Στο ρυθμιστικό και κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την αγορά ηλεκτρισμού στη λιανική, δηλαδή στα νοικοκυριά, αποδίδει η Κομισιόν στην έκθεσή της τα προβλήματα που τελικά επιφέρουν αυξήσεις στα τιμολόγια.
Η Κομισιόν προτείνει θεωρητικές βελτιώσεις και αλλαγές σε αυτό το πλαίσιο αγνοώντας όμως την πραγματικότητα στη χώρα μας που είναι μία και μοναδική: οι καινούργιοι παίκτες στην αγορά ηλεκτρισμού, προσπαθούν με κάθε θεμιτό (και ορισμένοι με αθέμιτο) τρόπο να αποσπάσουν κομμάτι της πίτας από τον ισχυρό παίκτη που είναι η ΔΕΗ.
Αυτό ισχύει για όλους τους νεοφερμένους: από τους «μεγάλους» και σοβαρούς μέχρι τους μεσαίους-μικρούς, πολλοί από τους οποίους είναι «πειρατές» και ξεγελούν τους πελάτες τους με τα λεγόμενα ψιλά γράμματα. Όλοι θέλουν να «διαρρήξουν τα ιμάτια» της ΔΕΗ που κρατά ακέραιη τη δύναμή της.
Η έκθεση της Κομισιόν συμπεραίνει πως «παρά τα βήματα απελευθέρωσης παραμένουν σημαντικά εμπόδια στην είσοδο νέων παικτών στην αγορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου». Ηδη όμως στην αγορά λιανικής, δηλαδή στις πωλήσεις ρεύματος προς τα νοικοκυριά και τις μικρές εμπορικές επιχειρήσεις, εκτός από τη ΔΕΗ δραστηριοποιούνται 15-20 άλλες εταιρίες που όπως είπαμε είναι από πολύ σοβαρές έως πολύ …πειρατικές άσχετα από το μέγεθός τους. Το πρόβλημα συνεπώς δεν είναι η είσοδος και άλλων παικτών στην λιανική ρεύματος, κάτι που μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή, αλλά οι διαθέσεις και οι αντοχές των εμπλεκομένων.
Για παράδειγμα η ΔΕΗ είναι στη λιανική σχεδόν 70 χρόνια και ήρθε για να μείνει. Το ίδιο ισχύει και για 6-7 καινούργιους παίκτες της τελευταίας 5 ετίας. Για τους υπόλοιπους εγείρονται ερωτηματικά πραγματικά ή και πλασματικά για λόγους ανταγωνισμού.
Ο «πόλεμος» των ιδιωτών στη ΔΕΗ – Οι εξελίξεις στην αγορά ηλεκτρισμού
Αλλά και κάποιοι (όχι όλοι φυσικά) ιδιώτες μεγάλοι και σοβαροί επιδιώκουν πάση θυσία να εξαφανίσουν τους μικρότερους και να καρπωθούν τα μερίδιά τους. Αυτό το αποτέλεσμα απείλησε να έχει το υπόδειγμα λειτουργίας (target model) της αγοράς του περασμένου φθινοπώρου με αποτέλεσμα τις σφοδρές αντιδράσεις των μικρομεσαίων.
Η ουσία είναι ότι έτσι ακρίβυνε το ρεύμα για όλους και αναγκαστικά η κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ συνεργάστηκαν με τη ΡΑΕ για να διορθωθεί η κατάσταση. Η επέμβαση της ΡΑΕ ξεκίνησε πριν από περίπου 15 ημέρες με υποχρεωτική υποβολή για τις προσφορές ενέργειας εξισορρόπησης.
Η προηγούμενη εβδομάδα δεν είναι πάντως ενδεικτική, καθώς μεσολάβησε η σφοδρή κακοκαιρία και η ανάγκη εφεδρειών.
«Πάντως ακόμη και έτσι το κόστος των λογαριασμών προσαυξήσεων ήταν μειωμένο έναντι της προηγούμενης εβδομάδας, γεγονός που αποδεικνύει πως το target model της προηγούμενης χρονιάς ήταν στημένο με λάθος τρόπο και τώρα με την κακοκαιρία, αν δεν υπήρχαμε εμείς θα είχαμε πάλι εκτόξευση τιμών» μας λέει κορυφαίο στέλεχος της ΡΑΕ .
Οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί όμως έχουν αντίθετη άποψη και πάντως σε δηλώσεις τους προς το radar.gr ομιλούν για «αγορά χωρίς την ευελιξία και δυνατότητα προσαρμογής που πρέπει να γίνει πιο ανοιχτή».
Από την πλευρά τους μέτοχοι και μάνατζερ των μικρών («μη καθετοποιημένων» όπως λέγονται) προμηθευτών μας λένε πως «οι λογαριασμοί προσαυξήσεων στα 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα είναι από τους ακριβότερους στην ΕΕ και η τιμή αυτή συνδυάζεται με τη διαρκή προσφορά μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας στην Αγορά, κάτι που όπως είναι φυσικό αυξάνει το χονδρεμπορικό κόστος».
Ερωτούν λοιπόν «γιατί η προσφορά είναι πάντα μεγαλύτερη από τις ανάγκες του συστήματος, και έτσι εμφανίζονται ποσότητες ανοδικής εξισορρόπησης άρα και αυξημένες τιμές στην αγορά; Ρητορικό ερώτημα, αφού πολύ απλά οι μεγάλοι στην αγορά ηλεκτρισμού θέλουν να… καθαρίσουν τους μικρούς και μετά να αυξήσουν τις τιμές» απαντούν οι ίδιοι.
Συνεχίζουν μάλιστα υποστηρίζοντας πως «η εφαρμογή του Target Model στη χώρα μας υποφέρει από έλλειψη διασυνδέσεων με το εξωτερικό, μικρή ημερήσια αγορά και πλήρη απουσία των μεταπρατών (traders), κάτι που ευνοεί τους μεγάλους».
Ως λύση προτείνουν την διαρκή και «αστυνομική» εποπτεία από τη ΡΑΕ πάνω σε όλους τους παίκτες αλλά και στο σύνολο των αγορών με άμεση λειτουργία Ολοκληρωμένου Μηχανισμού Παρακολούθησης μέσα στην Αρχή και με επιβολή βαρύτατων οικονομικών προστίμων σε όποιον ασκεί καταχρηστικές συμπεριφορές,
Τι λέει η έκθεση της κομισιόν για το ρυθμιστικό πλαίσιο
Οι συστάσεις της Επιτροπής εστιάζουν στην ανάγκη διαμόρφωσης ενός σταθερού ρυθμιστικού πλαισίου που θα προσφέρει βεβαιότητα και ασφάλεια σε βάθος χρόνου στους συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρισμού, περιορίζοντας ταυτόχρονα την συχνότητα ρυθμιστικών παρεμβάσεων.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι «από τις κύριες ανησυχίες των προμηθευτών είναι ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας ως προς τα μελλοντικά κόστη προμήθειας λόγω του μηχανισμού αποζημίωσης ισχύος, καθώς και η αστάθεια της αγοράς λόγω του υψηλού χρέους των νοικοκυριών και της ρευστότητας που χαρακτηρίζει το ρυθμιστικό πλαίσιο. Για την καλύτερη ρευστότητα στα ταμεία των προμηθευτών, η Κομισιόν συστήνει να «αποσυνδεθεί» η είσπραξη των ρυθμιζόμενων χρεώσεων από τα τιμολόγια ρεύματος και να αναζητηθεί ένας άλλος τρόπος για την είσπραξή τους ή να υπάρξει μηχανισμός αντιστάθμισης σε περίπτωση αποτυχίας είσπραξης».
Επίσης επισημαίνεται πως «θα πρέπει να προχωρήσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για καινοτόμες υπηρεσίες (innovative services) όσο δεν προχωράει το σχέδιο με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε ευρεία κλίμακα. Χρειάζεται να ενισχυθούν τα πιλοτικά έργα σχετικά με την συμμετοχή από πλευράς ζήτησης (demand side) στις επικουρικές υπηρεσίες (ancillary services), ολοκληρώνοντας την ανάπτυξη του ρυθμιστικού πλαισίου και στο κομμάτι αυτό (demand aggregation). Οι τεχνολογικές βελτιώσεις και η καινοτομία στις διαδικασίες της αγοράς συνιστούν παράγοντες που επηρεάζουν τον ανταγωνισμό στην Ελλάδα όπως και σε άλλες αγορές της Ευρώπης».
Πώς θα χτυπηθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός
Στον έλεγχο της Κομισιόν βρέθηκε και η διαδικασία εισόδου στην αγορά όπου εδώ συστήνονται δράσεις που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία και την ομοιογένεια της διαδικασίας. Να θυμίσουμε ότι αντίστοιχες προτάσεις και θέσεις έχει εκφράσει σε προηγούμενο χρόνο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Εμπόρων Ενέργειας (European Federation Energy Traders), υποστηρίζοντας ότι πρέπει να απλοποιηθεί η διαδικασία εισόδου στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με όρους ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς.
Η εποπτεία και η παρακολούθηση της αγοράς από τις αρμόδιες αρχές θα πρέπει να είναι αποτελεσματική και ακριβής για να αποτρέπονται τυχόν συμπεριφορές αθέμιτου ανταγωνισμού από παίκτες της αγοράς. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, πολλοί προμηθευτές καταγγέλλουν στρατηγικές συμπεριφορές από κυρίαρχους παίκτες της αγοράς που προκαλούν επιθετικότητα στην τιμολόγηση και σταυροειδείς επιδοτήσεις. Άλλο ζήτημα είναι η πρόσβαση στην πληροφόρηση για όλους τους συμμετέχοντες, η οποία κρίνεται προβληματική, δυσχεραίνοντας την είσοδο νέων παικτών στην αγορά.
Η Κομισιόν θεωρεί επίσης δείγμα «ωρίμανσης» μιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε συνθήκες απελευθερωμένης αγοράς είναι η ευκολία ή δυσκολία αλλαγής προμηθευτή. Στην περίπτωση της ελληνικής αγοράς, η Κομισιόν εντοπίζει «λειψή» ενημέρωση των πελατών, γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά την κινητικότητα στα πλαίσια της αγοράς. Προτείνει καλύτερους όρους πληροφόρησης σε χρόνο πριν την σύναψη συμβολαίου, μεγαλύτερη διαφάνεια, δυνατότητα σύγκρισης τιμών καθώς και μηχανισμούς και κανόνες αποτροπής «ανήθικων» συμπεριφορών από πλευράς προμηθευτών.
Δεδομένου ότι η έκθεση αξιολογεί την «εικόνα» και τα δεδομένα του 2020, η ελληνική αγορά ενέργειας διαθέτει πλέον ηλεκτρονικό δείκτη σύγκρισης τιμών που έχει αναπτύξει η ΡΑΕ, ενώ ταυτόχρονα σε εξέλιξη βρίσκεται η διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου που θα διέπει την εύκολη, γρήγορη και χωρίς ποινές αλλαγή προμηθευτή, φυσικά για τους συνεπείς πελάτες.
Δείτε περισσότερα για το τι λέει η Κομισιόν για τις ενεργειακές εκκρεμότητες
https://radar.gr/article/78150/ti-mathame-apo-tin-komision-gia-tis-energeiakes-ekkremotites
