Διαφάνεια στις τιμές μέσω περιορισμού των πλασματικών εκπτώσεων, αλλά και χαμηλότερες τιμές σε βασικά είδη –απορρυπαντικά, καθαριστικά, καλλυντικά, αλλά και είδη για τη φροντίδα των βρεφών–, όπου η Ελλάδα εμφανίζεται να είναι από τις πλέον ακριβές χώρες στην Ευρώπη, είναι οι δύο βασικοί στόχοι των τεσσάρων νέων μέτρων για την καταπολέμηση της ακρίβειας που ανακοίνωσε χθες η κυβέρνηση.
Ανεξαρτήτως του βαθμού επίπτωσης που θα έχουν τα μέτρα αυτά στις τιμές, το βέβαιο είναι ότι –σε αντίθεση με άλλες πρωτοβουλίες που είχαν ληφθεί έως τώρα κατά την τελευταία αυτή πληθωριστική κρίση– για πρώτη φορά επιχειρείται παρέμβαση στη δομή της λειτουργίας της αγοράς. Παρέμβαση που μπορεί να αποδειχθεί ότι έχει μεγαλύτερο σε ένταση και διάρκεια αποτέλεσμα.
Μέσα στο επόμενο δεκαήμερο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης που θα περιλαμβάνει τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν χθες, με στόχο το αργότερο εντός Μαρτίου να έχουν εφαρμοστεί. «Ο,τι είναι καλό για τον καταναλωτή και αυξάνει την αγοραστική του δύναμη είναι καλό και για τα σούπερ μάρκετ, διότι αυξάνει τη ζήτηση», υποστήριξε, μιλώντας στην «Καθημερινή», ο κ. Απόστολος Πεταλάς, γενικός διευθυντής της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας.
• Μείωση των εκπτώσεων που παρέχουν οι προμηθευτές στα σούπερ μάρκετ κατά 30% και μεταφορά του οφέλους στον καταναλωτή με αντίστοιχη μείωση των τιμών των προϊόντων στο ράφι. Το εν λόγω μέτρο, το οποίο σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα θα είναι μόνιμου χαρακτήρα, θα εφαρμοστεί κατ’ αρχάς στις ακόλουθες κατηγορίες: απορρυπαντικά, καθαριστικά σπιτιού, οδοντόκρεμες, αφρόλουτρα, σαμπουάν και βρεφικές πάνες.
Πρόκειται για τα προϊόντα στα οποία παρατηρούνται τα μεγαλύτερα ποσοστά προωθητικών ενεργειών και μάλιστα πολύ μεγάλης διάρκειας. Σήμερα, βάσει των εμπορικών συμφωνιών ανάμεσα στις δύο πλευρές, η υλοποίηση των προωθητικών ενεργειών ανταμείβεται με συγκεκριμένες εκπτώσεις επί του συνολικού τζίρου της συγκεκριμένης κατηγορίας προϊόντων που συμμετέχουν στις προωθητικές ενέργειες, συνήθως με μορφή πιστωτικού τιμολογίου στο τέλος του μήνα.
Αυτό έχει τις εξής συνέπειες: όχι σταθερά χαμηλές τιμές, αλλά προσφορές μεγάλης διάρκειας που μπορεί να είναι παραπλανητικές (καθώς λειτουργούν ως «κράχτες») και πλασματικές, στρέβλωση του ανταγωνισμού, διότι οι διαρκείς προσφορές και ειδικά οι τύπου «1+1» μπορούν να γίνουν κατά βάση από τις πολύ μεγάλες εταιρείες, και ετεροχρονισμένες εκπτώσεις.
Αν και ο κ. Σκρέκας χθες έκανε λόγο για μείωση του συνόλου των εκπτώσεων που παρέχουν οι προμηθευτές στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Καθημερινής» η μείωση αυτή αφορά μόνο τις εκπτώσεις που δίνονται για την υλοποίηση προωθητικών ενεργειών και όχι το σύνολο των παροχών των προμηθευτών προς τις αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων.
Δεν θα περιλαμβάνονται, με άλλα λόγια, οι λεγόμενες εκπτώσεις τζίρου που παρέχουν οι προμηθευτές προς τα σούπερ μάρκετ ή άλλες ειδικές παροχές για τοποθέτηση νέων κωδικών ή εκπτώσεις ανάλογα με τις χρηματικές ροές, οι οποίες αποτελούν και το μεγαλύτερο ποσοστό εκπτώσεων, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των αλυσίδων, αφού στην πραγματικότητα θα περιόριζε σημαντικά την κερδοφορία τους. Οι μειώσεις θα υπολογιστούν με βάση τα στοιχεία της τελευταίας κλεισμένης οικονομικής χρήσης.
• Απαγόρευση της πραγματοποίησης προωθητικών ενεργειών σε προϊόντα που έχουν ανατιμηθεί. Η απαγόρευση θα ισχύει για διάστημα τριών μηνών από όταν έγινε η ανατίμηση. Το μέτρο αφορά όλα τα προϊόντα που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ και θα ισχύσει κατ’ αρχάς για το 2024. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση θα προβλέπει ότι η απαγόρευση ξεκινάει από τις 10 Ιανουαρίου 2024.
Εάν, για παράδειγμα, μια εταιρεία προχώρησε χθες σε ανατίμηση π.χ. 5%, δεν θα μπορεί να βάλει το ίδιο προϊόν σε προσφορά μέχρι τις 10 Απριλίου 2024. Ερωτηθείς ο κ. Σκρέκας για το πώς θα αποφευχθεί το ενδεχόμενο εταιρείες που προέβησαν πρόσφατα σε ανατιμήσεις να προχωρήσουν σε προσφορές το επόμενο διάστημα, υποστήριξε ότι η σταθμισμένη αύξηση τιμών με βάση τους τιμοκαταλόγους των προμηθευτών προς τα σούπερ μάρκετ είναι αρνητική, δηλαδή στην ουσία υπερτερούν οι μειώσεις.
Σύμφωνα πάντως με στελέχη του κλάδου των σούπερ μάρκετ, υπάρχουν εταιρείες που πρόσφατα προχώρησαν σε ανατιμήσεις (π.χ. σε χυμούς, κακάο, ελαιόλαδο) και μεσοσταθμικά τον Ιανουάριο αυτές ανέρχονται σε 3,5%. Από την άλλη, καταγράφονται και μειώσεις τιμών π.χ. σε κάποια είδη τυριών και σε συσκευασμένα αρτοσκευάσματα.
• Οι προμηθευτές θα πωλούν τα νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά και νωπά κρέατα στα σούπερ μάρκετ σε «καθαρές τιμές». Θα επιτρέπεται πιστωτικό τιμολόγιο ύψους έως 3% μόνο για επιστροφές προϊόντων ή φύρας (καθώς πρόκειται για ευπαθή). Το μέτρο αυτό, που αποσκοπεί στη διαφάνεια των τιμών «από το χωράφι στο ράφι», προβλέπεται στην πραγματικότητα από την κοινοτική οδηγία 2019/633, όπου χαρακτηρίζονται ως αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και για τον λόγο αυτό απαγορεύονται περιπτώσεις που ο αγοραστής απαιτεί από τον προμηθευτή να βαρύνεται με το κόστος εκπτώσεων και προωθητικών ενεργειών, με το κόστος διαφήμισης, διαρρύθμισης των χώρων που χρησιμοποιούνται για την πώληση των προϊόντων του προμηθευτή. Το μέτρο είναι μόνιμο.
• Τίθεται πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους των εταιρειών που εισάγουν, παράγουν και διακινούν το βρεφικό γάλα στην Ελλάδα. Το πλαφόν ορίζεται ως το άθροισμα του λειτουργικού κόστους της εταιρείας για τη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων και εμπορικού κέρδους 7%. Το μέτρο είναι προσωρινού χαρακτήρα, ενώ για τον υπολογισμό θα ληφθεί υπόψη το λειτουργικό κόστος της τελευταίας κλεισμένης οικονομικής χρήσης.
Οπως σημείωσε ο κ. Σκρέκας, έχουν ήδη ελεγχθεί δύο από τις τέσσερις εταιρείες που κατονομάζει η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) στην πρόσφατη έρευνα για τις τιμές στο βρεφικό γάλα (πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, για τη Nestlé και τη Friesland Campina) και θα ακολουθήσει έλεγχος και στις άλλες δύο (Danone – Nutricia και VIAN). Στελέχη, πάντως, των εμπλεκόμενων εταιρειών αμφισβήτησαν, μιλώντας στην «Κ», τόσο την αποτελεσματικότητα του παραπάνω μέτρου όσο και την εγκυρότητα της έρευνας της Ε.Α.
