Το μεγάλο ενεργειακό πακέτο τα ΕΕ που ταυτόχρονα είναι πρόταση και απάντηση τόσο στην ενεργειακή κρίση, όσο και για την προσπάθεια απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, ανακοίνωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η κα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε πως «ο πόλεμος του Πούτιν αναστατώνει την παγκόσμια αγορά ενέργειας», ενώ η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ο πιο γρήγορος και φθηνός τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης. «Ως εκ τούτου, θα αυξήσουμε τον στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2030 από 9% σε 13%. Και αυξάνουμε τον στόχο του 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της ΕΕ από 40% σε 45%» πρόσθεσε.

Μίλησε διεξοδικά και για το πακέτο επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συναφείς υποδομές, αλλά και για την πρόταση υποχρέωσης ηλιακής στέγης για εμπορικά και δημόσια κτίρια έως το 2025 και για νέα κτίρια κατοικιών έως το 2029.

«Γνωρίζουμε ότι όταν η Ευρώπη ενεργεί από κοινού έχει μεγαλύτερη επιρροή. Οι ηγέτες των κυβερνήσεων της ΕΕ των 27 συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα για την κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου. Ως μέρος του σχεδίου μας REPowerEU, προτείνουμε μια επιχειρησιακή πορεία προς τα εμπρός, με κοινό μηχανισμό προμηθειών και κοινή προσέγγιση στις προμηθεύτριες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να εξασφαλίσουμε την εισαγωγή ενέργειας που χρειαζόμαστε χωρίς ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών μας» υπογράμμισε η πρόεδρος της Επιτροπής επισημαίνοντας ότι αυτά, απαιτούν τεράστιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

«Κινητοποιούμε κοντά στα 300 δισ. ευρώ. Περίπου 72 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 225 δισ. ευρώ σε δάνεια» ανέφερε.

Στην πρόταση προβλέπονται έως 10 δισ. ευρώ για διασυνδέσεις αερίου και LNG ώστε να μην μείνει εκτός ευρωπαϊκού δικτύου κανένα κράτος-μέλος, καθώς και έως 2 δισ. ευρώ για υποδομές πετρελαίου ενόψει της σταδιακής διακοπής των εισαγωγών από Ρωσία. Οι υπόλοιποι πόροι θα διατεθούν για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης σε πράσινες πηγές.

Τη δική της παρέμβαση έκανε και η Επίτροπος Ενέργειας, κα Κάντρι Σίμσον, ανακοίνωσε και μια σειρά βραχυπρόθεσμων μέτρων, καθώς και μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στην ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική.

Αναλυτικότερα, η Σίμσον δήλωσε ότι “η Ε.Ε. έχει δομήσει μια εύρυθμη και διασυνδεδεμένη ενεργειακή αγορά που συνεχίζει να παρέχει αξιόπιστη προμήθεια στο σημερινό δύσκολο περιβάλλον. Εντούτοις, οι έκτακτες περιστάσεις απαιτούν έκτακτα μέτρα και σήμερα παρουσιάζουμε πρόσθετα βήματα που μπορούν να λάβουν τα κράτη-μέλη για αντιμετώπιση των υψηλών τιμών.

Καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο στην Ουκρανία, πρέπει επίσης να προετοιμαστούμε για διαταραχές της προμήθειας αερίου και την επίδρασή τους μέσω μέτρων αλληλεγγύης και πιθανών παρεμβάσεων στις τιμές. Παράλληλα, εργαζόμαστε ώστε η αγορά ηλεκτρισμού να προστατεύει καλύτερα τους καταναλωτές, να μειωθεί η μεταβλητότητα και να στηριχθεί η πράσινη μετάβαση“.

Το πρώτο πακέτο μέτρων για τον χειμώνα 2022- 2023

Η Κομισιόν καλεί τα κράτη-μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το εργαλείο μέτρων που έχει ήδη παρουσιάσει, το οποίο περιέχει μέτρα για μείωση των λογαριασμών ενέργειας.

Επιπλέον, τα παρακάτω βραχυπρόθεσμα μέτρα προστίθενται ενόψει της επόμενης χειμερινής περιόδου:

Στις αγορές αερίου:
– Δίδεται η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να επεκτείνουν προσωρινά τις ρυθμίσεις για τις τελικές τιμές σε ένα εύρος καταναλωτών, όπως οικιακούς και βιομηχανικούς.
– Προβλέπονται προσωρινοί “κόφτες” και επείγοντα μέτρα ρευστότητας για τη στήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εμπορευμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τους κανονισμούς κρατικών ενισχύσεων.- Χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της Ε.Ε. για συσσωρευμένη ζήτηση αερίου, εξασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών αερίου μέσω κοινών αγορών και μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο.

Επιλογές παρέμβασης στις αγορές ηλεκτρισμού για τα κράτη-μέλη:
– Η πιθανότητα ανακατανομής υπερβολικών κερδών για τη στήριξη των καταναλωτών επεκτείνεται και στην επόμενη χειμερινή περίοδο.
– Επιπλέον, τα έσοδα συμφόρησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση των καταναλωτών.
– Προσωρινή εξαίρεση δίδεται για ρυθμιζόμενες τιμές λιανικής για κάλυψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
– Για περιοχές με περιορισμένη διασύνδεση, επιτρέπονται επιδοτήσεις για το κόστος καυσίμων ηλεκτροπαραγωγής ώστε να μειωθεί η τιμή του ηλεκτρισμού, εφόσον είναι σχεδιασμένες με τρόπο συμβατό προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ιδίως σε ότι έχει να κάνει με την απουσία περιορισμών στις διασυνοριακές εξαγωγές, τη νομοθεσία ανά κλάδο και τις κρατικές ενισχύσεις.

Μεγάλη στροφή στην ηλιακή ενέργεια

Τα «ρέστα της» για την ηλιακή ενέργεια δίνει η ΕΕ! Τον τρόπο με τον οποίο θα επιταχύνει την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για «πράσινη» αποκεντρωμένη ρεύματος, εξειδίκευσε η Κομισιόν με ανακοίνωση για την «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις Ηλιακές Στέγες», την οποία είχε εξαγγείλει στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία.

Η ανακοίνωση έγινε παράλληλα με το κείμενο των μέτρων υλοποίησης του REPowerEU, όπως και με τις επικαιροποιημένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Όπως έγραφε η Κομισιόν στο προκαταρκτικό κείμενο του REPowerEU, η «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ηλιακών Στεγών» μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου, αφού η παραγωγή 15 Τεραβατώρων ενέργειας από νέα τέτοια συστήματα θα μπορούσε μέσα στο 2022 να υποκαταστήσει 2,5 bcm καυσίμου, βοηθώντας επίσης τους καταναλωτές να περιορίσουν το ενεργειακό τους κόστος.

Σύμφωνα με το προσχέδιο για την Πρωτοβουλία, επιπλέον πλεονεκτήματα είναι ότι οι εγκαταστάσεις αυτές μπορούν να υλοποιηθούν πολύ γρήγορα, χωρίς να δημιουργούν οποιαδήποτε περιβαλλοντική επιβάρυνση. Επομένως, στόχος είναι η προώθησή τους σε ιδιώτες, επιχειρήσεις, βιομηχανίες καθώς και τον δημόσιο τομέα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν προτείνει η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη να αναλάβουν άμεσα δράση, ώστε μέχρι το τέλος του 2022 κατ΄ αρχάς να περιορίσουν το μέγιστο στους 3 μήνες την αδειοδότηση για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων συστημάτων. Επίσης, να εξαλείψουν τα γραφειοκρατικά εμπόδια για την επέκταση ήδη εγκατεστημένων συστημάτων, στις περιπτώσεις που αυτή είναι οικονομικά αποδοτική.

Παράλληλα, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν αποτελεσματικά εθνικά πλαίσια στήριξης, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτά τον συνδυασμό των φωτοβολταϊκών με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας καθώς και αντλίες θερμότητας, ώστε ο χρόνος απόσβεσης των σχετικών δαπανών να είναι μικρότερος από τη 10ετία.

Ως μέρος ενός τέτοιου εθνικού πλαισίου και όπου χρειάζεται για να «ξεκλειδώσουν» οι απαραίτητες επενδύσεις, οι χώρες θα πρέπει να δημιουργήσουν εθνικά προγράμματα στήριξης που θα διασφαλίσουν από το 2022 τη μαζική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κτίρια με υψηλή κατανάλωση ενέργειας (κλίμακας D ή άνω με βάση το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης), όπως επίσης και την προώθηση του συνδυασμού των φωτοβολταϊκών με θερμομονώσεις των στεγών και συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Η ενημέρωση των πολιτών της Ε.Ε. για τα ηλιακά πάνελ

Όσον αφορά τον συνδυασμό των τριών παρεμβάσεων, επισημαίνεται πως τα κράτη-μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν One-stop-shop, μέσω των οποίων θα παρέχουν με ολοκληρωμένο τρόπο ενημέρωση στους πολίτες για την ενεργειακή εξοικονόμηση και την παράλληλη αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας.

Οι συμβουλές θα καλύπτουν από τεχνικά και νομοθετικά θέματα, μέχρι τις δυνατότητες κρατικής στήριξης για το κόστος.

Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά σε όλα τα δημόσιο κτίρια μέχρι το 2025, όπως επίσης και να διασφαλίσουν ότι οι κάτοικοι σε πολυκατοικίες θα μπορούν να ιδιοκαταναλώνουν μέρος της ενέργειας που θα παράγεται για το σύνολο του κτιρίου, χωρίς αδικαιολόγητες επιβαρύνσεις.

Εν συνεχεία θα πρέπει να διασφαλίσουν πως πρόσβαση στην ηλιακή ενέργεια θα έχουν και οι ευάλωτοι πολίτες, για παράδειγμα μέσω εγκαταστάσεων συστημάτων σε κοινωνικές κατοικίες ή της χρηματοδότησης του κόστους. «Όχημα» για τους ευάλωτους πολίτες θα μπορούσαν να είναι και οι ενεργειακές κοινότητες, με το προσχέδιο να προβλέπει τη σύσταση έως το 2025 τουλάχιστον μιας κοινότητας σε κάθε Δήμο με πληθυσμό άνω των 10.000.

Στο προσχέδιο επισημαίνεται ότι οι δράσεις της Πρωτοβουλίας θα πρέπει να υλοποιηθούν κατά προτεραιότητα από τα κράτη-μέλη.

Για τη χρηματοδότησή τους, μπορούν να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμοι ευρωπαϊκοί πόροι.