Οι εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου και το πρόγραμμα «ΗΡΑΚΛΗΣ»

Στα 29.654 δισ. ευρώ ανέρχονταν οι συνολικές εγγυήσεις που έχουν παρασχεθεί με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου έως τον Απρίλιο του 2023 , αντιστοιχώντας στο 15% περίπου του ΑΕΠ 2022.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (ΕΔΣ), το μεγαλύτερο μέρος από το ποσό αυτό (17.310 εκατ. ευρώ), αφορά εγγυήσεις που έχουν παρασχεθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», για την κάλυψη ομολογιών υψηλής διαβάθμισης που προκύπτουν από τιτλοποιήσεις ΜΕΔ των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων.

Από το υπόλοιπο μέρος, τα 7.889 εκατ. ευρώ αφορούν εγγυήσεις που έχουν παρασχεθεί σε φορείς εντός και εκτός ΓΚ. Επιπλέον σημαντικό μέρος των εγγυήσεων παρασχέθηκε την τελευταία τριετία για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης καθώς και της κρίση από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ τα 1.832 εκατ. ευρώ αφορούν εγγυήσεις προς την ΕΤΕπ για την παροχή επιχειρηματικών δανείων.

Εγγυήσεις για την εφαρμογή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ»

Το ελληνικό δημόσιο παρείχε την εγγύησή του για ομολογίες υψηλής διαβάθμισης, οι οποίες προέκυπταν από τις τιτλοποιήσεις των ΜΕΔ των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων. Απώτερος στόχος ήταν η μείωση του όγκου των ΜΕΔ, με όσο το δυνατόν χαμηλότερη επιβάρυνση των ισολογισμών τους, επιτρέποντας τους να μειώσουν το κόστος του κινδύνου και να απελευθερώσουν χώρο για νέο δανεισμό.

Αρχικά, προβλέπονταν να παρασχεθούν συνολικές εγγυήσεις μέχρι του ποσού των 12 δισ. ευρώ για χρονικό διάστημα 18 μηνών, ωστόσο έπειτα από παράταση που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2021 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η υλοποίηση του προγράμματος επεκτάθηκε για επιπλέον 18 μήνες, με το ελληνικό δημόσιο να δύναται να παράσχει επιπλέον εγγυήσεις ύψους 12 δισ. ευρώ έως τον Οκτώβριο του 2022.

Έως τις 31/12/2022 το απόθεμα ΜΕΔ που είχε ενταχθεί στο σχέδιο «Ηρακλής» υπολογιζόταν σε 43,8 δισ. ευρώ, με το ύψος των εγγυήσεων που παρασχέθηκαν από το ελληνικό δημόσιο να ανέρχεται συνολικά σε 18,7 δισ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων τα 17,3 δισ. ευρώ παραμένουν ως ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο.Η υλοποίηση του προγράμματος, που υποστηρίχθηκε με την παροχή εγγυήσεων από το ελληνικό δημόσιο, συνέβαλλε σημαντικά στην μείωση του όγκου των ΜΕΔ.

Το Δεκέμβριο του 2022 τα ΜΕΔ αντιστοιχούσαν στο 8,7% επί του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, έναντι 12,8% το Δεκέμβριο του 2021, με το ποσοστό αυτό να παραμένει σημαντικά υψηλότερο του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου (1,8%). Η διαδικασία αυτή συνδέεται πλέον με τις δημοσιονομικές εξελίξεις στη χώρα καθότι η παροχή εγγύησης από το ελληνικό δημόσιο για τα τιτλοποιημένα δάνεια συνιστά δυνητικό δημοσιονομικό κόστος, σε περίπτωση που αυτές καταπέσουν.

Οι εγγυήσεις προς φορείς εντός και εκτός ΓΚ

Αύξηση καταγράφεται στο ανεξόφλητο υπόλοιπο των κρατικών εγγυήσεων που έχουν παρασχεθεί για δάνεια φορέων εντός και εκτός ΓΚ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΔΣ. Συγκεκριμένα, την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2023 παρασχέθηκαν νέες εγγυήσεις ύψους 467 εκατ. ευρώ, με το συνολικό ύψος του ανεξόφλητου εγγυημένου υπολοίπου να ανέρχεται σε 7.889 εκατ. ευρώ.

Επισημαίνεται ότι από το 2018, θεσμοθετήθηκαν αυστηρότερα κριτήρια για την παροχή νέων εγγυήσεων από το ελληνικό δημόσιο προκειμένου να αποφεύγεται η καταχρηστική ενεργοποίηση αυτού του εργαλείου δημοσιονομικής πολιτικής. Παράλληλα, έλαβε χώρα μια προσπάθεια «εξυγίανσης» του χαρτοφυλακίου των παρεχόμενων εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου η οποία προκάλεσε σημαντικό δημοσιονομικό κόστος με την πληρωμή καταπτώσεων. Συγκεκριμένα, την περίοδο 2010-2022, το ελληνικό δημόσιο, για την εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των Φορέων, επιβαρύνθηκε σημαντικά από πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων με το ύψος αυτών να ανέρχεται συνολικά σε 9.052 εκατ. ευρώ.

Η παροχή κρατικών εγγυήσεων προς την ΕΤΕπ

Επιπλέον, στα πλαίσια των προγραμμάτων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας ΜΜΕ & MidCaps, το ελληνικό δημόσιο έχει παράσχει εγγυήσεις για τη δανειοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΤΕπ συνολικού ύψους 2.269 εκατ. ευρώ, με το ανεξόφλητο υπόλοιπο να ανέρχεται σήμερα σε 1.832 εκατ. ευρώ περίπου. Επιδίωξη ήταν η υλοποίηση επενδυτικών έργων καθώς και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Ειδικότερα, η ΕΤΕπ έχει θέσει σε εφαρμογή τα εξής νέα προγράμματα:

• Loan for Youth Employment & Female Empowerment ύψους 500 εκατ. ευρώ.