Με πολιτικούς όρους και αμοιβαίους συμβιβασμούς επιτεύχθηκε τελικά συμφωνία προκειμένου να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας στην ΕΕ.
Τη συμφωνία ανακοίνωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, σημειώνοντας ότι από τη μια, «διαφορετικά κράτη-μέλη έχουν διαφορετικές προτεραιότητες όμως από την άλλη έγιναν σημαντικά βήματα».
Πρόσθεσε ότι χρειάστηκαν τόσες ώρες για να υπάρξει συμφωνία διότι έγιναν «πολύ έντονες, αλλά εποικοδομητικές συζητήσεις και υπήρχε ισχυρή βούληση -το νιώσαμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο– να φτάσουμε σε κοινό συμπέρασμα».
Όσον αφορά το τι συμφώνησαν οι 27, υπογράμμισε ότι «η κοινή αγορά είναι μεγάλο βήμα μπροστά, είναι οι κανόνες κοινής χρήσης του φυσικού αερίου, οι συμφωνίες αλληλεγγύης και οι κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν σε περίπτωση σοβαρής διακοπής. Είναι το ζήτημα των υπερβολικών τιμών και πώς θα τις περιορίσουμε. Υπάρχουν δύο διαφορετικά μοντέλα στο τραπέζι πάνω στα οποία θα εργαστούμε. Το ένα στο επίπεδο του TTF, το άλλο αφορά στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας».
Ταυτόχρονα, είναι «κορυφαίο» το «μεγάλο ζήτημα της επένδυσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στην ευρωπαϊκή βιομηχανία σε όλη την Ευρώπη, να τις προετοιμάσουμε για το μέλλον, να τις βοηθήσουμε να ξεπεράσουν το δύσκολο διάστημα των υψηλών τιμών ενέργειας, να μπορέσουν να προχωρήσουν και να εκσυγχρονιστούν», πρόσθεσε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Σαρλ Μισέλ: ισχυρή ένδειξη ευρωπαϊκής προσέγγισης
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ τόνισε ότι «πρόκειται για εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα, δύσκολο ζήτημα, περίπλοκο ζήτημα. Είμαστε όλοι ξεκάθαροι, αυτό που αποφασίσαμε είναι το πολύ ισχυρό πλαίσιο που θα διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο για να επιτύχουμε τον στόχο για τον οποίο είμαστε αποφασισμένοι». «Γνωρίζαμε ότι θα ήταν ένα δύσκολο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το γεγονός ότι καταφέραμε να έχουμε συμφωνία μόλις σε μερικές ώρες κατά την γνώμη μου είναι πολύ ισχυρή ένδειξη ενωμένης προσέγγισης και αποφασιστικότητας να ενεργήσουμε μαζί, με ευρωπαϊκό τρόπο» πρόσθεσε.
Ο «λευκός καπνός» του συμβουλίου κορυφής
Μπροστά στο γεγονός πως η ενέργεια μετατρέπεται σε όπλο από πλευράς Ρωσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνει ενωμένη για να προστατεύσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της και να λάβει απαραίτητα μέτρα επειγόντως, αναφέρουν τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την ενέργεια που δόθηκαν στη δημοσιότητα τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ότι, υπό το φως της συνεχιζόμενης κρίσης, πρέπει να επιταχυνθούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης, να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού, την αποφυγή της επιβολής περιορισμών στις καταναλώσεις (rationing) και τη μείωση των τιμών της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ένωση, προσθέτοντας ότι η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς πρέπει να προφυλαχθεί.
Τονίζεται ακόμη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το ίδιο το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για τα ακόλουθα μέτρα, καθώς και για τις προτάσεις της Επιτροπής, έχοντας αξιολογήσει τον αντίκτυπό τους ιδίως στις υφιστάμενες συμβάσεις, κατά τρόπο ώστε να μην υποστούν πλήγμα μακροπρόθεσμες συμβάσεις, και λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά ενεργειακά μείγματα και τις εθνικές συνθήκες:
- εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, εκτός από τη δεσμευτική συγκέντρωση ζήτησης για ποσότητα που ισοδυναμεί με το 15% των αναγκών πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων με την εκμετάλλευση του βάρους της συλλογικής αγοράς της Ένωσης και με πλήρη χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ, η οποία είναι ανοιχτή επίσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και τους τρεις συνδεδεμένους Ανατολικούς Εταίρους·
- νέος συμπληρωματικός δείκτης αναφοράς έως τις αρχές του 2023 που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου·
- προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των «επεισοδίων» υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που ορίζονται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχεδίου Κανονισμού του Συμβουλίου που προτάθηκε τη 18η Οκτωβρίου 2022·
- προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ανάλυση κόστους και οφέλους, χωρίς τροποποίηση της αξιολογικής κατάταξης (merit order), αποτρέποντας παράλληλα την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις χρηματοδότησης και διανομής και τις επιπτώσεις του στις ροές πέρα από τα σύνορα της ΕΕ·
- βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την άμβλυνση της κρίσης ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας·
- ταχεία παρακολούθηση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ΑΠΕ και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ)·
- μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης·
- αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας·
- κινητοποίηση συναφών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα, άμεση προτεραιότητα είναι η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων στις κοινωνίες μας. Η διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ένωσης είναι επίσης σημαντική. Θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλα τα σχετικά εργαλεία σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών μας, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί για στενό συντονισμό των πολιτικών απαντήσεων. Τονίζει τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμεύεται να επιτύχει τους στόχους της πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να παράσχουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την ανάγκη να ενταθούν οι επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση, στις έτοιμες για το μέλλον ενεργειακές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των διασυνδέσεων, της αποθήκευσης και των καινοτόμων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει τις εργασίες για τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αποτίμησης των επιπτώσεων, και καλεί για περαιτέρω πρόοδο προς μια πλήρη Ενεργειακή Ένωση που εξυπηρετεί τον διττό στόχο της ευρωπαϊκής ενεργειακής κυριαρχίας και της κλιματικής ουδετερότητας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εξετάζει το θέμα, καταλήγει το κείμενο των συμπερασμάτων.
Τι δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης λίγο πριν το ευρωπαϊκό συμβούλιο
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο ξεκινά σήμερα θα είναι κρίσιμο, διότι έχει έρθει πια η ώρα να πάρουμε ευρωπαϊκές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους ενέργειας», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, προσθέτοντας πως «η κυβέρνηση, θα εξακολουθεί να στηρίζει την κοινωνία και κυρίως τους πιο ευάλωτους συμπολίτες, για να ξεπεράσουμε», όπως ανέφερε, «όλοι μαζί αυτόν τον δύσκολο χειμώνα».
Ολόκληρη η δήλωση του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο ξεκινά σήμερα θα είναι κρίσιμο, διότι έχει έρθει πια η ώρα να πάρουμε ευρωπαϊκές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του πιο κρίσιμου ζητήματος που απασχολεί όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Και αναφέρομαι στο υψηλό κόστος ενέργειας, το οποίο προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις, με πολύ υψηλά επίπεδα πληθωρισμού. Θεωρώ ότι μετά από πολλή δουλειά προεργασίας έχουμε φτάσει πια στο σημείο να έχουμε στη διάθεσή μας ένα πακέτο προτάσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Και πιστεύω, πραγματικά, ότι θα μπορέσουμε να πείσουμε και τους πιο καχύποπτους μετέχοντες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι τώρα είναι η ώρα να πάρουμε αυτές τις τολμηρές αποφάσεις. Να επιβάλλουμε ένα πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, στο επίπεδο του TTF, έτσι ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε μία απάντηση σε όσους εργαλειοποιούν την ενέργεια για να επιβάλλουν αχρείαστο πόνο στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Σε κάθε περίπτωση, θέλω να επαναλάβω ότι η Ελληνική Κυβέρνηση θα εξακολουθεί να στηρίζει την ελληνική κοινωνία και κυρίως τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας για να ξεπεράσουμε όλοι μαζί αυτόν τον δύσκολο χειμώνα. Έχουμε δαπανήσει πάνω από 7 δισ. μόνο το 2022 -ένα σημαντικό μέρος των οποίων έχει προέλθει από τους ίδιους τους παραγωγούς ενέργειας- και με αυτόν τον τρόπο έχουμε καταφέρει να συγκρατήσουμε τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος σε αποδεκτά επίπεδα. Είναι εξάλλου κάτι το οποίο διαπιστώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες όταν λαμβάνουν τους λογαριασμούς τους. Βλέπουν το ποσό της επιδότησης και αντιλαμβάνονται τι θα πλήρωναν εάν δεν υπήρχε αυτή η σημαντική κρατική παρέμβαση.
Ερώτηση εκτός μικροφώνου
-Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω πως οι προτάσεις που έκανε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Μιλάμε για ένα συνολικό πακέτο, τμήμα του οποίου είναι αυτό που αποκαλούμε ένα “πλαφόν τιμών” ή ένας “διάδρομος τιμών”, που θα θέσει όριο στην ακραία μεταβλητότητα που έχουμε δει στον δείκτη TTF. Πιστεύω πως υπάρχουν τρόποι να ξεπεράσουμε αυτό που θα μπορούσε να συνιστά εύλογη ανησυχία από τα κράτη-μέλη που φοβούνται για την εφοδιαστική ασφάλεια. Πιστεύω πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σκεφτεί καλά τις προτάσεις της και θα προσδοκούσα πως μέχρι το τέλος της Συνόδου Κορυφής θα υπάρξει συμφωνία ώστε να αναθέσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει με αυτές τις προτάσεις, οι οποίες θα συμπεριλάμβαναν αυτό που αποκαλούμε “πλαφόν στον δείκτη TTF”.
Πιστεύω πως αυτό απαιτείται σήμερα στο επίπεδο της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Θεωρώ ότι ήδη έχουμε χάσει πολύ χρόνο. Έχουμε πληρώσει στη Ρωσία αχρείαστα ποσά όσον αφορά τις υπερβολικές τιμών φυσικού αερίου. Και εάν θέλουμε να στείλουμε μήνυμα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ότι υπάρχει ευρωπαϊκή λύση σε κάτι που ουσιαστικά συνιστά ευρωπαϊκό πρόβλημα, θα πρέπει να δράσουμε τώρα.
-Δημοσιογράφος: Δεν γνωρίζω πόσο στενές είναι οι σχέσεις της Ελλάδας με το Ηνωμένο Βασίλειο. Μπορώ να έχω ένα σύντομο σχόλιο από εσάς, κ. Πρωθυπουργέ, για το γεγονός ότι η Λιζ Τρας ανακοίνωσε μόλις ότι παραιτείται;
-Κυριάκος Μητσοτάκης: Μόλις το πληροφορήθηκα, συνεπώς δεν έχω δει τις δηλώσεις της (Λιζ Τρας). Δεν θέλω να τοποθετηθώ δημοσίως για το ζήτημα αυτό. Αρκεί να υπογραμμίσουμε ότι πάντα υποστηρίζαμε μια παραγωγική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου. Και ελπίζω ότι αυτή η πολιτική αστάθεια που μαστίζει το Ηνωμένο Βασίλειο εδώ και αρκετό καιρό επιτέλους θα λήξει. Σας ευχαριστώ.
