Οι Έλληνες στρέφονται ολοένα περισσότερο στις αποταμιεύσεις για να αγοράσουν ακίνητα αποφεύγοντας τον τραπεζικό δανεισμό. Στοιχεία της αγοράς δείχνουν ότι 8 στις 10 αγοραπωλησίες ακινήτων πραγματοποιούνται πλέον με ίδια κεφάλαια, χωρίς τη λήψη στεγαστικού δανείου, γεγονός που αναδεικνύει τη στροφή της αγοράς προς τα μετρητά.
Σε μια συγκυρία εκρηκτικής ανόδου των τιμών των ακινήτων και πολύ περισσότερο των ενοικίων παραμένει εντυπωσιακά μικρό το ποσοστό όσων στρέφονται σε τραπεζικό δανεισμό για την αγορά στέγης. Συγκεκριμένα, το 85%-90% των αγορών ακινήτων γίνεται με ίδια κεφάλαια και μόλις το 10%-15% των αγορών με λήψη στεγαστικών δανείων. Επιπλέον, από το 10%-15% των αγορών που γίνονται με λήψη στεγαστικών δανείων το 35% κατά μέσο όρο χρηματοδοτείται από ίδια κεφάλαια των δανειοληπτών και το υπόλοιπο με δάνειο.
Τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. Κατά το α’ εξάμηνο του 2024 εκταμιεύτηκαν στεγαστικά δάνεια συνολικού ύψους 550 εκατ. ευρώ, ποσό που κρίνεται χαμηλό σε σύγκριση με το ύψος των αγοραπωλησιών ακινήτων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων, το α’ εξάμηνο του έτους υπεγράφησαν 27.760 συμβόλαια αγοραπωλησιών συνολικής αξίας 2,5 δισ. ευρώ.
Αυτά τα δεδομένα καταδεικνύουν την προτίμηση των αγοραστών να χρησιμοποιούν τα δικά τους χρήματα, καθώς οι συνθήκες της αγοράς δανείων με τα υψηλά επιτόκια και την αυστηρότερη πολιτική των τραπεζών καθιστούν τον τραπεζικό δανεισμό λιγότερο ελκυστική επιλογή για πολλούς. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν τα φθηνά δάνεια του προγράμματος «Σπίτι μου», που κεντρίζουν το ενδιαφέρον τόσο των νέων όσο και των τραπεζών, οι οποίες επιθυμούν να στηρίξουν τη στεγαστική πίστη. Αν υπολογιστούν και οι εκταμιεύσεις δανείων από το πρόγραμμα «Σπίτι μου», τα νέα στεγαστικά δάνεια που χορηγήθηκαν το α’ εξάμηνο του έτους ανήλθαν σε 930 εκατ. ευρώ.
O δεύτερος κύκλος του προγράμματος που ξεκινάει τον ερχόμενο Ιανουάριο είναι βέβαιο πως θα τονώσει περαιτέρω το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο, γι’ αυτό και οι τράπεζες ήδη σχεδιάζουν τα επικουρικά προγράμματα. Το σίγουρο είναι ότι νέοι δικαιούχοι θα μπουν πάλι στη λίστα των τραπεζών για την απόκτηση κατοικίας έως 150 τ.μ., κατασκευής έως το 2007 και αξίας έως 250.000 ευρώ. Στο νέο πρόγραμμα διευρύνονται τα ηλικιακά κριτήρια των δικαιούχων, καθώς πλέον αφορά άτομα ή ζευγάρια έως 50 ετών, τα οποία όμως θα κληθούν από τις τράπεζες να αποπληρώσουν νωρίτερα από τα 30 χρόνια το στεγαστικό δάνειο που θα λάβουν. Παράλληλα, διευρύνεται η περίμετρος των δικαιούχων καθώς επιλέξιμοι θα είναι όχι μόνο οι πολίτες οι οποίοι πληρούσαν τα εισοδηματικά κριτήρια το 2023, αλλά και όσοι τα ικανοποιούσαν μεσοσταθμικά σε βάθος τριετίας. Συγκεκριμένα, το νέο πρόγραμμα:
■ Απευθύνεται σε άτομα ή ζευγάρια 25-50 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ για άγαμους, έως 28.000 ευρώ για ζευγάρια συν 4.000 ευρώ ανά παιδί, έως 31.000 ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια και 5.000 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί.
■ Αφορά ακίνητα που έχουν αξία συμβολαίου έως 250.000 ευρώ, είναι έως 150 τ.μ. και κατασκευάστηκαν έως το 2007. Θα αφορά χαμηλότοκο δάνειο που θα ανέρχεται έως 190.000 ευρώ και η διάρκειά του θα είναι από 3 έως 30 χρόνια.
■ Τα δάνεια θα είναι στο 50% άτοκα με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και το υπόλοιπο 50% θα είναι έντοκο τραπεζικό δάνειο.
■ Στην περίπτωση τρίτεκνων, το άτοκο δάνειο θα είναι 75% από το Ταμείο Ανάκαμψης και 25% έντοκο τραπεζικό δάνειο, ενώ η δράση θα αφορά 20.000 δικαιούχους.
Δύο προγράμματα ανακαίνισης
Παλιοί και νέοι ιδιοκτήτες μπορούν να αξιοποιήσουν δύο προγράμματα ανακαίνισης – αναβάθμισης ακινήτων.
Το πρώτο είναι το «Αναβαθμίζω το σπίτι μου». Θα ξεκινήσει επίσης τον Ιανουάριο του 2025, με προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ. Οι δανειολήπτες θα έχουν μηδενικό επιτόκιο για δάνεια έως 25.000 ευρώ με περίοδο αποπληρωμής έως 7 χρόνια. Οσοι επιλέξουν το πρόγραμμα, θα πρέπει να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε δαπάνη ενεργειακής αναβάθμισης, χωρίς τους περιορισμούς αναβάθμισης ενεργειακής κατηγορίας των προγραμμάτων «Εξοικονομώ».
Το δεύτερο πρόγραμμα είναι το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω». Θα ξεκινήσει τον προσεχή Νοέμβριο, με επιδότηση ανακαίνισης έως 60%. Οι δικαιούχοι θα πρέπει:
■ Να έχουν το 50% και άνω της επικαρπίας ή της πλήρους κυριότητας.
■ Να έχουν οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ.
■ Να έχουν ακίνητο που πρέπει να είναι μέχρι 100 τ.µ. και να µην έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία ή ως μισθωμένο, θα προβλέπει επιδότηση για την πραγματοποίηση δαπανών επισκευής και ανακαίνισης επί του ακινήτου τους ύψους μέχρι 13.330 ευρώ.
■ Η επιδότηση θα ανέρχεται στο 60%, έως και τα 80.000 ευρώ.
