Στη Βουλή για ψήφιση βρίσκονται οι ρυθμίσεις για την ενεργειακή επάρκεια της Κρήτης, την οποία, όπως έχουν γράψει εγκαίρως το radar.gr και η ΑΞΙΑ, αναλαμβάνει «πακέτο» ο Γιώργος Στάσσης και η ΔΕΗ, ώστε η Μεγαλόνησος να μην μείνει χωρίς ρεύμα φέτος και του χρόνου το καλοκαίρι.

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ που θα εφαρμόσει στην πράξη η ΔΕΗ, είναι η διασφάλιση της επάρκειας θα γίνει με την προσθήκη καινούριου παραγωγικού δυναμικού στο νησί – είτε με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού, είτε με νέες συμβατικές μονάδες.

Για να καλυφθούν οι αιχμές φορτίου της επόμενης θερινής περιόδου, θα πρέπει έως την 1η Ιουλίου να προστεθούν στο νησί επιπλέον 60 Μεγαβάτ κατʼ ελάχιστον, ενώ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024 όλες θα δουλέψουν οι μονάδες που θα εκτιμηθούν ως απαραίτητες για την κάλυψη της τοπικής ζήτησης, μέχρι να ενταχθεί πλήρως η Κρήτη στο διασυνδεδεμένο σύστημα.

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Κρήτης πριν από την έναρξη λειτουργίας της «μεγάλης» διασύνδεσης, έγινε λόγω της μεγάλης καθυστέρησης στην υλοποίηση του ΑΔΜΗΕ στη διασύνδεση.

Οι νομοθετικές διατάξεις περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου του ΥΠΟΙΚ για τους όρους αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή πριν λίγες ημέρες.

Με τις διατάξεις του ΥΠΕΝ δίνεται παράλληλα η δυνατότητα χρήσης των πετρελαϊκών σταθμών της ΔΕΗ, ακόμη κι αν έχουν εξαντληθεί οι ώρες λειτουργίας που έλαβαν κατά παρέκκλιση της κοινοτικής Οδηγίας 201/75/Ε.Ε. σχετικά με τους περιορισμούς για τις εκπομπές ρύπων από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Οι κρίσιμες κινήσεις της ΔΕΗ

Αναφορικά με την προσθήκη νέου δυναμικού, το υπουργείο θεσπίζει τη δυνατότητα για τη μεταφορά, την εγκατάσταση και λειτουργία, όχι μόνο των υφιστάμενων αλλά και προστιθέμενων μονάδων.

Στο πλαίσιο αυτό και με κάθε τρόπο η ΔΕΗ προσπαθεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της Κρήτης φέτος και του χρόνου.

Από τα τέλη του 2025, φαίνεται πως θα λειτουργήσει η καλωδιακή διασύνδεση Λαυρίου-Κρήτης οπότε η ενεργειακή επάρκεια του νησιού θεωρείται εξασφαλισμένη.

Μέχρι τότε το κενό ανέλαβε να καλύψει η ΔΕΗ και ο Πρόεδρός της Γιώργος Στάσης λαμβάνει μία σειρά «μέτρων-γέφυρα» μέχρι την οριστική λύση.

Αξίζει να σημειωθεί πως το έλλειμμα της Κρήτης σε ηλεκτρική ενέργεια για φέτος θα φτάσει στα 200 Μεγαβάτ και το 2025 ίσως και στα 250.

Η Κρήτη έχει τουριστική περίοδο από τις αρχές Απριλίου μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και φυσικά η ζήτηση ενέργειας δεν μπορεί να περιμένει.

Το βασικό μέτρο που θα επιμεληθεί η ΔΕΗ είναι η μεταφορά και λειτουργία αεριοστροβιλικής μονάδας συνδυασμένου καυσίμου (φυσικό αέριο-ντίζελ) στη Μεγαλόνησο, από την ηπειρωτική χώρα.

Για το λόγο αυτό έγινε και η αγορά και μελλοντική μετεγκατάσταση στην Κρήτη της μονάδας “ΗΡΩΝ 1” της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ από τη Βοιωτία που είναι τώρα.

Οι συζητήσεις και διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών γίνονταν εδώ και καιρό με απόλυτη μυστικότητα.

Πάντως το φετινό καλοκαίρι δεν το προλαβαίνουν, οπότε χρειάζεται πακέτο μέτρων ως ‘πρώτη γέφυρα’ μέχρι να μετεγκατασταθεί στην Κρήτη η αεριοστροβιλική.

Το πακέτο για το 2024 θα περιλαμβάνει ταχύτατο ‘λίφτινγκ’ των τοπικών πετρελαϊκών σταθμών, ώστε να λειτουργούν με το λεγόμενο «προχωρημένο ντίζελ» έχοντας μεγαλύτερη θερμική απόδοση και με μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Ο εκσυγχρονισμός των πετρελαϊκών θα αφορά σίγουρα στον ΑΗΣ Λινοπεραμάτων Ηρακλείου και τον ΑΗΣ Ξυλοκαμάρας Χανίων και θα ξεκινήσει διαδικαστικά τις επόμενες ημέρες.

Αυτή η αναβάθμιση εντάσσεται στα βραχυπρόθεσμα μέτρα, ενώ η αεριοστροβιλική του 2025 θα είναι μεν μεσοπρόθεσμη κίνηση-γέφυρα, αλλά θα παραμείνει στο νησί και μετά το 2025 ως ψυχρή εφεδρεία για άλλα 8-10 χρόνια.

Από τα τέλη του 2025, ο βασικός ενεργειακός τροφοδότης της Κρήτης θα είναι το καλώδιο Λαυρίου-Ηρακλείου Κρήτης του ΑΔΜΗΕ.

Ήδη όλες αυτές τις κινήσεις καλύπτει θεσμικά ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης για να είναι από κάθε άποψη έτοιμη η «διπλή γέφυρα» μετάβασης από τη σημερινή κατάσταση στην καλωδίωση του 2025.

Ο κος Σκυλακάκης, αφού πάρει και το τυπικό «οκ» των Βρυξελλών για το πλαίσιο λειτουργίας των νησιών (κάτι που ήδη θεωρείται δεδομένο, απομένουν τα τυπικά) θα καλύψει το νομικό πλαίσιο για την αποζημίωση των μονάδων εκτάκτων αναγκών όχι μόνο για την Κρήτη, αλλά και για 6 νησιά των Κυκλάδων τα οποία έχουν ήδη διασυνδεθεί, αλλά χρειάζονται επίσης μονάδες «ψυχρής εφεδρείας».

Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ): Έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου

Το νέο χαρτοφυλάκιο και ο ΑΔΜΗΕ που καθυστέρησε

Η εκτίμηση του απαραίτητου νέου χαρτοφυλακίου, αλλά και των χαρακτηριστικών του, θα γίνει από τον …βραδυπορούντα ΑΔΜΗΕ.

Ο Διαχειριστής στη συνέχεια θα προχωρήσει σε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος στις εταιρείες που διαθέτουν την 1η Μαρτίου 2024 άδειες παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στην Κρήτη.

Πέραν της ΔΕΗ, άδειες κατέχουν επίσης η ΗΡΩΝ για τη μεταφορά της μονάδας ανοικτού κύκλου (ΗΡΩΝ Ι), ισχύος 147 Μεγαβάτ, και η Motor Oil για την ανάπτυξη μίας μονάδας 120 Μεγαβάτ, με καύσιμο υγραέριο (LPG).

Όμως οι δύο εταιρείες, δεν προτίθενται να υλοποιήσουν αυτά τα επενδυτικά τους σχέδια. Έτσι, όπως αναφέρεται και στις ρυθμίσεις, η ανάληψη θα γίνει από τη ΔΕΗ, καθώς «εφόσον δεν υποβληθούν προτάσεις που πληρούν τα κριτήρια της πρόσκλησης, η σύμβαση συνάπτεται με παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει ήδη λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στη νήσο Κρήτη».

Το σχέδιο της ΔΕΗ για την επάρκεια του νησιού περιλαμβάνει και τη μεταφορά της ΗΡΩΝ Ι στο νησί. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπεται πως αρχικά η επιχείρηση θα προχωρήσει σε διετή εκμίσθωση (leasing) της μονάδας (δηλαδή μέχρι το 2025), ενώ στη συνέχεια θα την εξαγοράσει.

Σε κάθε περίπτωση, η εταιρεία που θα προκύψει από τη διαδικασία επιλογής δηλαδή η ΔΕΗ, θα υπογράψει σύμβαση από την 1η Ιουλίου 2024 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2025 με τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ. Στο τέλος της σύμβασης, το δυναμικό παραγωγής που είναι εγκατεστημένο θα παραμείνει στην Κρήτη.

Το ερώτημα στην κομισιόν για έγκριση

Για το διάστημα μέχρι το τέλος του 2025, οι νέες μονάδες θα αποζημιωθούν τόσο για το σταθερό τους κόστος (κόστος ενοικίασης, αγοράς, μεταφοράς, εγκατάστασης μονάδων, συντήρησης και τήρησης αποθέματος ασφαλείας), όσο και για το μεταβλητό τους κόστος (κόστος καυσίμων και εκπομπών CO2).

Όσον αφορά το σταθερό κόστος, το 75% θα καταβληθεί σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025, και το εναπομείναν 25% σε δύο ισόποσες ετήσιες δόσεις – η πρώτη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2026 και η δεύτερη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2027.

Όσον αφορά το μεταβλητό κόστος, αυτό θα αποζημιώνεται από τον ΔΕΔΔΗΕ σε μηνιαία βάση (όπως ισχύει και με τις υφιστάμενες μονάδες). Οι αποζημιώσεις θα καταβάλλονται μέσω των ΥΚΩ. Μάλιστα, το σχετικό σχήμα πρόκειται να κοινοποιηθεί στην Κομισιόν προς έγκριση.

Ωστόσο, στην περίπτωση που δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, τότε η απόδοση των οφειλόμενων θα καλυφθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, κατά προτεραιότητα.

Το πλήρες κόστος του πρόσθετου δυναμικού παραγωγής θα ληφθεί υπόψη στον σχεδιασμό των διαγωνισμών ψυχρής εφεδρείας, με τον τρόπο που θα αποφασίσει η ΡΑΑΕΥ, συνυπολογίζοντας και μια εύλογη απόδοση επί της αρχικής επένδυσης, κατ’ αναλογία της μεθοδολογίας που εφαρμόζει η Ρυθμιστική Αρχή για τον υπολογισμό του απαιτούμενου εσόδου στα έργα δικτύου ηλεκτρισμού.

Επέκταση του προτύπου ασφάλειας και σε άλλα νησιά

Με άλλη νομοθετική διάταξη στο ίδιο νομοσχέδιο, το «μοντέλο Κρήτης» υιοθετείται και στα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά τα οποία πρόκειται να ενταχθούν κι αυτά στο ηπειρωτικό σύστημα μέσα στην 10ετία, μέσω των έργων του ΑΔΜΗΕ (Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο).

Ορίζεται εξαρχής πως τις διαδικασίες για την ενίσχυση της ενεργειακής επάρκειας θα αναλάβει η ΔΕΗ, καθώς «η άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα [θα χορηγηθεί] σε παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στα Μ.Δ.Ν.».

Η ενίσχυση θα γίνει και πάλι είτε με επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού παραγωγής, είτε με νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες.

Η άδεια θα διαρκεί τουλάχιστον μέχρι και το 2028, με δυνατότητα επικαιροποίησης ανάλογα με την πρόοδο των διασυνδέσεων.

Επίσης, για τον προσδιορισμό των αναγκών για πρόσθετο δυναμικό, θα συνυπολογίζονται τυχόν αποσύρσεις υφιστάμενου δυναμικού. Επομένως, η ΔΕΗ θα μπορεί να «τρέξει» παράλληλα και το πρόγραμμα απόσυρσης των απαρχαιωμένων πετρελαϊκών σταθμών, το οποίο προβλέπει να κλείσουν σταδιακά 41 μονάδες μέχρι και το 2028.

Για το πρόσθετο δυναμικό παραγωγής, προβλέπεται αποζημίωση για το πλήρες κόστος του πρόσθετου δυναμικού που θα καταβάλλεται μέσω του μηχανισμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), με χρόνο απόσβεσης τα 10 έτη.

Τέλος το σχήμα ενίσχυσης θα κοινοποιηθεί στην Κομισιόν, ενώ αν δεν επαρκούν τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ειδικού Λογαριασμού των ΥΚΩ, τότε και σε αυτή την περίπτωση θα επιστρατευθεί το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.

Διαβάστε ακόμη: