Με ομόφωνο “Ναι” από το κοινοβούλιο της Αλγερίας, νέος νόμος που ποινικοποιεί τη γαλλική αποικιοκρατία καθώς η χώρα ζητά από τη Γαλλία να πει ‘επίσημη συγνώμη”

Όρθιοι στο ημικύκλιο, οι βουλευτές με φουλάρια στα χρώματα της αλγερινής σημαίας γύρω από τον λαιμό, χειροκρότησαν την έγκριση του κειμένου που αποδίδει στο γαλλικό κράτος «τη νομική ευθύνη για το αποικιοκρατικό παρελθόν του στην Αλγερία και τις τραγωδίες που προκάλεσε». Το μέτρο, με κυρίως συμβολική αξία, μπορεί να επιδεινώσει τις εντάσεις ανάμεσα σε δύο χώρες που βρίσκονται ήδη σε κρίση.

«Ζήτω η Αλγερία!» φώναξαν οι βουλευτές, ενώ ο πρόεδρος της λαϊκής Εθνοσυνέλευσης Μπραχίμ Μπουγκάλι χαιρέτισε την έγκριση του νόμου «με ομοφωνία» των παρόντων βουλευτών.

Τα «απαράγραπτα» εγκλήματα της γαλλικής αποικιοκρατίας

Ο νέος νόμος απαριθμεί τα «εγκλήματα της γαλλικής αποικιοκρατίας» που χαρακτηρίζονται απαράγραπτα: «πυρηνικές δοκιμές», «εξωδικαστικές εκτελέσεις», «πρακτική φυσικών και ψυχολογικών βασανιστηρίων» σε μεγάλη κλίμακα και «συστηματική λεηλασία του πλούτου» της χώρας. Το κοινοβούλιο σημειώνει ότι «μια πλήρης και δίκαιη αποζημίωση για όλες τις υλικές και ηθικές ζημίες που προκλήθηκαν από τη γαλλική αποικιοκρατία είναι αναφαίρετο δικαίωμα για το κράτος και τον λαό της Αλγερίας».

Παρά την αδιαμφισβήτητα συμβολική διάσταση του νόμου, η πραγματική επίδρασή του στις διεκδικήσεις για επανορθώσεις μπορεί να είναι περιορισμένη.

«Από νομική άποψη, ο νόμος αυτός δεν έχει καμία διεθνή ισχύ και άρα δεν δημιουργεί υποχρεώσεις για τη Γαλλία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χόσνι Κιτούνι, ερευνητής της ιστορίας της αποικιοκρατικής περιόδου στο βρετανικό πανεπιστήμιο του Έξετερ. Όμως «σημαδεύει μια στιγμή ρήξης στη μνημονική σχέση με τη Γαλλία», εκτίμησε.

Διπλωματική κρίση

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση την περασμένη εβδομάδα, ο εκπρόσωπος του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών Πασκάλ Κονφαρβέ δήλωσε πως δεν θα κάνει σχόλια για «πολιτικές συζητήσεις που διεξάγονται σε ξένες χώρες».

Αυτό το Σαββατοκύριακο, στη διάρκεια των συζητήσεων, ο Μπουγκάλι διαβεβαίωσε πως το διάβημα αυτό δεν «θέτει στο στόχαστρο κανέναν λαό, δεν επιδιώκει εκδίκηση ούτε να υποδαυλίσει πικρίες».

Η έγκριση του νόμου έρχεται σε μια στιγμή που το Παρίσι και το Αλγέρι έχουν εμπλακεί σε διπλωματική κρίση, μετά την αναγνώριση το καλοκαίρι του 2024 από τη Γαλλία ενός σχεδίου αυτονομίας «υπό μαροκινή κυριαρχία» της Δυτικής Σαχάρας.

Πολλά επεισόδια στη συνέχεια επιδείνωσαν τις εντάσεις όπως η καταδίκη και η φυλάκιση του Γαλλοαλγερινού συγγραφέα Μπουάλεμ Σανσάλ, που τελικά έλαβε χάρη έπειτα από γερμανική διαμεσολάβηση.

Το θέμα της γαλλικής αποικιοκρατίας στην Αλγερία είναι πολύ ευαίσθητο και παραμένει μία από τις κύριες πηγές εντάσεων ανάμεσα στο Παρίσι και στο Αλγέρι.

Μαζικές δολοφονίες

Η κατάκτηση της Αλγερίας, από το 1830, σημαδεύτηκε από μαζικές δολοφονίες και καταστροφή των κοινωνικοοικονομικών δομών καθώς και από απελάσεις σε μεγάλη κλίμακα σύμφωνα με ιστορικούς. Πολλές εξεγέρσεις καταστάληκαν πριν από έναν πολυαίμακτο πόλεμο για την ανεξαρτησία της Αλγερίας (1954-1962), που προκάλεσε τον θάνατο 1,5 εκατομμυρίου Αλγερινών, σύμφωνα με την Αλγερία, 500.000 ανθρώπων εκ των οποίων 400.000 ήταν Αλγερινοί σύμφωνα με τους Γάλλους ιστορικούς.

Το 2017, ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος τότε ήταν υποψήφιος για τη γαλλική προεδρία, είχε χαρακτηρίσει τον αποικισμό της Αλγερίας «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». «Αποτελεί μέρος εκείνου του παρελθόντος που οφείλουμε να αντικρίσουμε κατά πρόσωπο υποβάλλοντας επίσης τη συγγνώμη μας σε εκείνες και εκείνους απέναντι στους οποίους έχουμε διαπράξει αυτές τις ενέργειες», είχε πει.

Μετά τη δημοσίευση έκθεσης του Γάλλου ιστορικού Μπενζαμέν Στορά τον Ιανουάριο του 2021, ο Μακρόν είχε δεσμευθεί σε «συμβολικές ενέργειες» στην προσπάθεια συμφιλίωσης των δύο χωρών αλλά αποκλείοντας αυτήν τη φορά τη «συγγνώμη».

Προκάλεσε στη συνέχεια σάλο στην Αλγερία διερωτώμενος στην εφημερίδα Le Monde για την ύπαρξη αλγερινού έθνους πριν από την γαλλική αποικιοκρατία.

Σύμφωνα με το κείμενο του νόμου, το αλγερινό κράτος θα ζητήσει από τη Γαλλία να απολυμάνει τις τοποθεσίες όπου πραγματοποιήθηκαν πυρηνικές δοκιμές. Από το 1960 έως το 1966, η Γαλλία προχώρησε σε 17 δοκιμές σε πολλές τοποθεσίες στην αλγερινή Σαχάρα.

Ο νόμος χαρακτηρίζει επίσης «εσχάτη προδοσία» τη «συνεργασία των χαρκί» (των Αλγερινών βοηθητικών του γαλλικού στρατού) και προβλέπει ποινή σε όποιον υποστηρίζει ή δικαιολογεί τη γαλλική αποικιοκρατία.

Η ποινικοποίηση του γαλλικού αποικισμού στην Αλγερία είχε τεθεί στο τραπέζι σε πολλές περιπτώσεις από τα χρόνια του 1980 μέχρι σήμερα.

 

 

Διαβάστε ακόμη: