Η Κυπριακή Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2026 και ολοκληρώνεται στις 30 Ιουνίου, φιλοδοξεί να αφήσει πολιτικό αποτύπωμα σε μια από τις πιο απαιτητικές περιόδους για την Ευρώπη. Με φόντο την παρατεταμένη γεωπολιτική αστάθεια, τις πιέσεις στα εξωτερικά σύνορα, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις μεταβαλλόμενες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, η Λευκωσία θέτει ως κεντρικό στόχο τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, συνδέοντάς τη με την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών.
Κυπριακή Προεδρία: Στρατηγική αυτονομία, άμυνα και ασφάλεια
Στον πυρήνα της προεδρίας βρίσκεται η ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας. Η Κυπριακή Προεδρία επιδιώκει να επιταχύνει την εφαρμογή των υφιστάμενων ευρωπαϊκών εργαλείων, δίνοντας έμφαση στην αμυντική ετοιμότητα, στη συνεργασία κρατών-μελών και στη συμπληρωματικότητα με το ΝΑΤΟ.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στη θαλάσσια ασφάλεια, με στόχο τη διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και την προστασία κρίσιμων θαλάσσιων οδών. Η Μεσόγειος, η Ερυθρά Θάλασσα και ο ευρύτερος Ινδο-Ειρηνικός χώρος βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα, σε μια περίοδο όπου οι θαλάσσιες μεταφορές και η ενεργειακή ασφάλεια συνδέονται άμεσα με τη γεωπολιτική σταθερότητα.
Μεταναστευτικό: το μεγάλο τεστ εφαρμογής
Το μεταναστευτικό αποτελεί ίσως το πιο δύσκολο και πολιτικά φορτισμένο στοίχημα της προεδρίας. Η Κύπρος θέτει ως απόλυτη προτεραιότητα την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, με αιχμή:
- την ολοκλήρωση των κανόνων για τις επιστροφές,
- τη λειτουργική εφαρμογή των εννοιών των ασφαλών τρίτων χωρών και των ασφαλών χωρών καταγωγής,
- και την έμπρακτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς τα κράτη πρώτης γραμμής, με έμφαση στις μετεγκαταστάσεις.
Η φιλοσοφία της προεδρίας συνοψίζεται σε ένα τρίπτυχο: τάχυνση διαδικασιών, αποτελεσματικός έλεγχος συνόρων και δίκαιη κατανομή ευθυνών. Πρόκειται για μια ισορροπία που θα δοκιμαστεί έντονα, καθώς οι κοινωνικές αντοχές σε πολλές χώρες είναι περιορισμένες και οι πολιτικές πιέσεις αυξημένες.
Κυπριακή Προεδρία: Γέφυρα της ΕΕ με τη Μέση Ανατολή
Η Λευκωσία αξιοποιεί τον ρόλο της ως γεωγραφική και πολιτική γέφυρα της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή. Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζονται πρωτοβουλίες πολιτικού διαλόγου και συνεργασίας με χώρες της περιοχής, με στόχο τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την εμβάθυνση των ευρωμεσογειακών σχέσεων.
Η προσέγγιση αυτή συνδέεται άμεσα και με την ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ για τη Νότια Γειτονία, αλλά και με ενεργειακά και ανθρωπιστικά ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα την Ευρώπη.
Διεύρυνση, Ουκρανία και γεωπολιτικές ισορροπίες
Η Ουκρανία παραμένει στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας. Η Κυπριακή Προεδρία θα συνεχίσει να στηρίζει την πολιτική, οικονομική και ανθρωπιστική στήριξη προς το Κίεβο, ενώ θα εργαστεί και για την προώθηση της ατζέντας της Διεύρυνσης, τόσο προς ανατολάς όσο και στα Δυτικά Βαλκάνια.
Παράλληλα, η ΕΕ καλείται να διατηρήσει ενεργή την παρουσία της στη Νότια Γειτονία, αποφεύγοντας τη δημιουργία νέων κενών ισχύος σε μια περιοχή με αυξημένη γεωστρατηγική σημασία.
Πολιτικές με επίκεντρο τον πολίτη
Πέρα από τα μεγάλα γεωπολιτικά μέτωπα, η Κυπριακή Προεδρία επιχειρεί να δώσει έμφαση και σε πολιτικές που αγγίζουν άμεσα την καθημερινότητα των Ευρωπαίων: ενεργειακή ασφάλεια και τιμές ενέργειας, ανταγωνιστικότητα, ψηφιακή μετάβαση, κοινωνική συνοχή, υγεία, γεωργία και προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο.
Στόχος είναι το εξάμηνο της προεδρίας να μην περιοριστεί σε θεσμικές συζητήσεις, αλλά να παραγάγει χειροπιαστά αποτελέσματα για τους πολίτες.
Κυπριακή Προεδρία: Ο νέος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός
Τέλος, κρίσιμος φάκελος του εξαμήνου είναι το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της επόμενης περιόδου. Οι διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν θα καθορίσουν τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες σε συνοχή, άμυνα, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση για τα επόμενα χρόνια.
Η Κυπριακή Προεδρία καλείται να λειτουργήσει ως έντιμος διαμεσολαβητής ανάμεσα σε διαφορετικά εθνικά συμφέροντα, σε μια συγκυρία όπου οι ανάγκες αυξάνονται αλλά οι δημοσιονομικοί πόροι παραμένουν πεπερασμένοι.
Η ουσία του εξαμήνου της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ 2026 θα κριθεί όχι από τις διακηρύξεις, αλλά από την ικανότητα εφαρμογής: στην άμυνα, στο μεταναστευτικό, στη γεωπολιτική σταθερότητα και στις πολιτικές που επηρεάζουν άμεσα τον Ευρωπαίο πολίτη. Σε ένα περιβάλλον αυξημένων προκλήσεων, το διακύβευμα είναι ξεκάθαρο: μια Ευρώπη πιο αυτόνομη, πιο ασφαλής και πιο λειτουργική.
