Εκπρόσωποι του πολιτικού και του δημοσιογραφικού κόσμου έδωσαν το παρών στην  παρουσίαση του νέου βιβλίου του Οδυσσέα Αθανασίου που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης (02.12.2025) στην Εθνική Πινακοθήκη.

Υπάρχουν στιγμές που ένας δημόσιος διάλογος μοιάζει να βρίσκει το ιδανικό του μέρος.

Η παρουσίαση του βιβλίου «Γιατί αυτοί πέτυχαν: 6 κράτη από τη σκιά στην κορυφή» του Οδυσσέα Αθανασίου (Εκδόσεις Μεταίχμιο) στην Εθνική Πινακοθήκη ήταν μία από αυτές τις στιγμές. Σε έναν χώρο όπου διασώζεται η μνήμη της συλλογικής διαδρομής, συζητήθηκε ένα βιβλίο που αναζητά τα βαθύτερα αίτια της προόδου, όχι μέσα από θεωρίες, αλλά μέσα από πραγματικές ιστορίες έξι χωρών που κατόρθωσαν να ανατρέψουν τις πιθανότητες.

Στο έργο του, ο Οδυσσέας Αθανασίου, διευθύνων συμβούλος της LAMDA Development, εξετάζει έξι περιπτώσεις κρατών που σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας άφησαν το δικό τους αποτύπωμα επιτυχίας. Η Βενετία, η Πορτογαλία και η Ολλανδία, χώρες που από τον 11ο έως τον 17ο αιώνα έχτισαν εμπορικές δυνάμεις στηριγμένες στη θάλασσα, στο εμπόριο και σε μια κουλτούρα συνεχούς κίνησης. Η Βενετία με τη ναυτική της ισχύ, η Πορτογαλία με την εξωστρεφή εξερεύνηση, η Ολλανδία με τον συνδυασμό επιχειρηματικού πνεύματος και θαλάσσιας τεχνογνωσίας.

Αντίστοιχα, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ο συγγραφέας στρέφεται σε τρεις σύγχρονες ιστορίες μεταμόρφωσης. Tη Σιγκαπούρη, τη Νότια Κορέα και την Εσθονία. Μικρές χώρες που, μέσα σε λίγες δεκαετίες, κατόρθωσαν να αξιοποιήσουν την έλλειψη φυσικών πόρων ως ευκαιρία, να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους και να χαράξουν ένα σαφές εθνικό σχέδιο που τις έφερε σε καθεστώς παγκόσμιας αναφοράς. Η Σιγκαπούρη με το άνοιγμά της στις αγορές και την εκπαίδευση, η Κορέα με την τεχνολογική της άνοδο, η Εσθονία με τη ψηφιακή της επανάσταση.

 

Από τις έξι αυτές περιπτώσεις, ο κ. Αθανασίου εντοπίζει επτά κοινές γραμμές προόδου: την προσαρμοστικότητα, τη συστηματική επένδυση στους ανθρώπους, την ανάγνωση της έλλειψης πόρων ως ευκαιρίας, την ισορροπία παράδοσης και καινοτομίας, την αυτογνωσία, τη συνέχεια των θεσμών και τη στοχοπροσήλωση. Όχι μια συνταγή, αλλά μια συλλογή αρχών που επανέρχονται σε κάθε ιστορία επιτυχίας.

Η καθηγήτρια Ιστορίας του ΕΚΠΑ Μαρία Ευθυμίου, προσεγγίζοντας το βιβλίο από τη δική της ιστορική οπτική, δεν στάθηκε μόνον στα κράτη του βιβλίου όσο στο ευρύτερο ερώτημα: τι κάνει έναν λαό να πετυχαίνει. Επανέλαβε μερικές από τις πάγιες θέσεις της, οι οποίες έχουν διατυπωθεί στον δημόσιο διάλογο. Ανέφερε ότι ο ελληνικός λαός έχει ιστορικά μια τάση προς εσωτερικούς διχασμούς, που επανεμφανίζονται ακόμη και σε κρίσιμες στιγμές, οδηγώντας συχνά το εθνικό εγχείρημα να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της συλλογικής προσπάθειας και της συνεργασίας, αλλά δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι η Ελλάδα διαθέτει ισχυρά πλεονεκτήματα και σημαντικές δυνατότητες, με ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας και εξαιρετικές συνθήκες ζωής καθώς κλιματολογικά συγκαταλέγεται στις 10 καλύτερες χώρες του κόσμου με ό,τι θετικό συνεπάγεται αυτό.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, από τη σκοπιά της οικονομικής πολιτικής, επισήμανε ότι το βιβλίο δεν είναι ούτε οικονομικό εγχειρίδιο ούτε στενή ιστορική αφήγηση, αλλά μια πιο απαιτητική απόπειρα κατανόησης του πώς διαμορφώνεται η πορεία ενός κράτους μέσα από τις επιλογές του. Υπογράμμισε τον παραλληλισμό ανάμεσα στην εξέλιξη ενός έθνους και τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου: όπως κάθε άνθρωπος ξεκινά με συγκεκριμένες αφετηρίες, έτσι και τα κράτη ξεκινούν με τη γεωγραφία και τους πόρους τους. Αυτό όμως αποτελεί μόνο το σημείο εκκίνησης. Η πραγματική πορεία καθορίζεται από τις αξίες, τους θεσμούς και την κουλτούρα που δημιουργούνται στην πορεία.

Ο κ. Στουρνάρας σε εκτενή αναφορά του έθεσε και το πλαίσιο των σύγχρονων ελληνικών προκλήσεων: την ανάγκη κάλυψης του επενδυτικού κενού, την ενίσχυση της παραγωγικότητας, την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε διεθνώς εμπορεύσιμους τομείς. Τόνισε ότι η οικονομική σταθερότητα παραμένει αδιαπραγμάτευτη, με τη συνέχιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και τη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση ως στρατηγικά στοιχήματα για τη χώρα, τα οποία εφόσον συνοδευτούν από συνεπείς μεταρρυθμίσεις, μπορούν να οδηγήσουν την Ελλάδα σε μια νέα εποχή διατηρήσιμης ανάπτυξης και υψηλότερης παραγωγικότητας.

Η Νίκη Λυμπεράκη, ο Οδυσσέας Αθανασίου, η Μαρία Ευθυμίου και ο Γιάννης Στουρνάρας

 

Κωστής Χατζηδάκης, Οδυσσέας Αθανασίου

Επίσης το παρών έδωσαν από τον πολιτικό χώρο, ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης και πολλοί άλλοι.

Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη

Όταν πήρε τον λόγο ο Οδυσσέας Αθανασίου, επικεντρώθηκε στο κεντρικό μήνυμα του βιβλίου. Τόλμη, ρίσκο, όραμα. Τόνισε ότι μόνο όταν κάποιος έχει τόλμη, αποφασίσει να πάρει ρίσκο και να υπηρετήσει ένα όραμα με πάθος και επιμονή, μπορεί να πετύχει ακόμη και εκείνα που μοιάζουν αδύνατα. Εξήγησε ότι η ιδέα για το βιβλίο γεννήθηκε μεταξύ άλλων πριν από χρόνια, σε ένα ταξίδι στη Σιγκαπούρη, όπου είδε πώς μια μικρή χώρα χωρίς φυσικούς πόρους μπορεί να φτάσει στις κορυφαίες του κόσμου. Παρομοίως, ανέφερε πώς μικρά κράτη που στερήθηκαν πλούτο αξιοποίησαν την έλλειψη ως μοχλό δημιουργικότητας.

Ο ίδιος μίλησε και για το προσωπικό του πάθος: την αγάπη του για τα βιβλία, την οποία χαρακτήρισε σχεδόν μανία, αναφέροντας, με δόση χιούμορ, ότι γνωρίζει όλα τα βιβλιοπωλεία στις χώρες όπου ταξιδεύει, αλλά και σε κάθε γειτονιά της Ελλάδας.

Ο συγγραφέας θα διαθέσει τα έσοδα από τα πνευματικά δικαιώματα του βιβλίου για τους σκοπούς του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού ΔΕΣΜΟΣ, για τη στήριξη και ενίσχυση της νέας γενιάς και ιδιαίτερα των νέων που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Η σύνοψη του βιβλίου του Οδυσσέα Αθανασίου

Γιατί ορισμένες χώρες και πόλεις-κράτη πέτυχαν εκεί όπου άλλες απέτυχαν; Πώς μετέτρεψαν τις αδυναμίες τους σε πλεονεκτήματα και ποια κοινά μυστικά κρύβονται πίσω από την επιτυχία τους;

Το βιβλίο εστιάζει σε έξι συναρπαστικές περιπτώσεις: την Πορτογαλία των θαλασσοπόρων, τη Βενετία των εμπόρων, την Ολλανδία των καινοτομιών, την Εσθονία της ψηφιακής επανάστασης, τη Νότια Κορέα της τεχνολογίας και τη Σιγκαπούρη του διεθνούς εμπορίου.

Μικρές χώρες. Μεγάλα εμπόδια. Και όμως… κατάφεραν να αλλάξουν τον κόσμο και έγιναν σημεία αναφοράς στον παγκόσμιο χάρτη.

Περισσότερο από μια ιστορικο-οικονομικη μελέτη, το Γιατί αυτοί πέτυχαν είναι μια πρόσκληση στον αναγνώστη να ξανασκεφτεί τι σημαίνει πραγματικά επιτυχία – στην οικονομία, στην πολιτική και πάνω απ’ όλα στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης.

Το μήνυμα αυτού του βιβλίου είναι ξεκάθαρο και αισιόδοξο: τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο. Η μοίρα ενός λαού δεν χαράσσεται ανεξίτηλα ούτε καθορίζεται αποκλειστικά από το μέγεθός του. Ακόμα και τα πιο μικρά, τα πιο αδύναμα κράτη μπορούν να αναδειχθούν σε πρωταγωνιστές της ιστορίας αν αξιοποιήσουν τα δυνατά τους χαρτιά, αν προσαρμοστούν στις προκλήσεις της εποχής τους, αν χαράξουν τον δικό τους δρόμο προς την επιτυχία. Γιατί η ιστορία δεν ανήκει σε όσους περιμένουν, αλλά σε όσους τολμούν να τη γράψουν.

*Στη φωτογραφία άρθρου απεικονίζονται από αριστερά: Η Νίκη Λυμπεράκη, ο Οδυσσέας Αθανασίου, η Μαρία Ευθυμίου και ο Γιάννης Στουρνάρας.

Διαβάστε ακόμη: