Το ελληνικό ΑΕΠ κατέγραψε για δεύτερο συνεχόμενο έτος υψηλή επίδοση, η οποία σωρευτικά το 2021-2022 ξεπέρασε το 14,3%. Για το 2023 το ΥΠΟΙΚ προβλέπει διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής με ρυθμό μεγέθυνσης ο οποίος εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 2,3%, για την επίτευξη του οποίου υπάρχει γενική συναίνεση από εγχώριους και διεθνείς οργανισμούς.

Σύμφωνα πάντως με σχετική ανάλυση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (ΕΔΣ), υπάρχουν τόσο σε βραχυπρόθεσμο, όσο και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα διάφορες προκλήσεις και αβεβαιότητες αναφορικά με το θετικό σενάριο για τις μακροοικονομικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες μπορούν να συνοψισθούν όπως παρακάτω:

Συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία – Όξυνση ενεργειακής κρίσης – Επιτόκια ΕΚΤ

Ένα τέτοιο σενάριο θα ήταν δυσμενές ως προς τις μακροοικονομικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία στο σκέλος της προσφοράς, κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας, γεγονός το οποίο θα αύξανε το κόστος παραγωγής των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, θα επιδρούσε αρνητικά ως προς την εξέλιξη του πληθωρισμού μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.

Επιπλέον, στο βαθμό που ο ρυθμός πληθωρισμού στην Ελλάδα είναι υψηλότερος σε σχέση με τις υπόλοιπες οικονομίες της ζώνης του ευρώ (σημαντικός εμπορικός εταίρος) θα επιδεινώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, με πιθανές δυσμενείς επιδράσεις στις ελληνικές εξαγωγές. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διατήρηση του πληθωρισμού σε σχετικά υψηλό επίπεδο θα ενέτεινε τις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ, οι οποίες πιθανώς θα υπονόμευαν το επενδυτικό κλίμα.

Παράλληλα, περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ θα θέσει περιορισμούς στη ζήτηση τραπεζικών πιστώσεων και στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών με πιθανή αρνητική επίπτωση στην ιδιωτική κατανάλωση.

Ακόμα η συνέχιση της σύσφιξης της ποσότητας χρήματος από την ΕΚΤ θα είχε πιθανές δυσμενείς επιδράσεις στα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών με τη δημιουργία νέας γενιάς ΜΕΔ. Τέλος η διατήρηση της πολιτικής αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, παράλληλα με μία πιθανή ποσοτική σύσφιξη (Quantitative Tightening), θα προκαλούσε πιέσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης, συνεπώς και σε αύξηση του κόστους του νέου κρατικού δανεισμού.

Οικονομική στασιμότητα στις χώρες της Ευρώπης

Σύμφωνα με το ΕΔΣ, η Γερμανική οικονομία φαίνεται να μπαίνει σε τροχιά ύφεσης, αφού κατέγραψε για δύο διαδοχικά τρίμηνα πτώση του ΑΕΠ , η οποία οφείλεται κατά βάση στην πτώση των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών, λόγω αυξημένων τιμών. Πιθανή ύφεση στην γερμανική οικονομία το 2023 θα είχε αρνητικό αντίκτυπο (spillover effects) σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία και κατ’ επέκταση στην ελληνική, κυρίως μέσω του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (χαμηλότερες τουριστικές εισπράξεις και εξαγωγές αγαθών).

Μη έγκαιρη και αποτελεσματική εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Η ελληνική οικονομία είχε λάβει έως σήμερα (26/5/2023), 11,1 δισ. ευρώ από τα 30,1 δισ. ευρώ που αφορούν στη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας μέσω του ΤΑΑ.Υπολείπονται 19 δισ. ευρώ χρηματοδοτήσεις (δάνεια και μεταβιβάσεις) έως το 2026.

Αν το υπολειπόμενο αυτό κεφάλαιο δεν αξιοποιηθεί εγκαίρως και αποτελεσματικά η ελληνική οικονομία θα απωλέσει μέρος των ευεργετικών συνεπειών και περαιτέρω ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα, ενώ ταυτόχρονα θα περιορίσει την κινητοποίηση πόρων από τον ιδιωτικό τομέα.

Καθυστέρηση αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας

Μια ενδεχόμενη καθυστέρηση της αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα, εντός του επόμενου διαστήματος, μπορεί να αποτελέσει ένα αρνητικό σήμα προς τις διεθνείς αγορές. Μια πιθανή καθυστέρηση της αναβάθμισης θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην διατήρηση της ρευστότητας και παράλληλα θα διατηρούσε το κόστος δανεισμού της ελληνικής κυβέρνησης και των ελληνικών επιχειρήσεων σε υψηλά επίπεδα.

Τραπεζική αστάθεια

Μία όξυνση και μετάδοση της παγκόσμιας τραπεζικής αναταραχής στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα έντονη και επίμονη σύσφιξη της τραπεζικής χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, με δυσμενείς επιδράσεις στην ιδιωτική επενδυτική και ιδιωτική καταναλωτική δαπάνη.

Το νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο

Όπως επισημαίνει το ΕΔΣ, την παρούσα περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός του νέου ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου, με την κατεύθυνση που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι προς τη μείωση του αριθμού των δημοσιονομικών κανόνων και στη γενικότερη απλούστευση του πλαισίου. Αν και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει ένα σχετικά ευέλικτο πλαίσιο, υπάρχουν αντιδράσεις από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οι οποίες προτείνουν τη διατήρηση ενός αυστηρού πλαισίου που θα εφαρμόζεται ενιαία για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Ένα τέτοιο αυστηρό σενάριο θα θέσει εμπόδια στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στην ελληνική οικονομία, ειδικά λόγω της απαίτησης για ταχεία αποκλιμάκωση του ελληνικού δημοσίου χρέους, το οποίο θα συνεπάγεται σφιχτή δημοσιονομική πολιτική το επόμενο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση η αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ για να είναι διατηρήσιμη θα πρέπει να στηρίζεται κατά βάση στην ανάπτυξη και όχι σε υπερβολική δημοσιονομική συστολή.

Διαβάστε ακόμη: