Παραμένει άλυτο το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες

Παρά την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια και τη σημαντική πρόοδο σε βασικούς δείκτες της οικονομίας, το χρόνιο πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες παραμένει άλυτο.

Αν και κατά καιρούς έχουν εξαγγελθεί παρεμβάσεις –ιδίως στον τομέα των νοσοκομείων– οι οφειλές όχι μόνο δεν εξαλείφθηκαν, αλλά επανακάμπτουν σε επίπεδα που θυμίζουν τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τον Μάρτιο του 2025 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου ανήλθαν στα 2,9 δισ. ευρώ, αγγίζοντας σχεδόν τα επίπεδα του Νοεμβρίου του 2017, όταν είχαν φτάσει στα 3,14 δισ. ευρώ.

Αν σε αυτά προστεθούν και οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ύψους 723 εκατ. ευρώ –εκ των οποίων τα 316 εκατ. ευρώ θεωρούνται ληξιπρόθεσμα– τότε προκύπτει ότι το κράτος στερεί από την πραγματική οικονομία ρευστότητα της τάξης των 3,648 δισ. ευρώ.

Oπως διαβεβαιώνουν πηγές από το οικονομικό επιτελείο, το πρόβλημα δεν είναι δημοσιονομικό, ούτε υπάρχει έλλειψη χρημάτων.

Αντιθέτως, αυτό που αναδεικνύεται είναι μια διαχρονική αδυναμία του κράτους να αποπληρώνει έγκαιρα τις υποχρεώσεις του. Βασικές αιτίες είναι:

Η χαμηλή ταχύτητα διεκπεραίωσης πληρωμών.
Οι χρονοβόρες διαδικασίες εκκαθάρισης και ελέγχου.
Οι ελλείψεις προσωπικού σε κρίσιμες διοικητικές υπηρεσίες.
Η ανεπαρκής μηχανογράφηση σε κρίσιμους φορείς.

Ο μεγάλος «ασθενής»

Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρεών προέρχεται από τον κλάδο της Υγείας. Συγκεκριμένα, τα νοσοκομεία οφείλουν 1,489 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 212 εκατ. ευρώ μέσα σε μόλις ένα μήνα (σε σχέση με τον Φεβρουάριο).

Η αύξηση των οφειλών των νοσοκομείων είναι ανησυχητική. Ενδεικτικά:

2017: 326 εκατ. ευρώ.
2019: 344 εκατ. ευρώ.
2020: 502 εκατ. ευρώ.
2021: 606 εκατ. ευρώ.
Από το 2023 και μετά: σταθερά πάνω από 1 δισ. ευρώ.

Σημαντική άνοδος καταγράφεται και στα ληξιπρόθεσμα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Από τα 280 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο, το χρέος τους εκτινάχθηκε στα 373 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, σημειώνοντας αύξηση κατά 93 εκατ. ευρώ. Τα χρέη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) μειώθηκαν οριακά στα 582 εκατ. ευρώ από 604 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο.

Σε ανοδική τροχιά βρέθηκαν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των λοιπών νομικών προσώπων του Δημοσίου. Από 195 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο του 2025 αυξήθηκαν στα 227 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, ενώ αυξημένο είναι και το χρέος του «στενού» δημόσιου τομέα, δηλαδή των υπουργείων και άμεσα εποπτευόμενων φορέων του, με ληξιπρόθεσμα χρέη 254 εκατ. ευρώ από 174 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Κατά κύριο λόγο αφορούν προμηθευτές του Δημοσίου. Τα 242 από τα 254 εκατ. αφορούν πληρωμές από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και άλλα 12 εκατ. τον τακτικό προϋπολογισμό.

Οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων περιορίσθηκαν στα 723 εκατ. ευρώ από 824 εκατ. ευρώ που ήταν τον περασμένο Φεβρουάριο. Από τα 723 εκατ. ευρώ τα 316 εκατ. αφορούν εκκρεμείς επιστροφές άνω των 90 ημερών, εκ των οποίων όμως τα 234 εκατ. ευρώ δεν τα διεκδικεί κανείς. Το ποσό αυτό, όπως τονίζεται, δεν μπορεί να αποπληρωθεί λόγω εξωγενών παραγόντων (μη ανταπόκριση δικαιούχου ή μη προσκόμιση δικαιολογητικών). Το ληξιπρόθεσμο ποσό ουσιαστικά που είναι άνω των 90 ημερών ανέρχεται στα 82 εκατ. ευρώ.

Επίσης, υπάρχουν σε εκκρεμότητα ακόμα 408 εκατ. ευρώ που δεν θεωρούνται ληξιπρόθεσμα, αφού δεν έχει παρέλθει το διάστημα των 90 ημερών από την ημερομηνία έκδοσης του ατομικού φύλλου έκπτωσης (ΑΦΕΚ). Από το συνολικό ποσό των 723 εκατ. ευρώ, τα 148 εκατ. ευρώ αφορούν άμεσους φόρους και συγκεκριμένα επιστροφές φόρου εισοδήματος, 474 έμμεσους φόρους ως επί το πλείστον ΦΠΑ, 10 εκατ. ευρώ διάφορους άλλους φόρους και 91 εκατ. ευρώ μη φορολογικά έσοδα.