Η συντριβή του τουριστικού κλάδου παγκοσμίως από την πανδημία του Covid-19 θα μπορούσε να φέρει απώλεια άνω των $4 τρισ. στο παγκόσμιο ΑΕΠ για τα έτη 2020 και 2021 σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το εμπόριο και την ανάπτυξη (UNCTAD) που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας.

Γράφει η Ειρήνη Θεοφανίδου

Την εκτιμώμενη ζημιά προκάλεσε η άμεση επίδραση που είχε η πανδημία στον τουριστικό κλάδο, αλλά και σε άλλους τομείς που είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι μαζί του.

Σύμφωνα με την έκθεση που παρουσιάστηκε από κοινού με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού του ΟΗΕ (UNWTO) τόσο ο τουριστικός κλάδος όσο και οι υπόλοιποι που συνδέονται μαζί του υπέστησαν απώλεια $2,4 τρισ. το 2020 λόγω των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων της «ελεύθερης πτώσης» των διεθνών τουριστικών αφίξεων.

Παρόμοια αν και όχι σε τέτοιον βαθμό μπορεί να είναι και η εφετινή εικόνα του κλάδου, καθώς όπως λένε οι αναλυτές η ανάκαμψη του τουρισμού θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη των εμβολιασμών παγκοσμίως.

Η αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του UNCTAD, Isabelle Durant, δήλωσε ότι «ο κόσμος χρειάζεται μια παγκόσμια προσπάθεια εμβολιασμού που θα προστατεύσει τους εργαζόμενους, θα μετριάσει τις κοινωνικές επιπτώσεις και θα δημιουργήσει στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με τον τουρισμό λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές διορθωτικές αλλαγές».

Την ίδια στιγμή ο Γενικός Γραμματέας του UNWTO, Zurab Pololikashvili αναφέρει ότι «ο τουρισμός αποτελεί ‘σωτηρία’ για εκατομμύρια και η προώθηση του εμβολιασμού για το τείχος ανοσίας και την υποστήριξη της ασφαλούς επανεκκίνησης του τουρισμού είναι ζωτικής σημασίας για την ανάκτηση θέσεων εργασίας και τη δημιουργία πολύ αναγκαίων πόρων, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, πολλές από τις οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον διεθνή τουρισμό».

Ανισότητα των εμβολίων

Οι εμβολιασμοί αποτελούν ως φαίνεται το «κλειδί» για τον τουριστικό κλάδο και ενώ ορισμένες χώρες έχουν εμβολιάσει ακόμη και το 60% με 70% του πληθυσμού τους υπάρχουν άλλες που το ποσοστό δεν ξεπερνά το 1%.

Παρά τις μεγάλες αποκλίσεις και τα ζητήματα που προέκυψαν με ορισμένα σκευάσματα, ο παγκόσμιος εμβολιασμός κατά της Covid-19 συνεχίζεται, με πάνω από 890 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων να έχουν χορηγηθεί μέχρι στιγμής, αριθμός που ισοδυναμεί με 12 δόσεις ανά 100 κατοίκους της Γης.

Μεταξύ των ηπείρων η πιο «προχωρημένη» είναι η Βόρεια Αμερική (39 δόσεις ανά 100 κατοίκους) και ακολουθούν η Ευρώπη (24 δόσεις ανά 100 ανθρώπους), η Νότια Αμερική (14 ανά 100), η Ασία (8,7 ανά 100), η Ωκεανία (3,8 ανά 100) και τελευταία η Αφρική (μόνο 1,1 δόσεις ανά 100 κατοίκους).

Σύμφωνα με την έκθεση η άνιση διάθεση των εμβολίων κατά του κορωνοϊού μεγεθύνει το οικονομικό πλήγμα που υπέστη ο κλάδος στις αναπτυσσόμενες χώρες καθώς θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν έως και το 60% της απώλειας του ΑΕΠ παγκοσμίως.

Ο τουριστικός κλάδος αναμένεται να ανακάμψει γρηγορότερα σε χώρες με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού, λένε οι ειδικοί, όπως η Γαλλία, η Ελβετία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ.

Ωστόσο, οι ίδιοι δεν αναμένουν επιστροφή στα προ Covid επίπεδα πριν από το 2023 ή και αργότερα. Βασικά εμπόδια γι’ αυτό αποτελούν η συνεχής έξαρση της πανδημίας, η χαμηλή εμπιστοσύνη των τουριστών αλλά και το κακό οικονομικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί.

Σοβαρές απώλειες

Η ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού αναμένεται το β’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, όμως η έκθεση υιοθετεί το «κακό» σενάριο και εκτιμά ότι οι απώλειες θα κυμανθούν μεταξύ $1,7 τρισ. και $2,7 τρισ. εφέτος σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα της έκθεσης βασίζονται σε τρία σενάρια που αποτυπώνουν μόνο τις επιπτώσεις της μείωσης του διεθνούς τουρισμού και δεν περιλαμβάνουν τυχόν πολιτικές όπως προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης που μπορεί να μειώσουν τον αντίκτυπο της πανδημίας στον κλάδο.

Στο πρώτο σενάριο της UNWTO καταγράφεται μείωση κατά 75% στις διεθνείς τουριστικές αφίξεις (η πιο απαισιόδοξη πρόβλεψη) με βάση τις μειώσεις που παρατηρήθηκαν το 2020.

Σε αυτό το σενάριο μια μείωση στα παγκόσμια τουριστικά έσοδα ύψους $948 δις προκαλεί απώλειες στο πραγματικό ΑΕΠ ύψους $2,4 τρις δηλαδή αύξηση 2,5 φορές.

Αυτό είναι ένας πολλαπλασιαστής και εξαρτάται από τις σχέσεις του κλάδου με άλλα μακροοικονομικά στοιχεία όπως η ανεργία κ.ά.

Το δεύτερο σενάριο αντικατοπτρίζει μείωση κατά 63% στις διεθνείς αφίξεις τουριστών σε μια λιγότερο απαισιόδοξη «ματιά», ενώ το τρίτο σενάριο εξετάζει διάφορους ρυθμούς του εγχώριου και περιφερειακού τουρισμού το 2021.

Υποθέτει 75% μείωση του τουρισμού σε χώρες με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού και 37% μείωση σε χώρες με σχετικά υψηλά ποσοστά εμβολιασμού κυρίως ανεπτυγμένες χώρες και μερικές μικρότερες οικονομίες.

Σύμφωνα με την έκθεση, η μείωση του τουρισμού προκαλεί κατά μέσο όρο αύξηση κατά 5,5% της ανεργίας ανειδίκευτων εργατών, με μεγάλη διακύμανση από 0% έως 15%, ανάλογα με το «αποτύπωμα» που έχει ο κλάδος στην κάθε οικονομία.

Η εργασία αντιπροσωπεύει περίπου το 30% των δαπανών τουριστικών υπηρεσιών τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.