Ηρθαν, είδαν και απήλθαν. Ο λόγος για πολυεθνικές αλυσίδες λιανεμπορίου και εστίασης οι οποίες ξεκίνησαν τη δραστηριότητά τους στην ελληνική αγορά, συχνά «μετά βαΐων και κλάδων», και τελικώς αποχώρησαν από αυτή, αρκετές κακήν κακώς, παρά το γεγονός ότι στον υπόλοιπο κόσμο δραστηριοποιούνται με επιτυχία.
Μπορεί, για παράδειγμα, η γερμανική Aldi να είναι από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στον κόσμο, με περίπου 12.500 καταστήματα στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, ακόμη και στην Κίνα, όμως αποχώρησε από την Ελλάδα μόλις μετά 1,5 χρόνο από την έναρξη της λειτουργίας της. Ως μέγα εμπορικό γεγονός στο λιανεμπόριο θεωρήθηκε η άφιξη της γαλλικής Fnac στην Ελλάδα το 2005, η οποία αποχώρησε από την ελληνική αγορά πέντε χρόνια μετά, ενώ άδοξο τέλος είχε και η γερμανική αλυσίδα τεχνολογίας Saturn.
Εν μέσω πανδημίας αλλά έχοντας απαξιωθεί αρκετά χρόνια πριν, έκλεισε εντελώς η Pizza Hut στην Ελλάδα, μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες αλυσίδες πίτσας (με σάλα) στον κόσμο. Το μαγαζί γωνία στην Ερμού δεν στάθηκε αρκετό για τη Forever 21 να ορθοποδήσει, με τα προβλήματα πάντως να σχετίζονται σε αυτή την περίπτωση με την πτώχευση της μητρικής.
Fnac
Δεν γοήτευσε ποτέ τους Ελληνες καταναλωτές
Ηταν ένα απόγευμα του Ιουλίου 2010 όταν γινόταν γνωστό ότι τα δύο από τα τρία εμβληματικά καταστήματα της γαλλικής αλυσίδας προϊόντων τεχνολογίας και πολιτισμού Fnac, στο εμπορικό κέντρο The Mall Athens και στη Γλυφάδα, θα λειτουργούσαν πλέον υπό το σήμα Public, ενώ εν λειτουργία υπό το σήμα Fnac έμεινε για μικρό διάστημα το κατάστημα που είχε εγκαινιάσει η γαλλική αλυσίδα μόλις τον Νοέμβριο του 2009. Η Fnac ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στην Ελλάδα με πανηγυρικούς τόνους το 2005, την εποχή των «παχειών αγελάδων», συμμετέχοντας σε κοινοπρακτικό σχήμα με τον όμιλο Μαρινόπουλου, στο οποίο η γαλλική εταιρεία κατείχε το 51% και η ελληνική το 49%. Το πλάνο της εταιρείας, σύμφωνα με όσα είχαν ανακοινωθεί τον Νοέμβριο του 2009, ήταν η δημιουργία 8-10 καταστημάτων μέχρι το 2012, εκ των οποίων 5-6 στην Αθήνα, 2 στη Θεσσαλονίκη και τα υπόλοιπα στην Πάτρα, στη Λάρισα και στα Γιάννενα. Η αποχώρηση της Fnac από την Ελλάδα το καλοκαίρι του 2010 και ενώ η Ελλάδα βρισκόταν ήδη σε καθεστώς μνημονίου συνδέθηκε σε μεγάλο βαθμό με την έναρξη της οικονομικής κρίσης στη χώρα. Νωρίτερα, ωστόσο, είχε διαφανεί ότι η αλυσίδα δεν είχε την προσδοκώμενη απήχηση στο ελληνικό κοινό, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδέουν τη φυγή με το γεγονός ότι αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τον όμιλο Μαρινόπουλου, οι δραστηριότητες του οποίου είχαν τη γνωστή κατάληξη τα χρόνια που ακολούθησαν.
Pizza Hut
Το διαφορετικό μοντέλο που δεν άντεξε στις κρίσεις
Εμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1989 ανοίγοντας το πρώτο της κατάστημα στο Κεφαλάρι και αποχώρησε οριστικά το 2020, την πρώτη χρονιά της πανδημίας. Ο λόγος για μία από τις πλέον γνωστές αλυσίδες εστίασης στον κόσμο, την Pizza Hut, την πίτσα που το 1997 διαφήμισε μέχρι και ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, και δύο χρόνια πριν, το 1995, ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Τη δεκαετία 2000-2010 η εταιρεία αναπτύσσεται γοργά και φτάνει να έχει δίκτυο 45 καταστημάτων, με την οικονομική κρίση όμως που ξεσπά στην Ελλάδα το 2010 να προκαλεί ισχυρούς τριγμούς, καθώς προκαλείται μείωση της κατανάλωσης εκτός σπιτιού.
Η Pizza Hut άλλωστε αναπτυσσόταν κυρίως με βάση το μοντέλο της επιτόπιας κατανάλωσης, με καταστήματα που διέθεταν μεγάλες σάλες και πολύ λιγότερο με βάση το μοντέλο του take away και του delivery, κάτι που σήμαινε μεγάλο λειτουργικό κόστος.
Την περίοδο 2010-2014 κλείνουν 27 καταστήματα της αλυσίδας και η δραστηριότητα περιορίζεται μόνο στην Αττική. Η οικονομική κρίση, οι υψηλές συγκριτικά τιμές, η μη ανανέωση καθώς και η απουσία από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες, σε συνδυασμό με το lockdown του 2020, οδήγησαν στην απόφαση για οριστικό κλείσιμο της αλυσίδας στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 2020. Σημειώνεται ότι η αλυσίδα αναπτυσσόταν στην Ελλάδα από τη Food Plus Α.Ε.
Saturn
Ακριβά, premium προϊόντα ενώ η κρίση ερχόταν
Διαφημίστηκε ως αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών με premium προϊόντα υψηλής αισθητικής αλλά και υψηλών τιμών. Και ήταν. Μόνο που το 2008, όταν ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά, η οικονομική κρίση απείχε λιγότερο από δύο έτη. Ο λόγος για τη γερμανική Saturn, θυγατρική του ομίλου Media Saturn, που λειτουργούσε ήδη στην Ελλάδα με το σήμα Media Markt από το 2005. Τα πρώτο κατάστημα της Saturn στη λεωφόρο Συγγρού εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2008, για να ακολουθήσει δύο μήνες αργότερα το κατάστημα στον Γέρακα και τρία ακόμη καταστήματα μέχρι το 2011. Τότε οι Γερμανοί αποφασίζουν να μετονομάσουν τα δύο παραπάνω καταστήματα και ένα ακόμη (στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης) σε MediaMarkt, που αποτελούσε το πιο οικονομικό, το πιο mainstream σήμα τους, και να κλείσουν τα άλλα δύο Saturn στον Σταθμό Λαρίσης και στην Πυλαία της Θεσσαλονίκης. Με βάση τις εξελίξεις των επόμενων χρόνων, αυτή ήταν ίσως η αρχή του τέλους συνολικά για τον όμιλο Media Saturn στην Ελλάδα, καθώς το 2019 πέρασε στον έλεγχο της Public (συμφερόντων Π. Γερμανού). Η οικονομική κρίση μπορεί να επιτάχυνε τις εξελίξεις, όμως η γενεσιουργός αιτία ήταν άλλη: η εταιρεία παρουσίαζε συνεχώς ζημιογόνες χρήσεις, δεν αύξανε τα μερίδιά της, παρά το «λουκέτο» στην «Ηλεκτρονική», και προχωρούσε σε λανθασμένους χειρισμούς, όπως για παράδειγμα η λειτουργία καταστήματος πανάκριβων συσκευών στην περιοχή του Σταθμού Λαρίσης.
Forever 21
Λαμπρά εγκαίνια, άδοξο φινάλε δύο χρόνια μετά
Ανοιξε τις πόρτες της στο ελληνικό κοινό την 1η Απριλίου 2017. Σημαδιακό; Ισως. Το άνοιγμα δεν ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο, τα σχέδια για συνέχεια και επέκταση στην ελληνική αγορά ήταν όμως. Η Forever 21 άνοιξε ένα και μοναδικό κατάστημα 3.000 τ.μ., που εκτεινόταν σε τέσσερα επίπεδα στη συμβολή των οδών Ερμού και Ευαγγελιστρίας, το οποίο έκλεισε μετά δύο χρόνια, με την πραγματικότητα να διαψεύδει την ονομασία (forever σημαίνει «για πάντα»). Τα εγκαίνια είχαν γίνει στις 31 Μαρτίου 2017, σε μια λαμπερή εκδήλωση με καλλιτέχνες και μοντέλα, μια εκδήλωση όπου τίποτα δεν προμήνυε το άδοξο τέλος της αλυσίδας casual ένδυσης χαμηλού κόστους.
Tα αρχικά σχέδια προέβλεπαν την επέκταση της αλυσίδας στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της χώρας, καθώς και σε εμπορικά κέντρα. Τα δικαιώματα ανάπτυξης της αλυσίδας στην Ελλάδα και σε συνολικά 16 χώρες είχε η εταιρεία Teren Management Europe.
Το άδοξο τέλος της αμερικανικής αλυσίδας Forever 21, πάντως, συνδέεται καθαρά με την αρνητική πορεία της μητρικής με έδρα στο Λος Αντζελες, η οποία πτώχευσε τον Σεπτέμβριο του 2019 και αποφάσισε τον τερματισμό των δραστηριοτήτων της σε Ασία και Ευρώπη και την εστίασή της στην αμερικανική αγορά.
Στο κατάστημα που στεγαζόταν η Forever 21 στην οδό Ερμού λειτουργεί πλέον κατάστημα της Intersport του ομίλου Φουρλή.
Plus και Aldi
Μεγάλες επενδύσεις που δεν έφεραν αποτέλεσμα
Το βραβείο των πλέον βραχύβιων αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα φαίνεται ότι διεκδικούν οι γερμανικές Plus και Aldi, με την πρώτη να έρχεται στην Ελλάδα το 2006 και να αποχωρεί το 2008 πουλώντας τα καταστήματά της στην «ΑΒ Βασιλόπουλος» και τη δεύτερη να έρχεται το 2008 και να αποχωρεί το 2010. Αμφότερες, μάλιστα, είχαν προβεί σε σημαντικές επενδύσεις σε καταστήματα και κέντρα διανομής. Η Plus είχε αναπτύξει 33 καταστήματα και η Aldi 38 καταστήματα, με τη δεύτερη να προβαίνει σε επενδύσεις 1,2 δισ. ευρώ για τα καταστήματα και δύο κέντρα διανομής σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Η αποχώρηση της Aldi ειδικά προκάλεσε μεγάλη αίσθηση δεδομένου ότι έγινε το 2010, μια χρονιά που λόγω της οικονομικής κρίσης θεωρείτο ότι θα ευνοούσε τις πωλήσεις της, καθώς πρόκειται για hard discounter και οι καταναλωτές είχαν ήδη αρχίσει να στρέφονται στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Η αποχώρηση της Plus από την Ελλάδα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του μητρικού ομίλου (το 2007 εξαγοράστηκε κατά 70% από τον όμιλο Edeka) και το ότι τα καταστήματα που ανήκαν στον όμιλο Tengelmann εξαγοράστηκαν από άλλους.
Η περίπτωση της Aldi Sud, που θεωρείται σε παγκόσμιο επίπεδο το αντίπαλο δέος της Lidl, είναι εντελώς διαφορετική. Αν και πηγές της γερμανικής εταιρείας υποστήριζαν ότι η απόφαση για την αποχώρηση από την ελληνική αγορά συνδεόταν με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αναλυτές της αγοράς θεωρούν ότι καταλυτικό ρόλο έπαιξαν οι λανθασμένοι χειρισμοί των διοικήσεων –υπήρξαν μάλιστα αλλεπάλληλες διοικητικές αλλαγές στα ανώτερα κλιμάκια της εταιρείας από το φθινόπωρο του 2009– όσον αφορά κυρίως το υψηλό κόστος ανάπτυξης των καταστημάτων και των κέντρων διανομής. Τη χρονιά που αποχώρησε η Aldi εξαγοράστηκε η Dia Hellas από την Carrefour – Μαρινόπουλος, ενώ δύο χρόνια μετά «κούνησε το μαντίλι» και η γαλλική Carrefour, πουλώντας το μερίδιό της στη «Μαρινόπουλος», με τη γνωστή συνέχεια τα επόμενα χρόνια. Το 2014 ήταν η σειρά ενός ακόμη γερμανικού ομίλου, της Metro Group, να αποχωρήσει από την ελληνική αγορά πουλώντας τα Makro Cash & Carry (που μετονομάστηκαν σε The Mart) στη «Σκλαβενίτης» και έχοντας συμπληρώσει 22 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά.
English Home
H τουρκική εταιρεία που δεν μπήκε στα ελληνικά σπίτια
Το πιο πρόσφατο «κρούσμα» αποχώρησης από την ελληνική αγορά είναι αυτό της τουρκικής αλυσίδας ειδών σπιτιού English Home, η οποία μετά το κλείσιμο 17 καταστημάτων την τελευταία διετία, έκλεισε και το εμβληματικό κατάστημά της στο εμπορικό κέντρο River West.
Η τουρκική αλυσίδα εισήλθε στην ελληνική αγορά το 2014, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να σημειώσει κέρδη και να έχει αξιόλογες πωλήσεις.
Καθοριστικός παράγοντας στην αρνητική πορεία της εταιρείας θεωρούνται και οι αλλεπάλληλες αλλαγές στη διοίκησή της, καθώς και διαφωνίες που φέρεται να είχε με ιδιοκτήτες ακινήτων στα οποία στεγάζονταν τα καταστήματά της.
Η εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 2008 στην Τουρκία και ανήκει στην επιχειρηματική οικογένεια Aydin, έχει πάντως θετική πορεία στην Τουρκία, καθώς και στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, ενώ διαθέτει ακόμη καταστήματα στην Πολωνία και στην Ουκρανία.
Συνολικά η τουρκική αλυσίδα διαθέτει πάνω από 400 καταστήματα στην Τουρκία και στις παραπάνω χώρες.
Διαβάστε ακόμη:
