Ο αγωγός αερίου EastMed, η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας ( EUROASIA Interconnector) και ο αγωγός υδρογόνου Ελλάδας -Βουλγαρίας, είναι τα τρία κύρια ενεργειακά έργα που αποφάσισε να χρηματοδοτήσει η Κομισιόν και σχετίζονται άμεσα με τη χώρα μας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τα 166 καίριας σημασίας διασυνοριακά έργα ενεργειακών υποδομών που επελέγησαν στον τελικό κατάλογο έργων κοινού και αμοιβαίου ενδιαφέροντος, τα οποία θα συμβάλουν στην ευθυγράμμιση των ενεργειακών υποδομών της ΕΕ με τους κλιματικούς της στόχους.

Τα τρία Ελληνκά έργα

Σε τρία από τα έργα του καταλόγου συμμετέχει και η Ελλάδα.

Πρόκειται για τα εξής:

Α) Διασυνδετήριος αγωγός Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας (γνωστή ως EUROASIA Interconnector), η οποία περιλαμβάνει τα ακόλουθα έργα κοινού ενδιαφέροντος: Διασύνδεση μεταξύ Hadera (Ισραήλ) και Κοφίνου (Κύπρος) και Διασύνδεση μεταξύ Κοφίνου και Κορακιάς στην Κρήτη.

Β) Αγωγός από τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου ως την ηπειρωτική Ελλάδα, μέσω Κύπρου και Κρήτης (γνωστός ως αγωγός EastMed), με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη.
Σημειώνεται ότι oι Ρυθμιστικές Αρχές της Ελλάδος, της Κύπρου και της Ιταλίας (ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ, ARERA, αντίστοιχα) ενέκριναν με κοινή απόφασή τους το Αίτημα Επένδυσης που υπέβαλε τον περασμένο Μάιο ο φορέας υλοποίησης του έργου, η εταιρεία IGI Poseidon (50-50 ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και Edison), καθώς και τον επιμερισμό του επενδυτικού κόστους, με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη.

Γ) Αγωγός διασύνδεσης υδρογόνου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, που περιλαμβάνει την εσωτερική υποδομή υδρογόνου στην Ελλάδα, ως τα σύνορα με τη Βουλγαρία, και την εσωτερική υποδομή υδρογόνου στη Βουλγαρία, ως τα σύνορα με την Ελλάδα.
Συνολικά επιλέχθηκαν 166 έργα διεθνικού και διακοινοτικού ενδιαφέροντος.

Τα 85 από αυτά είναι έργα ηλεκτρικής ενέργειας, υπεράκτιων και έξυπνων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, πολλά από τα οποία αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία μεταξύ 2027 και 2030.

Για πρώτη φορά, περιλαμβάνονται έργα υδρογόνου και ηλεκτρολυτικών κυψελών (65), τα οποία θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση της ενοποίησης του ενεργειακού συστήματος και της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας της ΕΕ.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει επίσης 14 έργα δικτύων CO2, σύμφωνα με τους στόχους που έχουμε θέσει όσον αφορά τη δημιουργία αγοράς για τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.

«Ανασύρθηκε» και ο αγωγός αέριου Eastmed

Ανασύρεται από τα… αζήτητα ο αγωγός αερίου EastMed.

Συγκεκριμένα, εγκρίθηκε το Αίτημα Επένδυσης της IGI Poseidon, με κοινή απόφαση των Ρυθμιστικών Αρχών Ελλάδος-Κύπρου-Ιταλίας. Οι Ρυθμιστικές Αρχές της Ελλάδος, της Κύπρου και της Ιταλίας (ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ, ARERA, αντίστοιχα) ενέκριναν με κοινή απόφασή τους το Αίτημα Επένδυσης που υπέβαλε τον περασμένο Μάιο ο φορέας υλοποίησης του έργου, η εταιρεία IGI Poseidon (50-50 ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και Edison), καθώς και τον επιμερισμό του επενδυτικού κόστους, με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη.

Η απόφαση δημοσιοποιήθηκε χθες στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ και δημοσιεύθηκε και σε ΦΕΚ. Η κίνηση σηματοδοτεί την αναβίωση του αγωγού, σε μια περίοδο με έντονο άρωμα γεωπολιτικών ανακατατάξεων, όχι μόνον εξαιτίας των συνεπειών της διπλής ενεργειακής κρίσης αλλά και των γεγονότων της Μέσης Ανατολής.

Σημαντικό ότι ο EastMed, όπως περιγράφεται στην επενδυτική απόφαση, προβλέπεται να μεταφέρει στην Ευρώπη αέριο από τα αποθέματα της Κύπρου και του Ισραήλ και μέσω του ισραηλινού δικτύου από την Αίγυπτο και άλλες χώρες, χωρίς να κατονομάζονται.

Σύμφωνα με την απόφαση των τριών Ρυθμιστικών Αρχών, το κόστος του έργου ανέρχεται σε 6 δισ. ευρώ με εύρος διακύμανσης συν-πλην 15% και θα επιβαρύνει αποκλειστικά τον φορέα υλοποίησης, χωρίς καμία δαπάνη για τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες, Ελλάδα, Κύπρο και Ιταλία, ούτε μεταφορά στα εθνικά τιμολόγια φυσικού αερίου.

Η ανάκτηση του κόστους προβλέπεται να γίνει μέσω ρυθμιζόμενων ταριφών και η χρηματοδότησή του θα επιδιωχθεί να καλυφθεί, εκτός από ίδια κεφάλαια, από κοινοτικά κονδύλια (Connecting Europe Facility) και τραπεζικό δανεισμό.

Το σχέδιο έχει εξασφαλίσει καθεστώς PCI δηλαδή Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος-ΕΚΕ. Θα περιλαμβάνει 1.300 χλμ. υποθαλάσσιο αγωγό που θα κατασκευαστεί, όπως υπογραμμίζεται με σημασία, εντός των ευρωπαϊκών υδάτων της Ελλάδος και της Κύπρου, καθώς και 500 χλμ. υπόγειο αγωγό από την Πελοπόννησο ως το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, για να συνδεθεί από εκεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon Pipeline προς την Ιταλία.

Τα οφέλη για την Ελλάδα από τον συγκεκριμένο αγωγό

Για την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ε.Ε. συνολικά το όφελος της ασφάλειας εφοδιασμού αποτιμάται στα 4,358 δισ. ευρώ, η εξοικονόμηση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνολικά στα 7,580 δισ. ευρώ και η εξοικονόμηση στο κόστος εφοδιασμού στα 16,829 δισ. ευρώ. Το συνολικό όφελος από τη λειτουργία του αγωγού εμφανίζεται 5πλάσιο από το κόστος κατασκευής του, στα 30,432 δισ. ευρώ.

Τα επόμενα βήματα για την IGI Poseidon περιλαμβάνουν την εξασφάλιση αδειοδότησης από τις αρμόδιες αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ δεν θα χρειαστεί κάτι ανάλογο στην Ιταλία, καθώς δεν προβλέπονται κατασκευές στη γειτονική χώρα. Έχει ήδη προηγηθεί διαβούλευση με τους αρμόδιους διαχειριστές μεταφοράς αερίου, τον ΔΕΣΦΑ στην Ελλάδα, τη Snam στην Ιταλία και την CyGas στην Κύπρο.

Ο φορέας υλοποίησης έχει πραγματοποιήσει ένα αρχικό market test με πάνω από 10 εταιρίες της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου, που κατέδειξε το δυνητικό ενδιαφέρον της αγοράς για την προμήθεια, στο διάστημα 2027-2047, 7,2 bcm αερίου ετησίως στην Ιταλία, 2,7 bcm στην Ελλάδα και 0,45 bcm στην Κύπρο.

Θα ακολουθήσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2024 μη δεσμευτική εκδήλωση ενδιαφέροντος και αμέσως μετά δεσμευτική φάση, για την κατανομή προϊόντων δυναμικότητας μεταφοράς, με συμφωνίες μεταφοράς, παράλληλα με το κλείσιμο συμφωνιών πώλησης και αγοράς φυσικού αερίου μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών που δραστηριοποιούνται στις ευρωπαϊκές αγορές και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η κοινή απόφαση έχει τις υπογραφές του Δημήτρη Φούρλαρη, αντιπροέδρου του κλάδου Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ, του προέδρου της ARERA Dr Stefano Besseghini και του προέδρου της ΡΑΕΚ Δρ Ανδρέα Πουλλίκκα.

 

Τα τρια τμήματα του έργου

Το έργο αποτελείται από τρία τμήματα:

  1. Νότια Υποθαλάσσια Γραμμή. Θα ξεκινά από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά από μια διακλάδωση για είσοδο στην Κύπρο, προχωρά προς την Κρήτη, όπου επανασυμπιέζεται και καταλήγει στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Θα έχει δυναμικότητα 12 bcm, ενώ η διακλάδωση προς την Κύπρο 1 bcm.
  2. Βόρεια Υποθαλάσσια Γραμμή, δυναμικότητας 10 bcm, θα ξεκινά από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, παράλληλα με τη Νότια Γραμμή έως την Κρήτη, όπου θα ενώνεται με αυτή στον Συμπιεστή και θα συνεχίζει έως τη Μεγαλόπολη.
  3. Υπόγεια Γραμμή, σχεδιασμένη να μεταφέρει το φυσικό αέριο και από τη Νότια και από τη Βόρεια Γραμμή (20 bcm), θα ξεκινά από τη Μεγαλόπολη και θα καταλήγει στο Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, όπου προβλέπεται να ενωθεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon Pipeline προς την Ιταλία.

Ο αγωγός θα τεθεί σε λειτουργία το 2028. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που παρατίθεται, το 2024 προβλέπεται να γίνουν οι απαραίτητες θαλάσσιες έρευνες και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την έναρξη κατασκευής του υπόγειου αγωγού. Στο πρώτο τρίμηνο του 2027 τοποθετείται η ολοκλήρωση κατασκευής και του υποθαλάσσιου και του υπόγειου αγωγού, για να τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία τον ίδιο χρόνο και να ακολουθήσει η εμπορική λειτουργία το 2028.

Το Αίτημα Επένδυσης συνοδεύθηκε από τρεις κρίσιμες μελέτες: κόστους-οφέλους (CBA), διασυνοριακή κατανομή κόστους (CBCA) και βασικό σχεδιασμό σε προχωρημένο στάδιο (FEED). Όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, το όφελος από την υποκατάσταση καυσίμων υπολογίζεται σε 1,665 δισ. ευρώ, από το οποίο τα 514 εκατ. ευρώ αφορούν στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Κύπρο.

Προχωρά και ο αγωγός αέριου με τα Σκόπια

Σε εξέλιξη βρίσκεται και η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου με τη Βόρεια Μακεδονία.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η προκήρυξη για το τμήμα της γειτονικής χώρας. Αρχές 2024 η έναρξη υλοποίησης, στα μέσα 2025 η λειτουργία.

Σε δύο χρόνια τα Σκόπια θα προμηθεύονται φυσικό αέριο μέσω της Ελλάδας, για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της. Η γειτονική χώρα θα μετατραπεί σταδιακά σε «γέφυρα» για τη διακίνηση ποσοτήτων αερίου προς τα Δυτικά Βαλκάνια αλλά και την Ευρώπη, με τη χώρα μας να ενισχύει τον ρόλο της ως ενεργειακής πύλης για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο διεθνής διαγωνισμός για την κατασκευή του τμήματος του διασυνδετήριου αγωγού εντός της επικράτειας της Βόρειας Μακεδονίας.

Το έργο έχει σφραγίδα PCI (Έργο Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος) και χρηματοδοτείται από την ΕΤΕπ. Η προθεσμία για την υποβολή των προσφορών ορίστηκε την 1η Φεβρουαρίου 2024.

Είχε προηγηθεί στα τέλη Αυγούστου ο διεθνής διαγωνισμός του ΔΕΣΦΑ για το ελληνικό τμήμα. Η υποβολή των προσφορών έληξε στις 8 Νοεμβρίου και σε αυτή τη φάση ο Διαχειριστής αξιολογεί τις προσφορές που υποβλήθηκαν για την επιλογή του αναδόχου.

Ο αγωγός, συνολικής έκτασης 123 χλμ., από τη Νέα Μεσημβρία έως το Νεγκότινο της Βόρειας Μακεδονίας, θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται από τις αρχές του επόμενου χρόνου για να είναι έτοιμος στα μέσα του 2025.

Το ελληνικό τμήμα, μήκους 56 χλμ., θα εκτείνεται από τη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης έως τους Ευζώνους. Από τη Γευγελή θα ξεκινά το κομμάτι της Βόρειας Μακεδονίας έως το Νεγκότινο, που βρίσκεται στο ανατολικό μέρος της Βόρειας Μακεδονίας, μήκους 67 χλμ.

Ο «ελληνικός» προϋπολογισμός είναι σχεδόν 33 εκατ. ευρώ και για το εκτός συνόρων είναι σχεδόν 85 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), σύμφωνα με την προκήρυξη.

Ο ΔΕΣΦΑ επιλέχθηκε, ύστερα από διαγωνισμό, από τον αντίστοιχο Διαχειριστή της Βόρειας Μακεδονίας, τη Nomagas, ως διαχειριστής του έργου που θα κατασκευαστεί στη γειτονική χώρα.

Η Nomagas είναι ο φορέας υλοποίησης του project στη γείτονα. Έτσι, θα επιτευχθεί όχι μόνον καλύτερος συντονισμός μεταξύ των δύο χωρών για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, αλλά θα διασφαλισθεί και η εφαρμογή κοινών τεχνικών προδιαγραφών και στα δύο τμήματα, που υπαγορεύονται για το ενιαίο έργο.

Ο αγωγός θα είναι Hydrogen Ready, θα μπορεί, δηλαδή, να μεταφέρει 100% και ανανεώσιμο αέριο σε δεύτερη φάση. Ο μετρητικός σταθμός για τον αγωγό θα κατασκευαστεί στην ελληνική πλευρά.

Όπως αναφέρεται στην προκήρυξη, για το τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας, η σχεδιασμένη χωρητικότητα του αγωγού είναι στα 1,8 bcm ετησίως και θα περιλαμβάνει και την κατασκευή δικτύου οπτικών ινών.

Σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, η αρχική χωρητικότητά του θα είναι στα 1,5 bcm ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης στα 3 bcm ανά έτος.

Διαβάστε ακόμη: