Μία βόλτα σε μία υπαίθρια κινέζικη αγορά αντιστοιχεί σε «βουτιά» στην κουλτούρα, τις συνήθειες και τις παραδόσεις χιλιετιών που συνοδεύουν μέχρι σήμερα τους ντόπιους. Διάφανα βάζα και σακουλάκια με βότανα, τρόφιμα, ουσίες που χρησιμεύουν για την παραγωγή φαρμάκων, μπαχαρικά, ακόμα και αποξηραμένοι ιππόκαμποι και άλλα ψάρια, ανάμεσα στα οποία οι περίφημες κύστεις κολύμβησης ή νηκτικές κύστεις, η λεγόμενη «κοκαΐνη των  θαλασσών», φιγουράρουν στις προθήκες των υπαίθριων καταστημάτων.

Γιατί, όμως, αυτή η ανατομική ιδιομορφία -που δεν εντοπίζεται σε όλα τα ψάρια- σημειώνει ραγδαία ζήτηση και μπορεί να προκαλέσει οικολογική καταστροφή;

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Nature σε ορισμένες περιοχές η κύστη αυτή, η οποία βοηθά το ψάρι να διατηρεί την ισορροπία του μέσα στο νερό ώστε να μη βυθίζεται, συναντά τόσο υψηλή ζήτηση που πλέον φέρει το προσωνύμιο «κοκαΐνη των θαλασσών», καθώς είναι τόσο προσοδοφόρα που τη… φλερτάρει και το οργανωμένο έγκλημα.

Η κύστη, η οποία βρίσκεται συνήθως σε οξύρρυγχους, θεωρείται λιχουδιά στην κινέζικη γαστρονομία, αλλά και πηγή κολλαγόνου, πηγή πρωτεϊνών, θρεπτικών συστατικών, ενισχύει τα νεφρά και τη σωματική δύναμη, ενώ λέγεται ότι επιδρά θετικά σε ανθρώπους με προβλήματα στους πνεύμονες και με αναιμία. Για αυτό το λόγο, προστίθεται στα συστατικά για την παρασκευή φαρμακευτικών σκευασμάτων και καλλυντικών. Δεν αποτελεί έκπληξη που η τιμή του μπορεί να εκτοξευθεί, με αποτέλεσμα το κιλό να κοστίζει πολλές χιλιάδες δολάρια, ακόμα και 15.000 δολάρια για το είδος Nibea squamosa.

Τα ψάρια που φέρουν την περιζήτητη κύστη εντοπίζονται στην Παπούα Νέα Γουινέα, με τους αλιείς μετά τις «χρυσές δουλειές» να εγκαταλείπουν τα κανό, τις πετονιές και το αγκίστρι για εξωλέμβιες λέμβους και δίχτυα, ώστε να εγγυηθεί η καλή ψαριά.

Η  υπεραλίευση, ωστόσο, μπορεί να φέρει σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα, αφού πολλά και διαφορετικά είδη καταλήγουν αδιακρίτως στα δίχτυα, ανάμεσα στα οποία δελφίνια και θαλάσσιες χελώνες, ενώ την ίδια στιγμή κάποια άλλα είδη κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς τη βασική πηγή τροφής τους.

Στο παρελθόν, στο Μεξικό είχε απαγορευθεί η αλιεία του είδους Totoaba macdonaldi που εντοπιζόταν μόνο στον Κόλπο του Μεξικό, μετά την υπεραλίευση που είχε καταγραφεί για την πολύτιμη κύστη. Η απαγόρευση, ωστόσο, δεν εμπόδισε την παράνομη αλιεία και διακίνησή της μέσω διαδικτύου και της κινεζικής πλατφόρμας WeChat, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από τη μη κυβερνητική οργάνωση Environmental Investigation Agency.

«Το ψάρι έχει μετριάσει αρκετά σοβαρά ζητήματα φτώχειας», αναφέρει στο Nature ο Μάικλ Γκραντ, θαλάσσιος βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Τζέιμς Κουκ στο Τάουνσβιλ της Αυστραλίας, ο οποίος ερευνά τους καρχαρίες και τα σαλάχια της Παπούα Νέας Γουινέας στο δέλτα Κικόρι, ένας από τους τελευταίους βιότοπους τους.

Ο Γκραντ και άλλοι ειδικοί εκφράζουν φόβους ότι η αύξηση της αλιευτικής δραστηριότητας για τη νηκτική κύστη μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, απειλώντας τοπικά οικοσυστήματα αλλά και τους ίδιους τους ανθρώπους αν σημειωθούν ελλείψεις σε θαλάσσια είδη στα οποία στηρίζεται η οικονομία και η διατροφή.

Η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με το αυξανόμενο εμπόριο της κύστεως με έκθεση που υποβλήθηκε σε συνάντηση της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας (CITES) τον περασμένο Ιούλιο. Σύμφωνα με αναφορές, δε, δύο ενδημικά είδη δελφινιών που έχουν ενταχθεί στον Κόκκινο Κατάλογο της IUCN ως ευάλωτα έχουν πέσει θύματα του εμπορίου, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός τους να κινδυνεύει.

Παρά τις σοβαρές επιπτώσεις στη φύση, όπως αναφέρει το επιστημονικό περιοδικό, οι ντόπιοι δεν περιορίζουν την αλιευτική δραστηριότητά τους καθώς τους αποφέρει μεγάλα κέρδη.

«Ενώ οι ντόπιοι ψαράδες αναγνωρίζουν τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα, το γενικότερο συναίσθημα είναι ότι όλοι είναι πολύ χαρούμενοι προς το παρόν», επισημαίνει ο ειδικός και προσθέτει ότι «απομένει να φανεί εάν τα χρήματα από το ψάρι θα επιστρέψουν στην κοινότητα και στην ανάπτυξη, και αυτό θα αποτελέσει το επόμενο ερευνητικό μας αντικείμενο».

Διαβάστε ακόμη: