Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία των φορολογικών ελέγχων στην χώρα, το οποίο άνοιξε το 1997, κλείνει οριστικά φέτος. Το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος- ΣΔΟΕ, το οποίο δημιουργήθηκε σε εποχές που δεν υπήρχαν Ανεξάρτητες Αρχές για τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων και το «ξέπλυμα» μαύρου χρήματος, «μετακομίζει» στην ΑΑΔΕ που -όχι τυχαία ίσως- συγκροτεί τη δική της «ομάδα κρούσης» με την ονομασία ΔΕΟΣ, θυμίζοντας και αυτή -ως αναγραμματισμός τουλάχιστον- κάτι από… ΣΔΟΕ του παρελθόντος.
Με διάταξη νόμου που φέρνει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το ΣΔΟΕ το οποίο αποτέλεσε επί δεκαετίες το «δέος» της αγοράς και της φοροδιαφυγής, μεταφέρεται στην ΑΑΔΕ. Μαζί με τις αρμοδιότητες του ΣΔΟΕ, το οποίο παρέμενε μέχρι σήμερα υπό τον έλεγχο του υπουργού Οικονομικών, στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων μεταφέρονται και το έμψυχο δυναμικό, τα φυσικά και ψηφιακά αρχεία υποθέσεων ελέγχου, ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός και η περιουσία του.
Το μέλλον των «ράμπο»
Για δεκαετίες η σύγκρουση των ελεγκτών του ΣΔΟΕ με τα οργανωμένα κυκλώματα προσέδωσε στα στελέχη του τον χαρακτηρισμό «ράμπο». Όχι τυχαία, για να ανταπεξέλθουν στις επιχειρήσεις με κυκλώματα διαφθοράς και λαθρεμπορίου κάθε είδους, συχνά αναγκάζονταν να φέρουν μαζί τους υπηρεσιακά όπλα.
Σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό, οι ελεγκτές του ΣΔΟΕ θα συνεργάζονται πλέον με τους «ράμπο» της υπό σύσταση μονάδας ΔΕΟΣ (Δυνάμεις Ελέγχου Οικονομικών Συναλλαγών) της ΑΑΔΕ, σχηματίζοντας κοινά επιχειρησιακά σχήματα για την αντιμετώπιση των πιο σύνθετων και απαιτητικών υποθέσεων.
Αν και δεν έχει υπάρξει επίσημη ενημέρωση για την τύχη και το μέλλον των στελεχών που μετακινούνται, θεωρείται σίγουρο ότι οι έμπειροι ελεγκτές του πρώην ΣΔΟΕ θα παραμείνουν στην αιχμή των ελέγχων, ενώ περίπου το 10% αναμένεται να ενταχθεί στην υπό σύσταση μονάδα ΔΕΟΣ, συμβάλλοντας στη συγκρότηση ενός σκληρού πυρήνα ελεγκτών με επιχειρησιακή εμπειρία.
Η ΔΕΟΣ έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί ως «ειδική ομάδα κρούσης» με προηγμένες δυνατότητες:
– Επιχειρησιακό σχεδιασμό για ελέγχους σε στόχους υψηλού ελεγκτικού ενδιαφέροντος
– Επιχειρησιακή ευελιξία με 24ωρη λειτουργία και συντονισμό από το Κέντρο Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ
– Χρήση drones και ψηφιακών χαρτών για παρακολούθηση ύποπτων δραστηριοτήτων
– Δυνατότητα εντοπισμού στίγματος πλωτών μέσων και βυτιοφόρων σε πραγματικό χρόνο (GPS)
– Διασύνδεση με διεθνείς αρχές για τη στήριξη διακρατικών ερευνών
Με επιτόπιους ελέγχους και συντονισμένες επιχειρήσεις, η ΔΕΟΣ θα στοχεύει σε υποθέσεις υψηλού φορολογικού και τελωνειακού ενδιαφέροντος: από απόκρυψη εισοδημάτων και απάτες ΦΠΑ, έως παράνομη διακίνηση προϊόντων και ύποπτες διασυνοριακές ροές κεφαλαίων.
Τα προβλήματα που οδήγησαν στις αποφάσεις
Το ΣΔΟΕ ιδρύθηκε το 1997, μετονομάστηκε σε Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων το 2005 και, αφού πέρασε από «σαράντα κύματα», επανήλθε στην αρχική του μορφή το 2010. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια λειτουργούσε με σοβαρές ελλείψεις και περιορισμούς.
Μεταξύ άλλων, δεν υπήρχε διασύνδεση με κρίσιμες υπηρεσίες (ΔΟΥ, Ελεγκτικά Κέντρα) ενώ οι ελεγκτές του, σύμφωνα με καταγγελίες, δεν είχαν καν άμεση πρόσβαση στα φορολογικά δεδομένα της ΑΑΔΕ καθώς έπρεπε να τα ζητούν με υπηρεσιακά έγγραφα. Η επιχειρησιακή αδυναμία και η θεσμική αποσύνδεση σήμαναν σταδιακά την αποδυνάμωση της υπηρεσίας.
Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι η θεσμική «θωράκιση» και νομοθετική κατοχύρωση των ελέγχων που είχε αναλάβει το ΣΔΟΕ. Η ένταξή του στην ΑΑΔΕ θα προβλέπεται σε διάταξη που περιλαμβάνεται στο υπό διαμόρφωση νομοσχέδιο για τον νέο Τελωνειακό Κώδικα.
Η ενοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αποτελεί αναγκαία θεσμική τομή, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, του λαθρεμπορίου και της διακίνησης «μαύρου» χρήματος.
«Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος δεν είναι απλώς κυβερνητική προτεραιότητα, αλλά εθνική υποχρέωση», τονίζουν οι ίδιες πηγές, σημειώνοντας ότι η ΑΑΔΕ, με την τεχνογνωσία και τα ψηφιακά της εργαλεία, μπορεί πλέον να αναλάβει πλήρως και το επιχειρησιακό σκέλος των ειδικών ελέγχων.
