Η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ έχει δρομολογηθεί μετά τις δηλώσεις του προέδρου της κεντρικής τράπεζας (Fed) την περασμένη Τετάρτη. Ο Τζερόμ Πάουελ είπε ότι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων της Fed από το 2018 μπορεί να ανακοινωθεί τον Μάρτιο, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο νέων αυξήσεων στις επόμενες έξι συνεδριάσεις της κεντρικής τράπεζας μέσα στο 2022, για να αντιμετωπισθεί ο πληθωρισμός που τρέχει με ετήσιο ρυθμό 7% στις ΗΠΑ.

Η προοπτική αυξήσεων των αμερικανικών επιτοκίων έχει ήδη αντίκτυπο στις χρηματοπιστωτικές αγορές, με τις τιμές των μετοχών να υποχωρούν και τις αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται. Οι αγορές προεξοφλούσαν πριν τις δηλώσεις του Πάουελ ότι η Fed θα προχωρούσε σε τέσσερις αυξήσεις επιτοκίων φέτος, κατά ένα τέταρτο της ποσοστιαίας μονάδας η κάθε μία, με το βασικό επιτόκιο της να φθάνει στο 1% στο τέλος του έτους. Μετά τις δηλώσεις του Πάουελ, οι αγορές θεωρούν πιθανή και μία πέμπτη αύξηση των επιτοκίων φέτος.

Οι αποφάσεις της Fed έχουν ευρύτερο αντίκτυπο καθώς επηρεάζουν την πορεία των χρηματοπιστωτικών αγορών και πέραν των αμερικανικών συνόρων. Η επίπτωση είναι αισθητή κυρίως σε αναπτυσσόμενες οικονομίες και αναδυόμενες αγορές, οι οποίες προσαρμόζουν τη νομισματική πολιτική τους.

Ο αντίκτυπος στην Ευρωζώνη 

Στην Ευρωζώνη και άλλες αναπτυγμένες οικονομίες, ο αντίκτυπος είναι μικρότερος, αλλά υπαρκτός. Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια υφίστανται απώλειες και οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται ως συνέπεια της σταδιακής μείωσης των αγορών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), αλλά και της πιο αυστηρής πολιτικής της Fed.

Η ΕΚΤ διαμηνύει σταθερά ότι θεωρεί απίθανη μία αύξηση των επιτοκίων της φέτος. Έχει εξηγήσει, μάλιστα, τους λόγους που δικαιολογούν τη διαφορετική προσέγγισή της, όπως ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη είναι χαμηλότερος σε σχέση με τις ΗΠΑ (5% έναντι 7%) και ότι αναμένει υποχώρησή του κάτω από το 2% το επόμενο έτος. Με την προσέγγιση της ΕΚΤ συμφωνεί και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο θεωρεί ότι ο κίνδυνος εμπέδωσης του πληθωρισμού είναι πολύ μικρότερος για την Ευρωζώνη από ό,τι στις ΗΠΑ. Εν προκειμένω τονίζει ότι ο δομικός πληθωρισμός, που δεν περιλαμβάνει τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, είναι διπλάσιος στις ΗΠΑ και οι μισθολογικές αυξήσεις εκεί είναι έντονες σε αντίθεση με την Ευρωζώνη, όπου είναι περιορισμένες.

Οι προθεσμιακές αγορές χρήματος προβλέπουν ότι το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα αυξηθεί στο 0,2% στα τέλη του έτους. Η πορεία των επιτοκίων και στην Ευρωζώνη θα κριθεί από την πορεία του πληθωρισμού. Η πρόβλεψη της ΕΚΤ ότι ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί -στο 3,2% σε μέσα επίπεδα φέτος και στο 1,9% το 2023– δεν είναι φυσικά βέβαιο ότι θα επαληθευθεί. Έχοντας και την εμπειρία από την αστοχία στις προβλέψεις της πέρυσι, η ΕΚΤ έχει λάβει υπόψη της και το σενάριο να κινηθεί ο πληθωρισμός υψηλότερα από την πρόβλεψή της φέτος και το 2023. Στο ενδεχόμενο αυτό, η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μεγαλύτερη σύσφιξη της πολιτικής της άμεσα, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της, Φίλιπ Λέιν, ο οποίος θεωρεί πάντως λιγότερο πιθανή μία τέτοια περίπτωση.