Η πιο κρίσιμη εβδομάδα του αιώνα μας; Ως το «Bretton Woods» της Εποχής μας χαρακτηρίσαν οι ΗΠΑ τις συναντήσεις ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας-G20. Κλιματική αλλαγή, ανθρώπινα δικαιώματα και Παγκόσμιος Ελάχιστος Φορολογικός Συντελεστής Εταιρειών στο 21%. Η άλλοτε “συνωμοσιολογία” εν ονόματι Great Reset αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά…
Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης (για την εφημερίδα Axia News)
Φράσεις όπως «παγκόσμια οικονομική τάξη», «νέο Bretton Woods» καθώς και το -πιο διάσημο πλέον- «Great Reset» (που άλλοτε θεωρούνταν συνωμοσιολογία) ακούστηκαν μεταξύ άλλων στις κρίσιμες συνεδριάσεις των διεθνών οικονομικών οργανισμών που ολοκληρώθηκαν το περασμένο σ/κ.
Η Τζάνετ Γιέλεν, πρώην επικεφαλής της Fed και νυν υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, χαρακτήρισε -και όχι τυχαία- τις συνεδριάσεις ως τις πιο σημαντικές μετά τη Διάσκεψη του Bretton Woods το 1944, τη συνάντηση που επαναπροσδιόρισε το διεθνές νομισματικό σύστημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και δημιούργησε μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Υπενθυμίζεται ότι στην τότε Διάσκεψη πήραν μέρος 730 αντιπρόσωποι από 44 συμμαχικές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης, με πρωτοβουλία του τότε Αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούζβελτ και με στόχο την αναρρύθμιση της διεθνούς Νομισματικής και Οικονομικής τάξης.
Υπογράφηκαν συμφωνίες και συστάθηκε η Παγκόσμια Τράπεζα αλλά και το ΔΝΤ, ενώ δημιουργήθηκε το Σύστημα Σταθερών Συναλλαγματικών Ισοτιμιών του Μπρέτον Γουντς που αφορούσε τις διεθνείς εμπορικές και χρηματοοικονομικές σχέσεις. Στην ουσία δημιουργήθηκε η βάση για την ισοτιμία χρυσού-δολαρίου, ώστε παγκόσμιο νόμισμα να θεωρείται το δολάριο, το πετρέλαιο να κάνει συναλλαγές μόνο με το αμερικανικό νόμισμα.
Με λίγα λόγια, διαμορφώθηκε η οικονομία (και κατ’ επέκταση) ο πλανήτης όπου ζούμε μέχρι σήμερα. Και τώρα έρχεται η Γιέλεν να πει πως ζούμε μια «νέα στιγμή Bretton Woods». ΤΟΣΟ σημαντικές λοιπόν είναι αυτές οι συνεδριάσεις. Καλό θα ήταν όλοι να ρίξουμε μια ματιά… Για το μέλλον μας πρόκειται.
Η εβδομάδα αυτή υπήρξε μία από τις σημαντικότερες όχι απλώς του έτους, αλλά ίσως του αιώνα μας. Μπορεί να ήταν κομμουνιστής και να αποτελεί οξύμωρο να τον αναφέρουμε σε μια τόσο… καπιταλιστική συνάντηση των παγκόσμιων οικονομικών φορέων (αν και το σύστημα πλέον ξεφεύγει από τον καπιταλισμό και “φέρνε”ι περισσότερο σε σοσιαλιστικού τύπου κινεζικό μόρφωμα, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση), ωστόσο τα λόγια αυτά του Λένιν θα είναι πάντα διαχρονικά:
“Υπάρχουν δεκαετίες όπου δε συμβαίνει τίποτα. Και υπάρχουν εβδομάδες όπου συμβαίνουν δεκαετίες.”
Αυτήν την εβδομάδα λοιπόν συνέβησαν δεκαετίες… Κι ας αγνοεί παντελώς τις εξελίξεις η συντριπτική πλειοψηφία του πλανήτη. Γι’ αυτό είμαστε άλλωστε εμείς εδώ.
Πίσω στη Γιέλεν λοιπόν, η ΥΠΟΙΚ τόνισε πως «πρέπει να τα πάμε καλύτερα», απευθυνόμενη σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο στο Chicago Council on Global Affairs. «Αν και ήταν διαφορετική εποχή (σ.σ. 1944), αισθάνομαι το τεράστιο βάρος που αντιμετώπισαν – την πίεση να ενώσουν τις δυνάμεις τους μετά από μια παγκόσμια καταστροφή για την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού και διασυνδεδεμένου συστήματος με στόχο την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Η τρέχουσα συγκυρία μας δεν είναι λιγότερο σημαντική – αυτό που θα κάνουμε τους επόμενους μήνες και χρόνια θα έχει βαθιές επιπτώσεις στην πορεία της χώρας μας και στην παγκόσμια οικονομική τάξη».
Ανθρώπινα δικαιώματα και ποικιλομορφία στο επίκεντρο
Μια διαφορά μεταξύ των συναντήσεων, σημείωσε, θα είναι η αυξημένη ποικιλομορφία. «Ο νέος, μετα-κόβιντ κόσμος θα περιλαμβάνει τώρα τις φωνές των γυναικών καθώς και ποικιλόμορφους εκπροσώπους από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Η Διάσκεψη του Bretton Woods δημιούργησε μια οικονομία στην οποία, ενώ αγκαλιάσαμε το εμπόριο ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης, αγνοήσαμε αυτούς που δεν επωφελήθηκαν. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα δώσει προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ανθρώπων – γυναικών και κοριτσιών, ατόμων LGBTQ+ και ανθρώπων κάθε φυλής, εθνικής καταγωγής και θρησκείας – για να διασφαλιστεί ότι τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
Ενιαίο Ελάχιστο Φόρο 21% ζητούν οι ΗΠΑ
Και πάμε στο ζουμί τώρα. Η Γιέλεν ζήτησε επίσης έναν παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή φόρου εταιρειών, που συμπίπτει με τα σχέδια του Προέδρου Μπάιντεν να αυξήσει τον εταιρικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 28% από 21%, προκειμένου να χρηματοδοτήσει το σχέδιο $2 τρις. υποδομών «Build Back Better». Στόχος είναι μια παγκόσμια συμφωνία για έναν ελάχιστο συντελεστή που θα μείωνε τα κίνητρα για τις εταιρείες να μετεγκατασταθούν υπεράκτια για να κυνηγήσουν χαμηλότερους φόρους. Ο μέσος εταιρικός συντελεστής στο G7 είναι επί του παρόντος 24%.
Την περασμένη εβδομάδα αναλύσαμε το μεγαλεπήβολο σχέδιο Μπάιντεν, που υποτίθεται θα πληρώσουν οι αυξημένοι φόροι. Εξηγήσαμε πως στην πραγματικότητα, ο λόγος ύπαρξης του σχεδίου δεν ήταν παρά μια αφορμή για επιβολή υψηλότερης φορολογίας. Διότι $2 τρις. πλέον είναι αστείο ποσό, πόσο μάλλον για να «ξαναχτιστεί η Αμερική». Μέσα σε ένα χρόνο η Fed είχε τυπώσει «τζάμπα» κιόλας, χωρίς να ζητήσει φόρους, δεκάδες περισσότερα τρισεκατομμύρια. Μην κοροϊδευόμαστε λοιπόν, όλο αυτό ήταν προοίμιο εγκαθίδρυσης νέου οικονομικού μοντέλου στις ΗΠΑ, το οποίο από ό,τι φαίνεται θα εφαρμοσθεί (όπως πάντα) παγκοσμίως.
Αυτός ήταν και ο λόγος του άρθρου της περασμένης εβδομάδας. Πολλοί συχνά αναρωτιούνται «και τι μας νοιάζει εμάς ρε αδερφέ τι γίνεται στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, εδώ εμείς καιγόμαστε». Ο λόγος που καιγόμαστε είναι ακριβώς διότι συνήθως δε μας νοιάζει τι συμβαίνει εκεί απέναντι. Αν ανοίγαμε περισσότερο τα μάτια μας, θα είμασταν και πιο κατάλληλα προετοιμασμένοι.
Συμφωνούν οι G20 στον Ελάχιστο Φόρο
Δεν πέρασε λοιπόν ούτε εβδομάδα και επιβεβαιωνόμαστε πανηγυρικά, αφού είναι ξεκάθαρο πως η χρονική στιγμή ανακοίνωσης του σχεδίου Μπάιντεν και της αύξησης του εταιρικού φόρου στο 28% με παράλληλη επιβολή ελαχίστου συντελεστή στο 21%, ήταν εξαιρετικά επιλεγμένη προκειμένου να συμπέσει με τις κρίσιμες συνεδριάσεις Παγκόσμιας Τράπεζας-ΔΝΤ-G20. Ο λόγος; Μα φυσικά να υιοθετήσουν το νέο οικονομικό μοντέλο και οι υπόλοιπες χώρες της Δύσης. Όπερ και εγένετο.
«Το ΔΝΤ επιθυμεί την υιοθέτηση ενός ελάχιστου παγκόσμιου συντελεστή φόρου εισοδήματος ως μέσου άρσης του ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών για τα επιχειρηματικά κέρδη», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο διευθυντής δημοσιονομικής πολιτικής του ΔΝΤ, Vitor Gaspar. «Και αυτό είναι κάτι που είναι σημαντικό προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι κυβερνήσεις διαθέτουν τους πόρους που απαιτούνται για ανταποκριθούν στις διάφορες προτεραιότητες όσον αφορά τις δημοσιονομικές δαπάνες που πρέπει να πραγματοποιήσουν».
Ο Paolo Mauro, αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ, δήλωσε ότι δημιουργεί μια ευκαιρία για τις πλουσιότερες χώρες να αναστρέψουν τη μείωση των δημοσίων εσόδων υιοθετώντας μια «επιβάρυνση» φόρου COVID-19 για πλούσιους ιδιώτες και εταιρείες.
Aύξηση των αποθεματικών του ΔΝΤ κατά $650 δις, κλιματική αλλαγή, εμπόριο
Την ίδια ώρα, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρούν να επιταχύνουν την σύναψη μια παγκόσμιας συμφωνίας για την εναρμόνιση της εταιρικής φορολόγησης και να επιβάλουν κυρίως στους «γίγαντες του Διαδικτύου» έως τα τέλη Ιουνίου, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα των ΗΠΑ για την έναρξη ενός σχετικού διαλόγου.
Η Gopinath επισήμανε ότι οι τρέχουσες ανισότητες στους εθνικούς φορολογικούς συντελεστές είχαν προκαλέσει τη διασυνοριακή μετακίνηση ενός σημαντικού ποσού εταιρικών κερδών με στόχο τη φοροαποφυγή, με αποτέλεσμα να μειώνεται η φορολογική βάση στην οποία οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αντλήσουν έσοδα με στόχο τη χρηματοδότηση των αναγκαίων οικονομικών και κοινωνικών δαπανών.
Παράλληλα συζητήθηκε η αύξηση των αποθεματικών του ΔΝΤ κατά $650 δις. ο προστατευτισμός στο εμπόριο και η κλιματική αλλαγή. Η αύξηση των αποθεματικών του ΔΝΤ, ή των SDR, θα ενισχύσει τη ρευστότητα για όλα τα κράτη μέλη, χωρίς να αυξάνει το βάρος χρέους των περίπου 30 χωρών που ήδη βιώνουν ή πρόκειται να βρεθούν αντιμέτωπες με δυσκολίες σε ό,τι αφορά την αποπληρωμή του χρέους τους, δήλωσαν αξιωματούχοι οικονομικής πολιτικής και οικονομολόγοι.
ΔΝΤ: Σε καλό δρόμο φέτος…
Επιλεκτικές με τα μέτρα τόνωσης που θα πρέπει να εφαρμόσουν, θα πρέπει να είναι οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αποφευχθεί να τεθεί σε κίνδυνο η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με ανώτατο αξιωματούχο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με μια υπερφόρτωση χρέους και χρηματοοικονομικές ευπάθειες που προσδιορίζονται ως πιθανοί κίνδυνοι για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Το ΔΝΤ, αναφέρθηκε στις ΗΠΑ για την λήψη έκτακτων κινήτρων για την παρακολούθηση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης εν μέσω κορωνοϊού, αλλά προειδοποίησε για το αν τα μέτρα αυτά δύναται να προκαλέσουν μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη ζημιά στην παγκόσμια οικονομία.
Το ΔΝΤ ανέφερε επίσης ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο για να αναπτυχθεί κατά 6% φέτος, αναβαθμίζοντας τις προβλέψεις του για δεύτερη φορά σε τρεις μήνες. Αυτό συμβαίνει μετά από εκτιμήσεις για συρρίκνωση 3,3% το 2020 και τη χειρότερη παγκόσμια ύφεση μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο. Η διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΝΤ Kristalina Georgieva, δήλωσε ότι οι εμβολιασμοί και τα μέτρα οικονομικής τόνωσης σηματοδοτούν τις θετικές προοπτικές, ειδικά στις ΗΠΑ.
…αλλά υπερβολικό το χρέος
Σε ότι αφορά την πολιτική των τραπεζών και τον κίνδυνο από τα υπερβολικά μέτρα ο Geoffrey Okamoto δήλωσε ότι «η διατήρηση της νομισματικής πολιτικής για πολύ καιρό μπορεί να βλάψει τον χρηματοπιστωτικό τομέα». Υπογραμμίζει, μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ μικρού αριθμού προηγμένων οικονομιών και οικονομιών αναδυόμενων αγορών, με τις χώρες με χαμηλά εισοδήματα να κινδυνεύουν να υποχωρήσουν περισσότερο κατά τη διάρκεια μιας ανάκαμψης πολλαπλών ταχυτήτων, τονίζοντας ότι «η δυνατότητα δανεισμού δεν σημαίνει ότι υπάρχει περιθώριο δανεισμού απεριόριστων χρηματικών ποσών για οποιονδήποτε σκοπό».
Κλείνοντας, ο Okamoto είπε ότι «θέλουμε ο κόσμος να ξοδεύει με σύνεση τόσο για να ξεπεραστεί η πανδημία όσο και για να γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις για να βρεθούν σε πορεία ανάπτυξης που θα οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση», ενώ υπενθύμισε ότι η διόγκωση του χρέους και οι οικονομικές ευπάθειες θα μπορούσαν να προκαλέσουν κινδύνους για την ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.
Το Μεγάλο Οικονομικό… πείραμα
Κλείνοντας θα ήθελα να αφήσω ένα προσωπικό σχόλιο πάνω σε όλα αυτά τα ανατρεπτικά αλλά και συναρπαστικά οικονομικά (και όχι μόνο) γεγονότα που ζούμε. «Καταραμένοι όσοι ζουν σε συναρπαστικές εποχές» έχουν πει οι Κινέζοι. Το σχόλιο αυτή τη φορά δεν αφορά οικονομική ανάλυση των όσων αποφασίζουν για εμάς οι ρυθμιστές της τύχης των λαών του πλανήτη. Η Γιέλεν δεν το χαρακτήρισε τυχαία ως νέο «Bretton Woods» όλο αυτό.
Πράγματι, και παρόλο που ο περισσότερος κόσμος δεν το έχει συνειδητοποιήσει ή αγνοεί πλήρως (και έτσι το προτιμούν και «εκείνοι», οι ρυθμιστές, άλλωστε), ζούμε τις πιο κρίσιμες ημέρες, της πιο ανατρεπτικής χρονιάς του αιώνα μας, που θα καθορίσει τη μετέπειτα πορεία της ανθρωπότητας. Το πώς θα εξελιχθεί αυτό το οικονομικό «πείραμα» είμαι μη αρμόδιος να το απαντήσω, ακριβώς διότι πρόκειται περί πρωτοφανούς πειράματος. Έχω κατά καιρούς εκφράσει τις απόψεις μου για τις καταστροφικές πιθανές συνέπειες του νέου αγαπημένου τρίπτυχου «τύπωμα-πληθωρισμός-φορολογία» των κεντρικών τραπεζών, ωστόσο δε θα σχολιάσω οικονομικά εδώ.
Όταν το Great Reset θεωρούνταν συνωμοσιολογία…
Σκοπός αυτής της παρέμβασης είναι να αποκαταστήσω τη φήμη και μια αδικία σε βάρος πολλών φωνών που χλευάστηκαν και περιθωριοποιήθηκαν με τον πιο αισχρό τρόπο τα τελευταία χρόνια.
Από απλούς ανθρώπους μέχρι διεθνούς φήμης οικονομολόγους και δημοσιογράφους, οι οποίοι στιγματίστηκαν από τα μίντια κι από ένα σύστημα που σκοπίμως και με προκλητικό τρόπο εξαφανίζει φωνές και λόγια μέχρι να είναι έτοιμες οι συνθήκες το ίδιο σύστημα να χρησιμοποιήσει τα ίδια ακριβώς λόγια, χωρίς φυσικά να κουνιέται φύλλο σε αυτήν την περίπτωση.
Αναφέρομαι στον όρο «Great Reset», ο οποίος πολλάκις αναφέρθηκε διά στόματος Γιέλεν, αποτελεί το σλόγκαν της καμπάνιας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ περί «ανάγκης αλλαγής της κοινωνίας μας ελέω κόβιντ», και γενικότερα πλέον χρησιμοποιείται φυσιολογικά (και όχι ως λέξη-ταμπού) από τα διεθνή ΜΜΕ.
Πριν μερικά χρόνια ωστόσο, όταν πολλοί διορατικοί οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι-ερευνητές και κάθε λογής άνθρωποι μιλούσαν για την «Μεγάλη Επανεκκίνηση» που ζυμώνεται από τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, χαρακτηρίζονταν εσφαλμένα και αισχρά ως συνωμοσιολόγοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις καριέρες τους. Αυτό είναι μάλιστα κάτι που συνέβαινε μέχρι και πριν μερικούς μήνες, κι ενώ ο όρος είχε ήδη «επισημοποιηθεί»! Χαρακτηριστική είναι μια εικόνα που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο, που παρουσιάζει πλάι-πλάι στο Google δύο αποτελέσματα της αναζήτησης «Great Reset», και τα δύο άρθρα ίδιας ημερομηνίας.
Το ένα, από τους New York Times με τίτλο «Η αβάσιμη συνωμοσιολογία περί Great Reset κερδίζει πάλι έδαφος» και το δεύτερο, από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ με τίτλο «Great Reset: Χτίζοντας ανθεκτικότητα ενάντια στα μελλοντικά παγκόσμια ρίσκα».
Ποτέ δεν έκρυψαν τα σχέδιά τους
Κι επειδή κανείς δε θα ζητήσει συγγνώμη από αυτούς τους ανθρώπους, αφήνω αυτό το σχόλιο ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όσους ορθώνουν τη φωνή τους και ερευνούν-ενημερώνουν τον κόσμο για όσα θετικά ή αρνητικά «ζυμώνονται» διαρκώς από τους ρυθμιστές των ζωών μας. Διότι οι δήθεν αυτοί συνωμοσιολόγοι δεν έκαναν τίποτα παραπάνω από το να δημοσιεύουν-αναλύουν λόγια των οικονομικών οργανισμών. Και περί αυτού ακριβώς πρόκειται και τούτο το σχόλιο.
Οδηγός επιβίωσης σε ανατρεπτικές εποχές
Κάποιος που μελετά και αντιλαμβάνεται το πώς θα είναι η παγκόσμια οικονομία μετά το Great Reset, μπορεί να ποντάρει σε εκατοντάδες «άλογα» που θα τρέξουν γρήγορα σε ένα τέτοιο σύστημα (από μετοχές και μέταλλα μέχρι κρυπτονομίσματα).
Τα μίντια λοιπόν παίζουν το ρόλο της «υποβάθμισης» μιας τέτοιας είδησης (ή ακόμη και χαρακτηρισμό της ως συνωμοσιολογία) έως ότου οι συνθήκες να είναι ώριμες προκειμένου να τη δεχτούν οι μάζες, προς αποφυγήν πανικού κλπ. Αυτό συνδυάζεται άψογα με την έμφυτη τάση των ανθρώπων να απορρίπτουν ως συνωμοσιολογία οτιδήποτε δεν κατανοούν επαρκώς, απόρροια εν μέρει της ανασφάλειας και ψευδούς αίσθησης πως τίποτα δεν αλλάζει, και όλα θα συνεχίσουν να πηγαίνουν «καλά», με τον ίδιο τρόπο που πήγαιναν πάντοτε.
Όμως τα πάντα αλλάζουν, κι ας μη μας αρέσει. Γεννηθήκαμε με χάρτινο χρήμα, θα πεθάνουμε με ψηφιακό. Κάποιες γενιές μάλιστα τυγχάνει να βιώνουν ακόμη πιο ανατρεπτικές ή και βίαιες αλλαγές όπως είναι ένας Παγκόσμιος Πόλεμος ή η εγκαθίδρυση μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής τάξης, στην περίπτωσή μας. Δεν έχει νόημα όμως ούτε να το αρνούμαστε, ούτε να το φοβόμαστε (όσο δυστοπικό κι αν μας φαίνεται). Το σοφότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά και να πληροφορούμαστε. Με ανοιχτό μυαλό και αντίληψη, η προετοιμασία έναντι όσων έρχονται θα μας δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα και καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης.
