«Σε καθεστώς συνθηκών ανωτέρας βίας και πολεμικού πληθωρισμού» βρίσκονται οι δημόσιες συμβάσεις έργων όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν σε επιστολής τους προς τους αρμόδιους υπουργούς η Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ).

Ο κατασκευαστικός κλάδος, είτε αφορά σε δημόσια είτε σε ιδιωτικά έργα, αντιμετωπίζει από τα τέλη του 2020 σημαντική άνοδο στις τιμές των πρώτων υλών, με αποκορύφωμα αυτό που ξεκίνησε εφέτος ως πληθωριστικό κύμα λόγω της υγειονομικής κρίσης να εξελιχθεί, όπως οι ίδιοι λένε, σε «πολεμικό» και «κερδοσκοπικό» πληθωρισμό με φρενήρη αύξηση όλων των υλικών εξαιτίας και των συνεχόμενων ανατιμήσεων στην ενέργεια.

Εκατοντάδες έργα έχουν «παγώσει» με το μέλλον να θεωρείται αβέβαιο. Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί στις οικοδομές είναι ότι μόνο ο οικοδομικός σίδηρος έχει αυξηθεί κατά 100%, δηλαδή ο σκελετός ενός κτιρίου που πριν κόστιζε 1 εκατ. ευρώ σήμερα κοστίζει 1,5 εκατ., ενώ αναφορικά με τα δημόσια έργα υποδομών η άσφαλτος έχει «ανέβει» κατά 200% με τους αναδόχους να αδυνατούν πλέον να ανταπεξέλθουν.

Σύμφωνα με τις τεχνικές εταιρίες, λίγες μέρες μετά την κήρυξη του πολέμου παρατηρείται αύξηση σιδήρου 10%, χαλκού 20%, ασφάλτου 20% και κυρίως πετρελαίου κίνησης 25%, οι οποίες δυσχεραίνουν την συνέχιση των έργων, ειδικά εκείνων που αναλήφθηκαν με μεγάλες εκπτώσεις γύρω στα επίπεδα του 45%. Την ίδια ώρα, τρομακτικές αυξήσεις καταγράφονται και σε πλαστικά (PVC), ξυλεία, μάρμαρα κ.ά που ανεβάζουν το κόστος κατά 30%.

Άνοδος στη δραστηριότητα

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές του δ’ τριμήνου 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του 2020, παρουσίασε αύξηση 5,7% έναντι μείωσης 1,0% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2020 με το 2019.

Ο Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές του δ’ τριμήνου 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του γ’ τριμήνου 2021, παρουσίασε αύξηση 37,6% έναντι αύξησης 35,9% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του δ’ τριμήνου 2020 με το γ’ τρίμηνο 2020. Ο εποχικά διορθωμένος Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές του δ’ τριμήνου 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του γ’ τριμήνου 2021, παρουσίασε αύξηση 1,1%

Οι προτάσεις των εργοληπτών

Η Ένωση προτείνει μία σειρά προσωρινών μέτρων ώστε να επανέλθει η ισορροπία μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών και να καταστεί δυνατή η ολοκλήρωση των έργων:

– Παράταση κατ’ ελάχιστον δώδεκα μηνών όλων των χρονοδιαγραμμάτων.
– Προσωρινή διακοπή εργασιών.
– Έκδοση νέων συντελεστών αναθεώρησης για όλο το εύρος των εργασιών.
– Αναπροσαρμογή του εργολαβικού ανταλλάγματος για την κάλυψη των ανατιμήσεων στις περιπτώσεις που δεν δύνανται να καλυφθούν από τους συντελεστές αναθεώρησης.
– Αναπροσαρμογή των Προϋπολογισμών Μελετών των υπό δημοπράτηση έργων ώστε να συμβαδίζουν με την οικονομική πραγματικότητα.

Νέα έργα αλλά και «νέα» προβλήματα

Σε θρίλερ για γερά νεύρα εξελίσσεται η παρούσα κατάσταση για τον κατασκευαστικό κλάδο, αφού από την μια πλευρά βλέπουμε να «ξεκλειδώνουν» έργα που είχαν μείνει πίσω λόγω της πανδημίας του Covid-19, αλλά να προστίθενται και νέα έργα ΣΔΙΤ και με επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και από την άλλη να μην υπάρχει εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και σιγά σιγά να μην υπάρχουν και προϊόντα στην αγορά που «βλέπει» αυτές τις ημέρες ήδη τις πρώτες ελλείψεις.

Πρόσφατα ανακοινώθηκε η ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 70 νέων έργων, συνολικού προϋπολογισμού 2,4 δισ. ευρώ. Οι εντάξεις καλύπτουν και τους τέσσερις πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου. Συγκεκριμένα, 3 έργα αφορούν στην «Πράσινη Μετάβαση» και έχουν προϋπολογισμό 255,81 εκατ. ευρώ, 6 έργα στην «Ψηφιακή μετάβαση», ύψους 349,48 εκατ. ευρώ, 24 έργα προϋπολογισμού 852,79 εκατ. ευρώ σε «Απασχόληση – Δεξιότητες – Κοινωνική Συνοχή» και 37 έργα, ύψους 931,67 εκατ. ευρώ, σε «Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας».

Μετά και από τις παραπάνω εντάξεις, ο συνολικός προϋπολογισμός των 173 έργων που έχουν λάβει έγκριση υλοποίησης, στο πλαίσιο του «Ελλάδα 2.0», διαμορφώνεται σε 8,5 δισ. ευρώ. Σημειώνεται πως τον Ιούλιο του 2021 ανακοινώθηκαν τα πρώτα 12 έργα (1,42 δισ. ευρώ) που εντάχθηκαν στο Ταμείο, ακολούθησαν 36 έργα (1,34 δισ. ευρώ) τον Οκτώβριο του 2021 και ακόμη 55 (3,35 δισ. ευρώ) τον Ιανουάριο του 2022.

Τομείς στους οποίους εστιάζουν, μεταξύ άλλων, τα παραπάνω έργα είναι η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου, η επεξεργασία και καθαρισμός αστικών λυμάτων περιβαλλοντικά ευαίσθητων οικισμών και εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων σε επιλεγμένες πόλεις, ανακαίνιση υποδομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και εκσυγχρονισμός όλων των νοσοκομείων της χώρας, καθώς και προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανακατάρτισης σε κλάδους υψηλής ζήτησης, με έμφαση στις ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες.

Για το ζήτημα της αναβάθμισης των δεξιοτήτων και της κατάρτισης σε κλάδους «αιχμής», όπως ο τεχνικός, μιλούν οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι αναζητούν επιστημονικό αλλά και εργατικό δυναμικού και δεν βρίσκουν, ενώ περιμένουν τη συμβασιοποίηση και έναρξη σειράς έργων στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Το Τεχνικό Επαγγελματικό Επιμελητήριο (ΤΕΕ) διοργανώνει ειδικές εκδηλώσεις είτε με φυσική παρουσία είτε διαδικτυακά για την περαιτέρω τεχνική ενημέρωση των μηχανικών σε μια σειρά από θέματα επικαιρότητας όπως τα προγράμματα «Εξοικονομώ», η πυροπροστασία αλλά και «η χρήση του Building Information Model (ΒΙΜ), µε καλύτερα νέα υλικά, που δίνει η νανοτεχνολογία, µε καλύτερα δεδοµένα, που τροφοδοτούν οι αισθητήρες και το Διαδίκτυο των πραγµάτων (ΙοΤ)».

Τέλος, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός για την αναστροφή του brain drain σε brain gain στον τεχνικό κλάδο «είναι αναγκαία η αύξηση των μισθών στην Ελλάδα» στέλνοντας μήνυμα προς όλους πως «για να βγάλεις λεφτά, πρέπει να βάλεις λεφτά».

«Στον αέρα» δημόσια και ιδιωτικά έργα εξαιτίας πληθωρισμού και ενέργειας