Την τεχνική έκθεση που διενήργησε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης σχετικά με το σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης το 2017, αποκαλύπτει η εφημερίδα «Καθημερινή».
Στις 13 Μαΐου 2017 το απογευματινό Intercity από Αθήνα εκτροχιάστηκε έξω από το Άδενδρο, ένα χωριό κοντά στη Θεσσαλονίκη με τον εκτροχιασμό να έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο τριών ανθρώπων.
Ανάμεσα τους και ο ένας μηχανοδηγός του τρένου, ενώ περίπου δέκα ήταν οι τραυματίες.
Τότε, ένας μηχανοδηγός παραπέμφθηκε σε δίκη ως υπεύθυνος του δυστυχήματος αλλά τελικά αθωώθηκε, ενώ η υπόθεση με ένα πόρισμα που ο πρόεδρος των μηχανοδηγών, Κώστας Γενιδούνιας, είχε πει ότι «βγήκε πολύ εύκολα», έφτασε στο ακροατήριο για ανθρωποκτονία εξ αμελείας.
Μετά το δυστύχημα έξω από το Άδενδρο τρία υπηρεσιακά στελέχη του σιδηροδρόμου παρέδωσαν σε οκτώ σελίδες μια «προκαταρκτική έκθεση εκτίμησης». Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι έφταιγε ο μηχανοδηγός, που είχε αναπτύξει πολύ μεγάλη ταχύτητα.
Για το δυστύχημα διενήργησε τεχνική έκθεση το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμειο Θεσσαλονίκης, η οποία μάλιστα βγήκε περίπου ένα χρόνο μετά τον μοιραίο εκτροχιασμό, την οποία αποκαλύπτει σήμερα η εφημερίδα «Καθημερινή».
Το ΑΠΘ πρότεινε τότε μεταξύ άλλων, σύμφωνα με την Καθημερινή, ραδιοεπικοινωνία των σταθμαρχών με τους μηχανοδηγούς με πιο «δομημένο τρόπο, ανάλογο με αυτόν που γίνεται στις αεροπορικές μεταφορές και σε άλλα σιδηροδρομικά δίκτυα», όπως και αυστηρή πειθαρχία στην τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης από όλα τα εμπλεκόμενα μέλη.
Επίσης, ολοκλήρωση της εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία του ETCS, δηλαδή του συστήματος προστασίας που έχει καθολική εφαρμογή στην Ευρωπαϊκή Ενωση και ανάταξη της ηλεκτρικής πλευρικής σηματοδότησης σε όλα τα τμήματα των σιδηροδρομικών αξόνων.
Μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, η τεχνική έκθεση μπορεί να χαρακτηριστεί προφητική.
Έξι χρόνια μετά, το σύστημα ETCS δεν λειτουργεί και η επικοινωνία των σταθμαρχών με τους μηχανοδηγούς, όπως αποκαλύπτουν τα ηχητικά ντοκουμέντα που έγιναν γνωστά, δεν γίνεται με δομημένο τρόπο.
Τι λέει η έκθεση του ΑΠΘ για το δυστύχημα στο Άδενδρο το 2017
Η έκθεση αναλύει τα αίτια του εκτροχιασμού και στη συνέχεια επισημαίνει μια σειρά μέτρων, σύμφωνα με την Καθημερινή.
Την ανάγκη πειθαρχίας όσον αφορά την τήρηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης από όλα τα εμπλεκόμενα μέλη (σταθμάρχες, μηχανοδηγοί, προϊστάμενοι συρμών), καθώς και την ευλαβική τήρηση των βραδυποριών και του εγχειριδίου δρομολογίων από τους μηχανοδηγούς.
Τονίζει, επίσης, την ανάγκη ύπαρξης ενός συστήματος ηλεκτρικής σηματοδότησης σε πλήρη λειτουργία, καθώς και ύπαρξης αυτόματων συστημάτων προστασίας συρμού.
Προτείνεται ακόμη στην τεχνική έκθεση η πρόσθετη εγκατάσταση ενός συστήματος που να «υποβοηθά τον οδηγό στην οδήγηση», επιτελώντας λειτουργίες όπως η προειδοποίηση του μηχανοδηγού για υπέρβαση ταχύτητας, η σηματοδότηση στον θάλαμο οδήγησης (ενδείξεις για τα όρια ταχύτητας), η επιτήρηση της επιτρεπόμενης ταχύτητας γραμμής κ.ά. Αναφορικά με τα παραπάνω, η έκθεση καταλήγει ότι η «υλοποίηση ενός συστήματος προστασίας συρμού σημαίνει σε κάθε περίπτωση την ύπαρξη μιας διασύνδεσης μεταξύ του τροχαίου υλικού και της γραμμής, χωρίς τη μεσολάβηση του μηχανοδηγού και άρα την ύπαρξη ενός εξοπλισμού τοποθετημένου στη γραμμή και ενός εξοπλισμού τοποθετημένου επί του συρμού».
Τονίζεται επίσης ότι η ραδιοεπικοινωνία των σταθμαρχών με τους μηχανοδηγούς πρέπει να γίνεται με πιο «δομημένο τρόπο, ανάλογο με αυτόν που γίνεται στις αεροπορικές μεταφορές και σε άλλα σιδηροδρομικά δίκτυα». Το εν λόγω εδάφιο εξηγείται αναλυτικότερα: «Δηλαδή συγκεκριμένο λεκτικό, φρασεολογία, καταγραφή από τον μηχανοδηγό του περιεχομένου του εκάστοτε τηλεγραφήματος, ούτως ώστε να εμπεδώσει το μήνυμα που έλαβε και να επαληθευτεί από τους 2 συνδιαλεγόμενους, σταθμάρχη και μηχανοδηγό, η ορθή καταγραφή του».
Η έκθεση περιλαμβάνει ειδική αναφορά στην ολοκλήρωση της ανάταξης της ηλεκτρικής πλευρικής σηματοδότησης σε όλα τα τμήματα των σιδηροδρομικών αξόνων και στη λειτουργία του ETCS – level 1, δηλαδή του συστήματος προστασίας που έχει καθολική εφαρμογή στην Ε.Ε.
«Η αρχιτεκτονική του ETCS 1 ενδείκνυται για γραμμές στις οποίες προϋπάρχει παράπλευρη ηλεκτρική σηματοδότηση», αναφέρει η έκθεση, τονίζοντας πως με την υλοποίηση του συστήματος στο ελληνικό δίκτυο, «μεταξύ άλλων θα αυξηθεί η ασφάλεια μέσω αποτροπής συμβάντων όπως αυτού του Αδένδρου, που οφείλονται σε παραβιάσεις σημάτων και υπερβάσεις ταχυτήτων».
