Πέντε χρόνια πέρασαν από την εμφάνιση της Covid-19 που καταρράκωσε την παγκόσμια οικονομία και άφησε πίσω της εκατομμύρια νεκρούς. Ο μεταπνευμονοϊός HMPV εμφανίστηκε στην Κίνα, γεμίζοντας τα νοσοκομεία και προκαλεί ανησυχία καθώς ήδη το πρώτο κρούσμα επιβεβαιώθηκε και στην Ελλάδα, με έναν 71χρονο άντρα να νοσεί.

Ο κόσμος, αν και καλύτερα προετοιμασμένος, απέχει πολύ από το να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει μια άλλη πανδημία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Είναι καλύτερα προετοιμασμένος ο κόσμος; «Η απάντηση είναι ναι και όχι» δήλωσε πρόσφατα ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, του Οργανισμού που βρέθηκε στο επίκεντρο της μάχης κατά της πανδημίας του Covid-19.

«Αν η επόμενη πανδημία εμφανιζόταν σήμερα, ο κόσμος θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει μερικές από τις ίδιες αδυναμίες. Όμως ο κόσμος έχει πάρει επίσης πολλά και οδυνηρά μαθήματα από την πανδημία και έχει κάνει σημαντικά βήματα για να ενισχύσει την άμυνά του» πρόσθεσε.

Σύμφωνα με την Μαρία βαν Κερχόβε, την Αμερικανίδα επιδημιολόγο που διευθύνει το Τμήμα Πρόληψης και Ετοιμότητας για Επιδημίες και Πανδημίες του ΠΟΥ, «πολλά πράγματα έχουν βελτιωθεί χάρη στην πανδημία γρίπης του 2009 (Σ.τ.Σ: τον H1N1), αλλά και χάρη στον Covid». «Αλλά νομίζω ότι ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος για άλλη πανδημία ή μαζική επιδημία», εξήγησε.

Η σημασία των εμβολίων

Η ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση της πανδημίας, που συστάθηκε από τον ΠΟΥ, το περιγράφει ξεκάθαρα: «Το 2025, ο κόσμος δεν είναι προετοιμασμένος να καταπολεμήσει μια νέα πανδημική απειλή, λόγω των ανισοτήτων που εξακολουθούν να υπάρχουν στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στα εργαλεία για την καταπολέμηση πανδημιών, όπως τα εμβόλια».

Η Ολλανδή ιολόγος Μάριον Κούπμανς εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η επιτυχία και η ταχύτητα παρασκευής εμβολίων που βασίζονται στην τεχνολογία του αγγελιοφόρου RNA (mRNA) θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγάλη διαφορά κατά την επόμενη παγκόσμια κρίση υγείας. Ωστόσο, ανησυχεί ότι η χρήση τους απέναντι σε μια μελλοντική απειλή θα αντιμετωπίσει «μεγάλα προβλήματα», κυρίως λόγω του «σοκαριστικά υψηλού» επιπέδου παραπληροφόρησης.

Από την πλευρά του ο Τομ Πίκοκ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, θεωρεί ότι η πιθανότητα πανδημίας γρίπης των πτηνών H5N1 πρέπει να ληφθεί «πολύ στα σοβαρά». Προς το παρόν, ο ιός δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων, αλλά κυκλοφορεί μαζικά σε πολλά είδη ζώων.

«Δεν νομίζω ότι είμαστε πιο προετοιμασμένοι από ό,τι ήμασταν με τον Covid», επισημαίνει στο AFP η Μεγκ Σέφερε, επιδημιολόγος στο αμερικανικό ινστιτούτο SAS. Εκτιμά ότι θα χρειαστούν άλλα τέσσερα έως πέντε χρόνια για να εντοπίσουν και να μοιραστούν πληροφορίες πιο γρήγορα οι αρχές δημόσιας υγείας. Αλλά έχει «εμπιστοσύνη» στα μαθήματα που πήρε ο πληθυσμός κατά τη διάρκεια του Covid-19 για να προστατευθεί, όπως η κοινωνική απόσταση και η χρήση μάσκας.

Όσα έχουν γίνει

Το νέο κέντρο του ΠΟΥ για την πρόληψη των πανδημιών, που εγκαινιάστηκε το 2021 στο Βερολίνο, είναι αφιερωμένο στη συλλογή πληροφοριών για τον καλύτερο εντοπισμό και τον περιορισμό των απειλών.

Το Ταμείο για την αντιμετώπιση των πανδημιών της Παγκόσμιας Τράπεζας, το οποίο συστάθηκε το 2022, έχει εγκρίνει μέχρι σήμερα χρηματοδότηση ύψους 885 εκατομμυρίων δολαρίων, που διατίθεται για σχεδόν 50 έργα σε 75 χώρες.

Ένα κέντρο μεταφοράς τεχνολογίας για εμβόλια mRNA εγκαινιάστηκε στη Νότια Αφρική το 2023 με την υποστήριξη κυρίως του ΠΟΥ, ενώ το 2022 συστάθηκε ένα παγκόσμιο κέντρο εκπαίδευσης για τη βιοκατασκευή στη Νότια Κορέα με στόχο την ενίσχυση της τοπικής φαρμακευτικής παραγωγής.

Στις 30 Ιανουαρίου 2020, ο ΠΟΥ κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος για τη δημόσια υγεία (PHEIC) σχετικά με τον Covid-19, αλλά με υπερβολικά γραφειοκρατικούς τόνους.

Και οι περισσότερες χώρες και το ευρύ κοινό αντέδρασαν μόνο όταν ο επικεφαλής του ΠΟΥ χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον πολύ πιο σαφή όρο «πανδημία» στις 11 Μαρτίου 2020.

Για να ενεργοποιηθεί μια πιο αποτελεσματική διεθνής συνεργασία, οι χώρες μέλη του ΠΟΥ συμφώνησαν στην έννοια της «έκτακτης ανάγκης εξαιτίας πανδημίας», που τώρα είναι το υψηλότερο επίπεδο παγκόσμιου συναγερμού.

Τον Δεκέμβριο του 2021, οι χώρες μέλη του ΠΟΥ αποφάσισαν να καταλήξουν σε συμφωνία για την πρόληψη των πανδημιών και την ετοιμότητα αντιμετώπισής τους για την αποφυγή σοβαρών λαθών στη διαχείριση του Covid.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Ωστόσο, μείζονα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής στοιχείων σχετικά με τα αναδυόμενα παθογόνα και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτό για να αποκτήσουμε πληροφορίες για συγκεκριμένα εμβόλια, τεστ και θεραπείες, αλλά και για την επιτήρηση των πανδημιών.

Οι διαπραγματευτές έθεσαν τον Μάιο του 2025 ως προθεσμία για την επίτευξη συναίνεσης.

Επιπλέον, περισσότεροι από 200 επιστήμονες από πάνω από 50 χώρες αξιολόγησαν στοιχεία για 1.652 παθογόνα – κυρίως ιούς – επιτρέποντας στον ΠΟΥ να καταρτίσει φέτος μια λίστα με περίπου 30 παθογόνα που ενδέχεται να προκαλέσουν μελλοντικές πανδημίες, όπως Covid-19, πυρετός Λάσα και οι ιοί Έμπολα, Ζίκα και Μάρμπουργκ.

Πρώτη ανακοίνωση του ΕΟΔΥ για τον μεταπνευμονοϊό: Δεν υπάρχει «πρώτο» κρούσμα, είναι γνωστός στην Ελλάδα

Καθησυχαστικός εμφανίζεται ο ΕΟΔΥ για τον μεταπνευμονοϊό, την ημέρα που επιβεβαιώθηκε κρούσμα στη Θεσσαλονίκη.

Η είδηση της νοσηλείας σε ΜΕΘ του νοσοκομείου «Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης ενός 71χρονου με μεταπνευμονοϊό HMPV έχει προκαλέσει ανησυχία από το πρωί στην χώρα μας, με δεδομένο πως η πρόσφατη έξαρση μολύνσεων από τον συγκεκριμένο ιό ξεκίνησε από την Κίνα – όπως και η covid-19 – όμως στην πρώτη του σχετική ανακοίνωση ο ΕΟΔΥ εμφανίζεται καθησυχαστικός.

Η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ:

«Το τελευταίο χρονικό διάστημα, πληροφορίες αναφέρονται σε αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων στην Κίνα. Σύμφωνα με χθεσινή ενημέρωση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) καθώς και σημερινή από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), τα επίπεδα των οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου μεταπνευμονοϊού (hMPV) στην Κίνα, βρίσκονται με βάση τα δεδομένα των προηγούμενων ετών, εντός των αναμενόμενων ορίων για την εποχή και δεν έχουν αναφερθεί ασυνήθιστες εξάρσεις ή συρροές. Προς το παρόν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο ιός γρίπης τύπου Α παραμένει στην Κίνα το πιο συχνό παθογόνο που ανιχνεύεται σε άτομα με συμπτώματα αναπνευστικών λοιμώξεων. Επιπλέον, δεν έχουν ενεργοποιηθεί έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης των αναπνευστικών λοιμώξεων.

Στη χώρα μας, επιβεβαιώθηκε ένα θετικό δείγμα για ανθρώπινο μεταπνευμονοϊό (μέσω της ειδικής μεθόδου ταχείας διάγνωσης FilmArray), με αναμονή τελικής επιβεβαίωσης από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Τμήμα Ιατρικής, ΑΠΘ (Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Γρίπης Β. Ελλάδος). Ο ασθενής ανέφερε επαφή με συγγενικό του πρόσωπο που είχε ταξιδέψει πρόσφατα στην Κίνα. Τα αποτελέσματα της έως τώρα επιδημιολογικής διερεύνησης δε συνηγορούν υπέρ της συσχέτισης του περιστατικού με τα κρούσματα που σημειώνονται στην Κίνα. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη ο πλήρης εργαστηριακός έλεγχος από το Κέντρο Αναφοράς, όπως προβλέπεται για όλους τους αναπνευστικούς ιούς.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV) δεν είναι νέος ιός για τη χώρα μας και το παραπάνω κρούσμα, ακόμα και αν επιβεβαιωθεί, δε θα αποτελεί το «πρώτο κρούσμα» στη χώρα. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα μέχρι σήμερα, δε συντρέχει λόγος ανησυχίας για τον πληθυσμό.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του ΕΟΔΥ, η κυκλοφορία του ιού ήταν υψηλή στην κοινότητα τον Φεβρουάριο 2024, με κορύφωση στις αρχές Απριλίου, και μειώθηκε αισθητά από τα τέλη Ιουνίου 2024. Την τρέχουσα περίοδο, η κυκλοφορία του ιού παραμένει πολύ χαμηλή.

Ο ΕΟΔΥ επιτηρεί συστηματικά τον hMPV σε συνδυασμό και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού σε ασθενείς που επισκέπτονται 15 νοσοκομεία ανά την επικράτεια. Ο ΕΟΔΥ παραμένει σε εγρήγορση για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση της εποχικής έξαρσης των αναπνευστικών λοιμώξεων».

Διαβάστε ακόμη