Πέρασαν κιόλας πενήντα χρόνια από το λεγόμενο «σοκ του Νίξον», από τη μεγάλη κίνηση στην οικονομική σκακιέρα που πραγματικά άλλαξε τον κόσμο.

Ο αρθρογράφος της Corriere della Sera Ντανίλο Τάινο θυμήθηκε την επέτειο και έγραψε για τους λόγους που ανάγκασαν τις ΗΠΑ να αποσυνδέσουν το δολάριο από τον χρυσό και να τερματίσουν μονομερώς την ισχύ των συμφωνιών του Μπρέτον Γουντς.

Τον Δεκαπενταύγουστο του 1971 ο πρόεδρος Νίξον έλαβε την απόφαση που έκλεισε την εποχή των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών και άνοιξε την εποχή της διακύμανσης της αξίας των νομισμάτων.

Ετσι το δολάριο κατέστη το κύριο νόμισμα των συναλλαγματικών αποθεμάτων, όπως παραμένει μέχρι και σήμερα, απαλλαγμένο όμως από τον βραχνά του χρυσού.

Ο Νίξον εμφανίστηκε στην TV και ανακοίνωσε τα μέτρα. Σε αδρές γραμμές, η αποσύνδεση του δολαρίου από τον χρυσό σήμαινε ότι οι χώρες που κατείχαν δολάρια δεν μπορούσαν πλέον να απαιτήσουν άμεση μετατροπή τους σε χρυσό στη φιξ ισοτιμία των 35 δολαρίων ανά ουγγιά.

Το παλαιό σύστημα είχε αποδώσει επί μακρόν, όμως ο αμερικανικός πληθωρισμός (που το 1971, φουσκωμένος από τον πολυδάπανο Πόλεμο του Βιετνάμ και από την κατανάλωση, ήταν περί το 6%) δεν επέτρεπε τη συνέχισή του.

Για τους απλούς Αμερικανούς πολίτες το πιο σημαντικό από όσα άκουσαν μέσω των τηλεοπτικών δεκτών τους ήταν το πάγωμα των τιμών και των μισθών επί 90 ημέρες και η επιβολή φόρου 10% στις εισαγωγές.

Τα καμπανάκια για τις ΗΠΑ είχε χτυπήσει ο Γάλλος πρόεδρος Σαρλ ντε Γκολ λίγο νωρίτερα, το 1965, τρία χρόνια πριν από τον περιβόητο «Μάη του ‘68», δημοσιοποιώντας την πρόθεσή του να απαλλαγεί από τα δολάρια της Γαλλίας ανταλλάσσοντάς τα με χρυσό.

Μάλιστα κάποιες άλλες χώρες είχαν ήδη απαιτήσει από την Ουάσιγκτον καταβολή χρυσού. Οι ΗΠΑ έπρεπε να αλλάξουν αμέσως το παιχνίδι, έτσι ανέστειλαν τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό.

Ο Τάινο εκτιμά ότι ο Νίξον επιθυμούσε την αναστολή αυτή μόνο για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, προκειμένου να αναπροσαρμόσει τις αξίες.

Ωστόσο αποδείχθηκε μόνιμη λύση. Από τότε (και προς το παρόν) ο χρυσός δεν καθιστά αξιόπιστο ένα νόμισμα, αλλά η εγγύηση των κεντρικών τραπεζών ότι θα διατηρήσουν την αξία του νομίσματος.

Στην εποχή μας ως κατάλοιπα της εποχής Μπρέτον Γουντς παραμένουν μόνο οι διεθνείς οικονομικοί θεσμοί που είχαν δημιουργηθεί προς υποστήριξη του παλαιού συστήματος, δηλαδή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, λειτουργώντας όμως στο νέο περιβάλλον.