν, που αποτελούν πύλη για τα μεγάλα κινεζικά λιμάνια.
Τα Στενά του Ορμούζ
Οι κλιμακούμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή σημαίνουν ότι τα επικίνδυνα νερά επεκτάθηκαν από την Ερυθρά Θάλασσα στον Κόλπο του Άντεν, και έτσι το κρίσιμο πέρασμα των Στενών του Ορμούζ μπορεί επίσης να διαταραχθεί.
Άλλωστε, πριν από μερικές ημέρες ιρανικές δυνάμεις κατέλαβαν εκεί ένα containership της MSC Aires.
Όπως εξηγεί η ING, τα προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα έδειξαν ότι η αύξηση των κινδύνων μπορεί να επηρεάσει πολύ γρήγορα τις εμπορικές αρτηρίες, όταν οι ναυτικοί και τα φορτία απειληθούν και τα ασφάλιστρα αυξηθούν.
Το κόστος
Αν και είναι δύσκολο να υπολογιστεί το ακριβές οικονομικό κόστος που έχει ένα γεγονός, εντούτοις η ING θυμίζει ότι ο αποκλεισμός της Διώρυγας του Σουέζ κατά την προσάραξη του Ever Given, το 2021, οδήγησε σε απώλεια 0,2 έως 0,4 ποσοστιαίων μονάδων από το παγκόσμιο εμπόριο.
Τα χαμηλά νερά στον Ρήνο στη Γερμανία είχαν αρνητική επίδραση 0,3% στο ΑΕΠ, λόγω του υψηλότερου κόστους μεταφοράς των προϊόντων και των καθυστερήσεων στην παραγωγή.
Τα Στενά του Ορμούζ είναι κρίσιμα για τη μεταφορά πετρελαίου, πετρελαϊκών προϊόντων και LNG. Σαουδική Αραβία, Ιράκ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κουβέιτ, Ιράν και Κατάρ παράγουν 22,8 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα και περίπου 20 εκατ. βαρέλια περνούν από εκεί καθημερινά.
Αυτό αντιστοιχεί στο 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης αργού και προϊόντων διύλισης.
Εάν το Ιράν επιχειρήσει να διαταράξει ή να μπλοκάρει τις ροές πετρελαίου στα Στενά του Ορμούζ, η οικονομία του θα υποφέρει, αλλά δεν θα είναι η μόνη, σημειώνει η ING. Ιράκ, Κουβέιτ και Κατάρ θα δεχθούν επίσης πλήγμα, καθώς οι χώρες αυτές μεταφέρουν το 100% των εξαγωγών αργού τους από εκεί.
Σε αντίθεση με την Ερυθρά Θάλασσα, δεν υπάρχουν πραγματικές εναλλακτικές σε αυτή τη διαδρομή.
Σε έναν βαθμό, ο πετρελαϊκός αγωγός Ανατολής – Δύσης (Abqaiq-Yanbu) που περνά από την αραβική χερσόνησο και ο Abu Dhabi Crude Oil pipeline είναι εναλλακτικές για τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο τελευταίος, όμως, οδηγεί στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου επίσης υπάρχουν προβλήματα.
Επιπλέον, σημαντικές ποσότητες LNG περνούν από τα Στενά του Ορμούζ, καθώς το Κατάρ μετέφερε από αυτό το σημείο 108bcm υγροποιημένου φυσικού αερίου το 2023, δηλαδή το 20% του παγκόσμιου εμπορίου LNG.
Το Κατάρ αναμένεται να αυξήσει την παραγωγή του πάνω από τα 170bcm έως το 2027, ενώ την ίδια ώρα, η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην όποια διαταραχή της αγοράς αυτής, καθώς μετά τον πόλεμο Ουκρανίας/Ρωσίας στηρίζεται όλο και περισσότερο στο LNG.
Τι σημαίνει για τις τιμές του πετρελαίου
Οι εντάσεις αυτές έχουν ήδη φανεί στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου, με την ING να επισημαίνει ότι τυχόν κλιμάκωση θα πλήξει κυρίως τις ασιατικές οικονομίες, οι οποίες θα βρεθούν αντιμέτωπες με πιθανές μειώσεις στην προσφορά.
Για την αγορά των μεταφορών με τάνκερ, ένας ακόμα πονοκέφαλος σημαίνει ότι τα ναύλα θα παραμείνουν υψηλά και μπορεί να κινηθούν ακόμα υψηλότερα.
Για την ώρα, η αγορά παραμένει στον αέρα, εν αναμονή της απάντησης του Ισραήλ στην επίθεση του Ιράν.
Όσο περισσότερο συνεχίζεται αυτή η αναμονή, τόσο θα αρχίσει να μειώνεται το risk premium, αλλά η όποια περαιτέρω κλιμάκωση θα φέρει την αγορά του πετρελαίου πιο κοντά σε ένα πραγματικό σενάριο απώλειας προσφοράς, τονίζει η ING.
