Με προτεραιότητα στα φυσικά πρόσωπα με εισοδήματα που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχιας, δηλαδή με ατομικό εισόδημα 5.000 ευρώ και οικογενειακό 12.000 ευρώ ξεκινά ο νέος κύκλος του «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον». Εν τω μεταξύ προχωρεί κανονικά και το πρόγραμμα για τις επιχειρήσεις αλλά και για τα κτίρια του Δημοσίου με συνολική επένδυση που θα ξεπεράσει τα 2 δις ευρώ μαζί με τη μόχλευση.

Στις δαπάνες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών δίνει μεγάλη βαρύτητα η κυβέρνηση και έδωσε κατευθύνσεις της καινούργιας δράσης προς το ΥΠΕΝ με την οποία θα επιδοτούνται οι δαπάνες των νοικοκυριών για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών. Σε αυτές τις κατηγορίες θα προβλέπεται και η υψηλότερη επιδότηση που ανέρχεται στο 65% των δαπανών.

Αξιολόγηση των αιτήσεων 

Επιπλέον οι αιτήσεις δεν θα αξιολογούνται με το κριτήριο της ταχύτητας ως προς την υποβολή τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα αλλά θα είναι αποτέλεσμα συνδυασμού σειράς παραγόντων και κυρίως θα παίζει ρόλο εισόδημα και ο αριθμός των μελών που ζουν σε μία κατοικία, η παλαιότητα του κτιρίου και οι κλιματολογικές συνθήκες όπως το δριμύ ψύχος του χειμώνα σε μια περιοχή.

Θα παραμείνει ως κριτήριο χρηματοδότησης η αναβάθμιση κατά τρεις ενεργειακές κατηγορίες των κτιρίων. Για τη βαθμολόγηση θα συνυπολογίζονται με ειδικά κοινωνικά κριτήρια οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ΑΜΕΑ, τα εξαρτώμενα μέλη και οι μονογονεϊκές οικογένειες.

Επίσης ο βαθμός εξοικονόμησης ενέργειας, η παλαιότητα της κατασκευής, οι περιοχές με βάση τις κλιματολογικές συνθήκες που θα επιδοτούνται με μόρια, η ενεργειακή κλάση του κτιρίου που διέθετε πριν την ένταξη του στο πρόγραμμα το εισόδημα σε συνδυασμό. Κάθε κριτήριο θα έχει συγκεκριμένη βαρύτητα για τη διαμόρφωση της τελικής βαθμολογίας.

Ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 50.000 κατοικιών

Πρόσφατα η γεν. γραμματέας Ενέργειας κα Αλ. Σδούκου κατά τη διάρκεια ομιλίας της σε εκδήλωση του ΤΕΕ , έκανε γνωστό ότι ο νέος κύκλος αποσκοπεί στην ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 50.000 κατοικιών και σε επενδύσεις 1 δις. ευρώ. Επιπλέον, οι πόροι του Προγράμματος θα κατανεμηθούν ανά νομό, και όχι ανά περιφέρεια όπως πριν. Για πρώτη φορά, επίσης στις επιλέξιμες δαπάνες εντάσσεται και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, η οποία θα είναι υποχρεωτική για την αίτηση στο Εξοικονομώ και θα επιδοτείται.

Αποφασίστηκε επίσης ο περιορισμός των επιδοτήσεων δαπανών για την ενεργειακή αυτονομία της στέγης και στο πρόγραμμα που θα ξεκινήσει Σεπτέμβριο-Οκτώβριο δεν θα υπάρχουν ενισχύσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος για κατοικίες θα ξεπεράσει σε πρώτη φάση το μισό δις με τον επιλέξιμο προς επιδότηση ανά κατοικία προϋπολογισμό να είναι χαμηλότερος από τις 50.000 ευρώ. Όριο που ίσχυε στον προηγούμενο κύκλο της δράσης «Εξοικονομώ – Αυτονομώ».

Ένα κριτήριο που θα συζητηθεί πάντως και θα δίνει μεγαλύτερη βαθμολόγηση στους διεκδικητές των ενισχύσεων είναι το ύψος της επένδυσης ανά εξοικονομούμενη κιλοβατώρα. Δηλαδή προτεραιότητα θα έχουν τα φυσικά πρόσωπα που καταφέρνουν με χαμηλή επένδυση να εξοικονομούν περισσότερη ενέργεια, κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως και αποτελεί προσωπική απόφαση του κ. Σκρέκα που πάντως δεν βρίσκει σύμφωνα βασικά μέλη της κυβέρνησης και της κορυφής της.

Το επιχειρηματικό «Εξοικονομώ»

Θυμίζουμε ότι παράλληλα τρέχει και το «Εξοικονομώ για επιχειρήσεις» όπως είχαμε αναφέρει κατ’επανάληψη. Με βάση τις αρχικές εγκρίσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, η χρηματοδότηση του επιχειρηματικού «Εξοικονομώ» θα φτάσει και θα ξεπεράσει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ και θα αναβαθμίσει ενεργειακά 10.000 και πλέον επιχειρήσεις κάθε μεγέθους.

Το «Εξοικονομώ για επιχειρήσεις» έχει δύο βασικά σκέλη: Το πρώτο αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας για μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα, και το δεύτερο την προμήθεια και εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού σε πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Το ύψος της επιδότησης θα καθορίζεται από το είδος των επιλέξιμων δαπανών, την περιοχή που δραστηριοποιείται η επιχείρηση και το μέγεθός της.

Με βάση τον μετρήσιμο στόχο, οι ενεργειακές παρεμβάσεις που θα υλοποιηθούν στις επιχειρήσεις πρέπει να διασφαλίζουν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 30% σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση τους.

Εργασίες

Όσον αφορά στις εργασίες, προβλέπεται εγκατάσταση ενεργειακά αποδοτικού εξοπλισμού και συστημάτων για την εξοικονόμηση ενέργειας στην παραγωγή (π.χ. εξοπλισμός και συστήματα παραγωγής ζεστού νερού/ατμού, εξοπλισμός ανάκτησης απορριπτόμενης θερμότητας κ.ά.), στην αποθήκευση, στη διανομή προϊόντων, καθώς και στη λειτουργία των εταιρειών (π.χ. αναβάθμιση συστήματος φωτισμού, εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων κ.ά.). Επίσης προβλέπονται ενεργειακές αναβαθμίσεις στο κτιριακό κέλυφος (θερμομόνωση τοιχοποιίας – δαπέδου, στέγης κ.λπ., ενεργειακά κουφώματα/υαλοπίνακες, συστήματα σκίασης κ.ά.).

Η δράση αυτή αναμένεται να συμβάλλει στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των διαδικασιών λειτουργίας των εταιρειών σύμφωνα με τους στόχους που καθορίζονται στο ΕΣΕΚ και στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Να σημειωθεί ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ευθύνονται για το 15-20% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ενώ το λεγόμενο περιβαλλοντικό αποτύπωμα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με έμφαση στις πολύ μικρές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Στην Ελλάδα οι ΜμΕ ευθύνονται για το 21% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ.

Ως ΜμΕ νοούνται επιχειρήσεις με απασχόληση 0-9 εργαζομένων που αποτελούν και το 96% του συνόλου των ελληνικών επιχειρήσεων.

Ετοιμάζονται και όσοι αναλάβουν τις δουλειές 

Για την υλοποίηση του Προγράμματος «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» που συνολικά θα φθάσει τα 2 δις ευρώ για κατοικίες και επιχειρήσεις ετοιμάζονται να κονταροχτυπηθούν κατασκευαστικοί όμιλοι, προμηθευτές εξοπλισμού ( φωτισμός, ψύξη ,θέρμανση) αλλά και εταιρίες εισαγωγής νέων τεχνολογιών η τεχνολογία για τα ειδικά έργα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων σε επιχειρήσεις και Δημόσιο. Είναι βέβαιο σε αυτόν τον τομέα πως θα αξιοποιηθούν και οι Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ). Μέχρι το 2030, επιδιώκεται η ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ, καθώς και ιδιωτικών κεφαλαίων.

Μέσω των συγκεκριμένων συμβάσεων ο ανάδοχος επενδύει δικά του κεφάλαια για την εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού (φωτιστικά, ψύξη, θέρμανση, συστήματα ελέγχου και μέτρησης) και στη συνέχεια αμείβεται, με ποσοστό από το όφελος που έχει ο δημόσιος φορέας ή η επιχείρηση μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας. Επιπλέον αναλαμβάνει να συντηρεί το σύστημα για συγκεκριμένη χρονική περίοδο που προβλέπεται στη σύμβαση ΣΕΑ. Το μοντέλο εφαρμόζεται ήδη σε έργα οδοφωτισμού και παρά τις ενστάσεις ορισμένων θεωρείται περισσότερο επιτυχημένο σε σχέση με μια κλασσική σύμβαση προμήθειας εξοπλισμού.

Πρόγραμμα «Ηλέκτρα»

Αυτό το μοντέλο επιδιώκεται να εφαρμοστεί και στο πρόγραμμα «Ηλέκτρα» για την επιτάχυνση της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Η κυβέρνηση έχει ήδη εξασφαλίσει περίπου μισό δισ. ευρώ (και με συμβολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων μέσω δανείου 375 εκατ. ευρώ) και προβλέπει πως με τα κεφάλαια που θα επενδύσουν τα υπό διαμόρφωση επιχειρηματικά σχήματα, τα κονδύλια θα φτάσουν το ένα δισ. ευρώ.

Κεφάλαια κοντά στο ένα δισ. ευρώ

Επιπλέον 200 εκατ. ευρώ έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης μέσω του προγράμματος «Εξοικονομώ στο Δημόσιο» που αφορά την ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση υποδομών και κτιρίων του Δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης και ενεργειακή αναβάθμιση του οδοφωτισμού, με την σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αφορά και σε άλλες υποδομές και στην ουσία «πριμοδοτεί» τις ΣΕΑ.

Το νέο «Εξοικονομώ Επιχειρώντας» για μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς και προγράμματα για τον τουρισμό θα απορροφήσουν συνολικά κεφάλαια κοντά στο ένα δισ. ευρώ. Στο Ταμείο Ανάπτυξης προβλέπονται κονδύλια 500 εκατ. ευρώ για το «Εξοικονομώ Επιχειρώντας» με στόχο την «ενίσχυση των ενεργειών βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας της λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με στόχο εξοικονόμηση κατ’ ελάχιστον 30%». Περιλαμβάνονται ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων, ενεργειακή αναβάθμιση παραγωγικών διαδικασιών, συστήματα ανάκτησης θερμότητας στο πλαίσιο παραγωγικών διαδικασιών, εγκατάσταση «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, ηλεκτρικά οχήματα διανομής.

Τα προγράμματα εξοικονόμησης για Δημόσιο και επιχειρήσεις θα απασχολήσουν συνολικά 3 δισ. ευρώ μαζί με τη μόχλευση την επόμενη πενταετία και θα χρηματοδοτηθούν από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης.