Πώς επηρεάζει το αλκοόλ το σώμα και τον εγκέφαλό μας και πόσα γνωρίζουμε για το hangover;
Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι για το τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά ο καθένας μας που έχει πιει ποτό, ξέρει πόσο άσχημα μπορεί να γίνουν τα πράγματα.
Την περίοδο των γιορτών σε πολλούς από μας αρέσει να πίνουμε ένα, δύο ή και τρία ποτά. Μπορούμε όμως να τη… γλιτώσουμε χωρίς παρενέργειες;
Η χημεία του hangover
Το αλκοόλ μεταβολίζεται στο συκώτι από ένα ένζυμο που λέγεται αλκοολική αφυδρογονάση. Με τη διάσπαση της αιθανόλης σχηματίζεται η ακεταλδεΰδη, μία τοξική χημική ουσία, την οποία το σώμα πρέπει να αποβάλει προτού προκληθεί κάποια σοβαρή ζημιά.
Έρευνες έχουν δείξει πως τα συμπτώματα του hangover κορυφώνονται στο σημείο που το αλκοόλ έχει μετατραπεί σε ακεταλδεΰδη. Σε αυτό το σημείο η περιεκτικότητα του αίματος σε αλκοόλ επιστρέφει στο μηδέν.
Το hangover όμως δεν οφείλεται αποκλειστικά στο αλκοόλ, αλλά και σε άλλα συστατικά των αλκοολούχων ποτών, όπως τα θειώδη.
Τα συμπτώματα του hangover και οι αιτίες τους
Το αλκοόλ επηρεάζει διάφορα συστήματα του σώματός μας, γεγονός που εξηγεί τα πολλά συμπτώματα του hangover. Αυτά που γνωρίζουμε είναι τα εξής:
- Αφυδάτωση: Το αλκοόλ είναι διουρητικό, δηλαδή αυξάνει την ούρηση. Το αλκοόλ καταπιέζει την απελευθέρωση της βαζοπρεσσίνης, μίας ορμόνης που δίνει σήμα στα νεφρά να κατακρατούν τα υγρά. Αυτή η απώλεια υγρών οδηγεί σε ήπια αφυδάτωση, η οποία με τη σειρά της προκαλεί πονοκεφάλους και εξάντληση.
- Πονοκέφαλος: Ο πονοκέφαλος είναι το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα του hangover. Οφείλεται εν μέρει στην ήπια αφυδάτωση, λόγω της οποίας προκαλείται μία μικρή συρρίκνωση στον εγκέφαλό μας. Η συρρίκνωση αυτή «τραβάει» τον εγκέφαλο μακριά από το κρανίο, όπως και τα νεύρα που βρίσκονται έξω από τον εγκέφαλο, προκαλώντας έτσι πόνο. Επιπλέον, το αλκοόλ είναι αγγειοδιασταλτικό, δηλαδή μπορεί να προκαλέσει ευκολότερα ημικρανίες σε ανθρώπους που έχουν μία σχετική προδιάθεση.
- Ναυτία: Το αλκοόλ ερεθίζει το στομάχι και αυξάνει την έκλυση οξέων, προκαλώντας ναυτία και ενοχλήσεις.
- Εξάντληση: Μαζί με το ξενύχτι η κατανάλωση αλκοόλ δυσκολεύει τον ύπνο, με αποτέλεσμα την επόμενη μέρα να είμαστε κουρασμένοι και ευέξαπτοι. Ακόμη, το αλκοόλ αυξάνει τη γενική διέγερση στο σώμα, το σύνολο δηλαδή των τοπικών και συστηματικών αντιδραστικών μηχανισμών του σώματος, εξαιτίας της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος που προσπαθεί να καθαρίσει τα βλαβερά χημικά στοιχεία. Γι’ αυτό και όταν έχουμε hangover, αισθανόμαστε όπως όταν είμαστε άρρωστοι.
Ο ρόλος των γονιδίων
Προφανώς, όσο περισσότερο αλκοόλ καταναλώσει κάποιος, τόσο χειρότερο hangover θα έχει. Ωστόσο, κάποιοι άνθρωποι έχουν χειρότερα hangover από άλλους, ακόμη κι αν δεν πιουν τόσο πολύ.
Αυτό μπορεί να σχετίζεται με τα γονίδια. Όπως δείχνουν έρευνες, ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να μεταβολίσουν το αλκοόλ στο συκώτι τους τόσο αποτελεσματικά. Ένοχα γι’ αυτό είναι δύο ένζυμα σημαντικά για τη διάσπαση της αιθανόλης: η αλκοολική αφυδρογονάση και η αφυδρογονάση της αλδεΰδης.
Περίπου το 45% της σοβαρότητας ενός hangover οφείλεται σε γονιδιακές παραλλαγές που έχουμε κληρονομήσει, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την «κωδικοποίηση» αυτών των ενζύμων.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα 10-20% τυχερών, οι οποίοι δεν νιώθουν hangover ακόμη και όταν καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Και αυτοί είτε είναι απλώς καλύτεροι στον να προσποιούνται τους υγιείς, είτε έχουν ένα συκώτι που μπορεί να διασπάσει πιο αποτελεσματικά την αιθανόλη.
Πώς ξεπερνιέται το hangover
Υπάρχει κάποια επιστημονικά αποδεδειγμένη θεραπεία για το hangover; Τα κακά νέα είναι δυστυχώς πως όχι.
Βέβαια, ο κόσμος έχει βρει διάφορα γιατροσόφια, όπως τα ωμά αυγά, τον καφέ ή το σεξ. Το μόνο που επιτυγχάνουν όμως αυτές οι θεραπείες είναι ουσιαστικά η αναπλήρωση θρεπτικών στοιχείων, υγρών και ενδορφινών που χάνονται κατά τη διάρκεια του hangover. Και σίγουρα είναι αναζωογονητικές, όμως δεν μπορούν να εξαφανίσουν το hangover ως διά μαγείας.
Μία έρευνα πάντως διαπίστωσε πως, όταν κάποιος ενεργηθεί, η ανάρρωση επιταχύνεται. Ο λόγος είναι απλός: η αιθανόλη παραμένει στο στομάχι και το έντερο για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση – και από εκεί απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος. Γι’ αυτό και οι συντάκτες της έρευνας χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο φαινόμενο ως «μεθύσι του εντέρου».
Το έντερο απορροφά την αιθανόλη γρηγορότερα από τον ρυθμό που τη μεταβολίζει το συκώτι, επομένως, όταν κάποιος ενεργείται, αποβάλλει και την αιθανόλη που δεν έχει ακόμη απορροφηθεί στο αίμα. Όπως εξηγεί η έρευνα, αυτός είναι και ένας τρόπος να μειωθεί ο κίνδυνος κάποιας ζημιάς στο συκώτι.
Σε κάθε περίπτωση, ένα είναι σίγουρο: ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγει κανείς, όπως καταλήγει η DW, ένα hangover είναι να ζει υγιεινά, να κοιμάται νωρίς και να μην πίνει πολύ. Τελικά είναι ζήτημα επιλογής…
Διαβάστε ακόμη:
