Κι όμως υπήρξε μία στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας που παραλίγο να μην υπήρχαμε. Σχεδόν πριν ένα εκατομμύριο χρόνια, ένα καταστροφικό συμβάν παραλίγο να εξαφανίσει τους πρόγονους του ανθρώπου. Γονιδιακά δεδομένα από 3.154 σύγχρονους ανθρώπους δείχνουν πως ο πληθυσμός των προγόνων μας πριν 900.000 χρόνια έπεσε από 100.000 σε μόλις 1.280, σημειώνοντας πτώση 98.7%. Αυτή η περίοδος διήρκησε 117.000 χρόνια και έφερε την ανθρωπότητα πολύ κοντά στην εξαφάνιση.
«Το κενό στο αρχείο απολιθωμάτων Αφρικής και Ευρασίας μπορεί να εξηγηθεί από αυτήν τη μείωση στην αρχή της Λίθινης Εποχής», αναφέρει ο Giorgio Manzi, ανθρωπολόγος του Sapienza University, στη Ρώμη.
Η σημαντική μείωση πληθυσμού από ένα καταστροφικό συμβάν, προκαλεί μία απότομη πτώση στη γενετική ποικιλία την οποία εντοπίζουμε μέσω των απόγονων αυτών που επιβίωσαν. Έτσι ξέρουμε πως υπήρξε και άλλη μία απότομη πτώση πληθυσμού στο βόρειο ημισφαίριο πριν 7.000 χρόνια.
Χρησιμοποιώντας μία νέα μέθοδο που ονομάζεται fast infinitesimal time coalescent process (FitCoal), οι επιστήμονες παρέκαμψαν τη συγκέντρωση αριθμητικών λαθών που σχετίζονται συνήθως με τόσο αρχαία γεγονότα. Αναλύοντας το γονιδιακά δεδομένα από 3.154 ανθρώπους από όλο τον κόσμο, 10 αφρικανικούς και 40 μη αφρικανικούς πληθυσμούς, είδαν πώς εξελίχθηκαν οι γονιδιακές γενιές με τον καιρό. Τα αποτελέσματα έδειξαν μία σημαντική μείωση πληθυσμού 930.000 με 813.000 χρόνια πριν, η οποία προκάλεσε απώλεια της γονιδιακής ποικιλίας κατά 65.85%.
Δε θα μπορέσουμε ποτέ να είμαστε σίγουροι για το τι προκάλεσε αυτήν την πτώση, ωστόσο εκείνη την περίοδο έλαβε χώρα η Εποχή των Παγετώνων. Είναι πιθανό αυτή η κλιματική αναστάτωση να οδήγησε σε λοιμό και συγκρούσεις, μειώνοντας τον πληθυσμό.
Τα νέα ευρήματα ανοίγουν ένα νέα τομέα στην ανθρώπινη εξέλιξη επειδή προκαλούν πολλά ερωτήματα. Ποια ήταν τα μέρη που ζούσαν αυτοί οι άνθρωποι, πώς ξεπέρασαν τις καταστροφικές κλιματικές αλλαγές; Επιτάχυνε η φυσική επιλογή κατά τη διάρκεια της μείωσης του πληθυσμού την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου;
Η μείωση πληθυσμού είχε και μία ακόμα ενδιαφέρουσα επίπτωση στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Το συνδυασμό δύο χρωμοσωμάτων σε ένα. Οι άνθρωποι έχουν 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων και όλα τα άλλα είδη που ζουν σήμερα έχουν 24. Ο σχηματισμός του χρωμοσώματος 2 φαίνεται πως ώθησε τους ανθρώπους να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό εξελικτικό μονοπάτι.
Τα ευρήματα αυτά είναι μόνο η αρχή. Οι μελλοντικοί στόχοι με αυτήν τη γνώση είναι να έχουμε μία πληρέστερη εικόνα της ανθρώπινης εξέλιξης κατά τη διάρκεια της Εποχής των Παγετώνων, η οποία με τη σειρά της μπορεί να λύσει το μυστήριο της προέλευσης των ανθρώπων και της εξέλιξής τους.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Science.
