Αρχική λύση διαφαίνεται στον ορίζοντα, στο περίπλοκο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας με Κύπρο. Προϋπόθεση είναι όμως η λήψη τριών ρυθμιστικών αποφάσεων από ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ έως την Παρασκευή
Κι ενώ οι κυβερνήσεις βρήκαν λύση, ο ανεκδιήγητος Πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ κος Μανουσάκης παρά λίγο να τα τινάξει όλα στον αέρα με απειλές για αγωγές και φυλακές στους Κύπριους!
Μετά από πολυήμερες διαπραγματεύσεις των κυβερνήσεων Κύπρου – Ελλάδας και της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της ΕΕ, φάνηκε φως στην άκρη του τούνελ, με την αίρεση της διευθέτησης των εκκρεμοτήτων στο ρυθμιστικό πλαίσιο για το Great Sea Interconnector.
Πρώτο τμήμα της συμφωνίας είναι ότι η ΡΑΕΚ θα εγκρίνει την ανάκτηση εσόδου στην Κύπρο κατά την περίοδο κατασκευής της διασύνδεσης, δηλαδή από το 2025 μέχρι και τη λειτουργία του έργου το 2030.
Η Κύπρος θα χρηματοδοτήσει τη διασύνδεση με 25 εκατ. τον χρόνο και συνολικά με 125 εκατ. Τα ποσά αυτά θα προέλθουν εμμέσως από τους Κύπριους καταναλωτές, καθώς θα αντληθούν από τα έσοδα του κράτους από την εμπορία των δικαιωμάτων ρύπων.
Οι δαπάνες του ΑΔΜΗΕ κατά την κατασκευή του πρότζεκτ, οι οποίες θα υπερβούν τα 125 εκατ., θα ανακτηθούν μέσω κεφαλαιοποίησης μετά την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης, και πάλι από τους Κύπριους καταναλωτές.
Παράλληλα, η κυπριακή ρυθμιστική αρχή θα πρέπει να καθορίσει το WACC για το σκέλος των εσόδων έργου που θα αντλούνται από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στην Κύπρο. Το WACC θα καθοριστεί σε τουλάχιστον 8,3%, για τα 17 πρώτα έτη.
Το WACC (σταθμικό μέσο κόστος κεφαλαίου) χρησιμοποιείται για τις επενδύσεις και επιχειρηματικές αποφάσεις, και συχνά χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς για τον προσδιορισμό της απόδοσης μιας επιχειρηματικής μονάδας της.
Η αρχική συμφωνία τελεί υπό την αίρεση λήψης των δύο αποφάσεων από τη ΡΑΕΚ μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή, 6 Σεπτεμβρίου. Για να υπάρξει αυτή η προθεσμία, ο ΑΔΜΗΕ έστειλε επιστολή στη Nexans, ώστε η γαλλική εταιρεία να μεταθέσει στη συγκεκριμένη ημερομηνία την εκπνοή του τελεσιγράφου για επ΄ αόριστον «πάγωμα» της κατασκευής του καλωδίου.
Επίσης, μέχρι την Παρασκευή θα πρέπει η ΡΑΑΕΥ να εγκρίνει την απόφαση για το WACC για το σκέλος των εσόδων έργου που θα αντλούνται από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στην Ελλάδα. Το WACC προβλέπεται να καθοριστεί στο 9%.
Αν οι τρεις όροι υλοποιηθούν στην προβλεπόμενη προθεσμία, τότε θα υπάρξει τελική άρση του suspension από τη Nexans.
Στην πραγματικότητα, η εξέλιξη αυτή θα αποτελέσει σημείο καμπής για τη διασύνδεση, καθώς θα την καταστήσει οικονομικά βιώσιμη, ανοίγοντας τον δρόμο για είσοδο επενδυτών στον φορέα υλοποίησης και υπογραφή χρηματοδοτικών συμβάσεων για την κατασκευή του.
Το γεωπολιτικό θέμα
Η επίλυση της εκκρεμότητας αναφορικά με το γεωπολιτικό ρίσκο παραπέμπεται σε δεύτερο χρόνο. Το δεύτερο αυτό θέμα είναι καθαρά πολιτικό κάτι που σημαίνει πως η όποια λύση θα αναζητηθεί αμιγώς σε πολιτικό επίπεδο.
Η άρση του αδιεξόδου όσον αφορά τις ρυθμιστικές αβεβαιότητες για το Great Sea Interconnector έρχεται σε μία συγκυρία όπου η Άγκυρα επιχειρεί να “ωριμάσει’ την ηλεκτρική διασύνδεση του ψευδοκράτους με την Τουρκία.
Ο ΑΔΜΗΕ σε συνεργασία με τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) μπλόκαραν πρόσφατα το τουρκικό σχέδιο μέσω του ENTSO-E (Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς).
Στην περίπτωση ωστόσο που το Great Sea Interconnector τελικά ναυαγήσει, θεωρείται δεδομένο ότι η τουρκική κυβέρνηση θα θελήσει να βάλει ξανά στο τραπέζι τη διασύνδεση.
Η λύση που βρήκαν Ελλάδα -Κύπρος
Είναι ξεκάθαρο πως το «πήρε επάνω του» ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης, όταν διαπίστωσε πως ο κος Μανουσάκης, παρά λίγο να δημιουργήσει κρίση στις σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου με τις αστοχίες και τις στραβοτιμονιές του!
Εαν βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση στο ζήτημα, για εμπροσθοβαρή ανάκτηση εσόδου και στην Κύπρο- τότε θα αποτραπεί το «πάγωμα» του πρότζεκτ. Αργότερα θα έρθει και η επίλυση και της εκκρεμότητας για το γεωπολιτικό ρίσκο.
Αναφορικά με τη φόρμουλα που βρίσκεται στο τραπέζι για την ανάκτηση εσόδου, είναι ξεκάθαρο είναι ότι δεν πρόκειται για τον μηχανισμό οικονομικής ενίσχυσης GSI μέσω της Ε.Ε., όπως ελέχθη πριν λίγες ημέρες. Η Κομισιόν δεν θέλει να πάρει αυτό το βάρος και αναζητά εναλλακτικές λύσεις.
Επίσης ότι μένει ανοικτό να παραταθεί κατά μία εβδομάδα (δηλαδή μέχρι τη Δευτέρα, 9 Σεπτεμβρίου) η προθεσμία που θα κρίνει αν θα μπει ή όχι «στον πάγο» επ΄ αόριστον το καλώδιο.
Μπορεί οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου Θεόδωρος Σκυλακάκης και Γιώργος Παπαναστασίου βρήκαν έστω και προσωρινή, μεταβατική λύση για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου (και κατόπιν Ισραήλ, μην ξεχνιόμαστε) αλλά ο Πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ κος Μανουσάκης επιχείρησε να τα τινάξει όλα στον αέρα, απειλώντας τα μέλη της ΡΑΕΚ (η Ανεξάρτητη Αρχή Ενέργειας της Μεγαλονήσου που εισηγείται και η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη αποφασίζει) με αγωγές σε ομαδικό και προσωπικό επίπεδο!
Μετά από μαραθώνιες τηλεδιασκέψεις των δύο υπουργών τα τελευταία 24ωρα φάνηκε φως στο βάθος του τούνελ, ώστε η γαλλική Nexans, κατασκευάστρια του καλωδίου, να συνεχίσει κανονικά την κατασκευή του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Οι Γάλλοι έχουν λαμβάνειν πολλές δεκάδες εκατομμύρια από τον ΑΔΜΗΕ και είχαν δώσει τελεσίγραφο ώστε στις 31 Αυγούστου να έχει βρεθεί λύση στο οικονομικό, αλλιώς θα εγκατέλειπαν το έργο.
Την στιγμή που η λύση εμφανίστηκε στον ορίζοντα, ο κος Μανουσάκης επανέλαβε απευθείας απειλές για αγωγές -και σε προσωπικό επίπεδο- προς τα μέλη της ΡΑΕΚ και έβαλε για άλλη μία φορά φωτιά στις διαπραγματεύσεις.
Πληροφορίες από τη Λευκωσία αναφέρουν ότι τα εμπλεκόμενα μέρη «διαχειρίστηκαν με επιτυχία τη νέα μεγάλη αστοχία και αμετροέπεια Μανουσάκη, και φαίνεται πως έχει επιτευχθεί συμφωνία μέσα στο Σαββατοκύριακο για το ρυθμιστικό πλαίσιο».
Το πλαίσιο θα τροποποιηθεί, προβλέποντας εκ των υστέρων ανάκτηση εξόδων του ΑΔΜΗΕ από κρατική πηγή, για την περίοδο 2025-30 ενώ θα παραμείνει η ανάληψη γεωπολιτικού ρίσκου -και- από τους Κύπριους καταναλωτές.
«Οι εξαντλητικές διαπραγματεύσεις Παπαναστασίου-Σκυλακάκη, έβαιναν καλώς, αλλά όλα κινδύνεψαν να τιναχθούν στον αέρα όταν ο Πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Μανουσάκης ενημέρωσε τη ΡΑΕΚ ότι ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας θα δρομολογήσει λήψη δικαστικών μέτρων, αγωγών εναντίον της ΡΑΕΚ αλλά και προσωπικά των τριών μελών της ανώτερης αρχής του οργανισμού, αν αυτά δεν συναινέσουν στην ενσωμάτωση της συμφωνίας στο ρυθμιστικό πλαίσιο» ανέφεραν ανώτατες πηγές από την κυβέρνηση της Λευκωσίας, ενώ τις ίδιες πληροφορίες αναπαρήγαγε και η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» που έχει άριστες πηγές στην κυβέρνηση Χριστοδουλίδη.
Τότε ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ αντέδρασαν έντονα και ζήτησαν προστασία από ανώτερους αξιωματούχους της κυπριακής Κυβέρνησης.
«Η νέα επίδειξη αυταρχισμού από τον Πρόεδρο του ΑΔΜΗΕ Μανουσάκη, με επίκληση μάλιστα του υπουργού Ενέργειας της Ελλάδας που δεν επιβεβαιώνεται καθόλου από το περιβάλλον του κ. Σκυλακάκη, φαίνεται για την ώρα να έχει αντιμετωπιστεί, χωρίς να πληγεί η καταρχήν συνεννόηση που επιτεύχθηκε τις τελευταίες μέρες από τους δύο υπουργούς Ενέργειας και τη ΡΑΕΚ, με εμπλοκή και της υφυπουργού Προεδρίας Ειρήνης Πική και του ιδίου του Προέδρου Χριστοδουλίδη, όπως και του πρωθυπουργού της Ελλάδας» μας έλεγαν πηγές από τη Λευκωσία.
Με δυο λόγια η αήθης απειλή Μανουσάκη έμπλεξε μέχρι και τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη.
Τι λέει η κυπριακή κυβέρνηση για το έργο
«Το Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας, διότι παραμένουν ακόμη σε εκκρεμότητα αρκετές παράμετροι», δήλωσε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή, σημειώνοντας ότι η θέση του Υπουργείου για το θέμα θα εξαρτηθεί από τις επιπτώσεις του έργου στην οικονομία και τον τομέα της ενέργειας.
Σε σχέση με την απόφαση της ΡΑΕΚ για να μην επωμιστούν οι καταναλωτές το κόστος για το έργο πριν την υλοποίησή του, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών είπε ότι συμφωνεί με αυτή. «Αν υπήρχε αντίθετη απόφαση, αντιλαμβάνεστε ότι στην ουσία αναλαμβάνουμε ως χώρα, ως οικονομία, το γεωπολιτικό ρίσκο, που συνοδεύει το εν λόγω έργο».
Ερωτηθείς για το ποιος πρέπει να αναλάβει το γεωπολιτικό ρίσκο, απάντησε «θεωρώ ο επενδυτής. Ο επενδυτής αναλαμβάνει διάφορα ρίσκα, είτε λέγεται κατασκευαστικό ρίσκο, είτε τεχνικό ρίσκο, είτε λέγεται γεωπολιτικό ρίσκο ή ρίσκο χρηματοδότησης. Όλα αυτά, τα αναλαμβάνει ο φορέας υλοποίησης».
Κληθείς να απαντήσει αν η ανάληψη ρίσκου εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετίζεται με το πιθανό όφελος που θα έχει από την υλοποίηση του έργου, είπε ότι για να μπορέσουμε να πούμε ότι υπάρχει όφελος για τη Δημοκρατία ή την κυπριακή οικονομία πρέπει να δούμε τις μελέτες. Αφ’ ης στιγμής δεν έχουμε τίποτα ενώπιον μας, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι θα υπάρξει οποιοδήποτε όφελος».
