Με «έκπληξη» πληροφορήθηκαν οι τραπεζίτες το κυβερνητικό σχέδιο για την ελάφρυνση των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο καθώς διπλασιάζει τον «λογαριασμό» σε σχέση με όσα γνώριζαν μέχρι σήμερα.
Η κυβέρνηση, προκειμένου να στείλει ένα ηχηρό κοινωνικό μήνυμα στις τάξεις των δανειοληπτών ελβετικού φράγκου φέρνει σημαντικές τροποποιήσεις σε σχέση με το προσχέδιο που είχε κυκλοφορήσει το περασμένο καλοκαίρι.
Συγκεκριμένα το αρχικό πλάνο προέβλεπε «κούρεμα» από 10% έως 25% και μετατροπή του επιτοκίου, από κυμαινόμενο σε σταθερό, που θα κυμαινόταν από 2,9% έως 2,3%, με διαφοροποίηση ανά κλίμακα κατά 20 μονάδες βάσης.
Πλέον προωθείται υψηλότερο «κούρεμα» που κλιμακώνεται από 15% ως 50% σε σχέση με την τρέχουσα ισοτιμία και όχι σε αυτή που ζητούσαν οι δανειολήπτες (ισοτιμία εκταμίευσης).
Δηλαδή, το μέγιστο επίπεδο βελτιωμένης ισοτιμίας φτάνει στο 1,3965. Η μετατροπή του επιτοκίου παραμένει στο εύρος που είχε τεθεί το καλοκαίρι, ήτοι στο 2,9% – 2,3%.
Τράπεζες πηγές χαρακτηρίζουν στο radar την προωθούμενη λύση ως «κεραυνό εν αιθρία» καθώς αν και είχαν προηγηθεί κάποιες στοιχειώδεις συνεννοήσεις με ανώτερα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών, η εκτίμηση που είχε καλλιεργηθεί στους κόλπους των τραπεζών ήταν πως υπήρχαν διαπραγματευτικά περιθώρια.
Σημειώνεται ότι έχουν χορηγηθεί περίπου 57.000 δάνεια συνολικής αξίας 14,1 δισ. ελβετικών φράγκων.
Από αυτά, παραμένουν ενεργά περίπου 20.625 δάνεια ύψους 2,5 δισ. στο τραπεζικό σύστημα(1,5 δισ. ευρώ της Eurobank, 500 εκατ. ευρώ της Πειραιώς και 500 εκατ. ευρώ Alpha και ΕΤΕ), ενώ ένας σημαντικός όγκος (17.442 δάνεια, 3 δισ. ελβετικό) βρίσκεται υπό διαχείριση servicers, με μεγάλο μέρος αυτών να έχει τιτλοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος «Ηρακλής».
Η λυπητερή
Τραπεζικές πηγές δεν κρύβουν τον αιφνιδιασμό τους από το κούρεμα του 50% στην ισοτιμία του νομίσματος και ήδη ο πρώτος λογαριασμός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σε καμία περίπτωση αμελητέος καθώς μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 750 εκατ. ευρώ.
Σε αυτή την περίπτωση θα απαιτηθεί άμεσα ο σχηματισμός προβλέψεων και ειδικά οι τράπεζες με μεγάλη έκθεση στα δάνεια σε ελβετικό, θα χρειαστεί να αυξήσουν τις προβλέψεις, υποχρέωση που μπορεί ακόμη και να ροκανίσει τα κέρδη του 2025 σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί υπ’ όψιν των μετόχων.
Με βάση όλα τα παραπάνω τα επιτελεία των τραπεζών επιχειρούν τις τελευταίες ώρες να (επανα)υπολογίσουν τον αντίκτυπο της ρύθμισης που προωθεί η κυβέρνηση.
Το κόστος πιθανότατα θα ανέβει για τις τράπεζες – αναλόγως βέβαια και της απήχησης που θα υπάρξει από πλευράς δανειοληπτών – και ενδέχεται να απαιτηθούν πρόσθετες προβλέψεις, κυρίως για Eurobank, Πειραιώς που έχουν και τον μεγαλύτερο όγκο αυτών, από αυτές που έχουν προϋπολογίσει, βάσει του καλοκαιρινού σχεδίου.
Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, το μεγαλύτερο τμήμα των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο βρίσκεται στην κατηγορία απαλλαγής χρέους κοντά στο 25% – 30%.
H Eurobank ξεκίνησε ήδη από πέρυσι να σχηματίζει προβλέψεις για τα δάνεια σε ελβετικό που διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της έχοντας λάβει πρόβλεψη περίπου 300 εκατ. ευρώ για δάνεια ύψους 1,623 δισ. ευρώ όπως αναφέρονταν στα τέλη χρήσης 2024 (κάποια είναι και επαγγελματικά που δεν εντάσσονται στην περίμετρο).
Ωστόσο, η τράπεζα έχει και stepup, περίπου 1,7 δισ. ευρώ, κάποια εκ των οποίων είναι σε ελβετικό και υπό το πρίσμα, στην περίμετρο πρόβλεψης των 300 εκατ. ευρώ ενδέχεται να περιλαμβάνεται και μέρος αυτών.
Η Πειραιώς πήρε πρόσθετη πρόβλεψη στο τρίτο τρίμηνο, μετά από αυτή του δευτέρου τριμήνου ύψους 45 εκατ. ευρώ, φτάνοντας στο εννεάμηνο στα 93 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο και στεγαστικά σε πρόγραμμα μειωμένης καταβολής δόσης.
Πρόκειται για διενέργεια προσαρμογής επί των αποτελεσμάτων του υποδείγματος, με στόχο την ενίσχυση της δυνατότητας αποπληρωμής των δανειοληπτών και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των όρων αποπληρωμής.
Το άνοιγμα της τράπεζας σε stepup υπολογίζεται κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ.
Από την άλλη, η Εθνική Τράπεζα κατείχε στα τέλη χρήσης 2024 δάνεια σε ελβετικό ύψους 183 εκατ. ευρώ, ενώ λιγότερα θα εντάσσονται στην πλατφόρμα ρύθμισης.
Συνεπώς, δεν υπήρξε ανάγκη πρόσθετων προβλέψεων στα τελευταία τρίμηνα, με την τράπεζα να μην κατέχει επίσης υψηλό όγκο δανείων stepup (κάτω από μισό δισ. ευρώ).
Πρόβλεψη 85 εκατ. ευρώ πήρε η Alpha Bank στο δεύτερο τρίμηνο για δάνεια που βρίσκονται πρόγραμμα μειωμένων καταβολών (stepup ρυθμίσεις) για τη μετατροπή τους σε δάνεια τοκοχρεωλυτικών δόσεων και 6 εκατ. ευρώ για δάνεια σε ελβετικό φράγκο.
Στα τελευταία είχε λάβει ακόμη 4 εκατ. ευρώ, φτάνοντας έτσι στα 10 εκατ. ευρώ.
Η Alpha διαθέτει ελάχιστα δάνεια σε ελβετικό (υπολογίζονται στα 91 εκατ. ευρώ – συνεπώς έχει κάλυψη 11% στο σύνολο) και λιγότερα από 1,5 δισ. ευρώ δάνεια που βρίσκονται σε πρόγραμμα σταδιακής επαναφοράς (stepup).
Πολιτικό μπρα ντε φερ
Από την πλευρά τους κύκλοι του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι το υπουργείο προσπάθησε να κάνει μια ρύθμιση winwin και γι’ αυτό άλλωστε βάζει στο νομοσχέδιο ρήτρα ανακτήσιμης αξίας που ισοδυναμεί σε μεγάλο βαθμό με ρήτρα ουδετερότητας.
Δηλαδή, το ποσό της οφειλής που θα προκύπτει μετά το “κούρεμα” της ισοτιμίας δεν θα μπορεί να υπολείπεται της αξίας του ενεχυριασμένου ακινήτου.
Για παράδειγμα, αν η αξία του δανείου είναι 100.000 ευρώ και το ακίνητο αξίζει 300.000 ευρώ, τότε δεν θα υπάρχει κούρεμα.
Ισχύει όμως και το ακριβώς αντίθετο (αξία ακινήτου 100.000 ευρώ και δάνειο -λόγω ισοτιμίας- 300.000 ευρώ) και μάλιστα αυτές λέγεται πως είναι και οι περισσότερες περιπτώσεις, οπότε το κούρεμα είναι σημαντικό.
Μάλιστα οι ίδιες πηγές επισημαίνουν πως με την επικαιροποιημένη πρόταση για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, το υπ. Οικονομικών απαντά και στην αντίστοιχη πρόταση του ΠΑΣΟΚ εκτιμώντας πως το εύρος της ωφέλειας από το σχέδιο της κυβέρνησης είναι ακόμη μεγαλύτερο από αυτό της αντιπολίτευσης.
Κατά το σχέδιο λοιπόν με βάση την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, τα 2/3 της συναλλαγματικής διαφοράς μεταξύ της ισοτιμίας εκταμίευσης και της τρέχουσας θα επιβάρυνε τον πιστωτή και το 1/3 τον δανειολήπτη.
Η πρόταση δεν περιείχε καμία πρόνοια, σχετικά με τη μετατροπή του δανείου από το ελβετικό φράγκο σε ευρώ με στόχο να εξαλείψει στο εξής τον συναλλαγματικό κίνδυνο, ούτε και πρόνοια για σταθερό επιτόκιο, ώστε η δόση του δανειολήπτη να μην υπόκειται πλέον σε αλλαγές.
Ειδικότερα, για την Κατηγορία 1, η οποία αφορά τους πλέον ευάλωτους δανειολήπτες, η προνομιακή ισοτιμία που προβλέπει είναι ακόμη καλύτερη της πρότασης 2/3 – 1/3 του ΠΑΣΟΚ.
