Το 2021, η Γερμανία διατήρησε και σε αρκετούς δείκτες ενίσχυσε τη θέση της ως ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς και επενδυτικούς εταίρους της Ελλάδας. Τόσο στο εμπόριο προϊόντων όσο και στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, το μερίδιο της Γερμανίας ενισχύθηκε το 2021, μετά τον περιορισμό των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΙΟΒΕ, οι ισχυρές εμπορικές σχέσεις διατηρούνται και στο πρώτο διάστημα του 2022, παρά τις αναταράξεις που δημιουργούν στο εμπόριο οι πληθωριστικές πιέσεις. Η υψηλή θέση της Γερμανίας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις με την Ελλάδα υποδεικνύει την ανάπτυξη στενών επιχειρηματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών σε βάθος δεκαετιών. Στην ανάπτυξη αυτών των σχέσεων είναι σημαντική η συνεισφορά του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΕΓΕΒΕ), το οποίο ιδρύθηκε το 1924 και αποτελεί μέρος του δικτύου των Γερμανικών Εμπορικών Επιμελητηρίων.
Εμπορικές σχέσεις με τη Γερμανία
Η Γερμανία αποτελεί, διαχρονικά, κύριο εμπορικό εταίρο της χώρας. Στις εισαγωγές, η Γερμανία διατηρεί την πρώτη θέση από το 2015 μέχρι και το 2021, ενώ εξακολουθεί να κατατάσσεται δεύτερη στην κατάταξη των προορισμών για τις ελληνικές εξαγωγές. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στη Γερμανία ανήλθαν στα €2,8 δισ. το 2021, καταγράφοντας άνοδο κατά 21% σε σχέση με το 2020, ενώ η αξία των εισαγωγών προϊόντων από τη Γερμανία προς την Ελλάδα διαμορφώθηκε στα €6,9 δισ. (+18,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος).
Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό έλλειμμα αγαθών στο διμερές εμπόριο Ελλάδας – Γερμανίας ενισχύθηκε στα €4,1 δισ. Αντίθετα, στις υπηρεσίες η Ελλάδα καταγράφει διαχρονικά πλεόνασμα στο διμερές εμπόριο (€1,8 δισ. το 2021), καθώς οι εισπράξεις από τη Γερμανία διατηρούνται σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο σε σύγκριση με τις πληρωμές για υπηρεσίες προς τη Γερμανία (€3,2 δισ. έναντι €1,4 δισ. αντίστοιχα το 2021). Το μερίδιο των διμερών συναλλαγών στις συνολικές εμπορικές συναλλαγές της χώρας σημείωσε μικρή υποχώρηση το 2021. Ειδικότερα, το μερίδιο της Γερμανίας στις συνολικές εισαγωγές της Ελλάδας διαμορφώθηκε στο 11% το 2021, από 12,3% το 2020.
Αντίστοιχα, το μερίδιο των διμερών συναλλαγών στις εξαγωγές της Ελλάδας υποχώρησε στο 7,3% το 2021 από 7,8% το 2020. Ανά κατηγορία προϊόντων, οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τη Γερμανία αφορούν κυρίως καταναλωτικά αγαθά, με τη συγκεκριμένη κατηγορία να αντιπροσωπεύει το 56% των συνολικών εξαγωγών προς τη Γερμανία, μερίδιο το οποίο είναι χαμηλότερο κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2020. Στις εισαγωγές, τα κεφαλαιουχικά αγαθά και οι βιομηχανικές προμήθειες αποτελούν την κυριότερη κατηγορία, με το μερίδιο να έχει διατηρηθεί σχεδόν αμετάβλητο σε σχέση με το προηγούμενο έτος (55%).
Από τα μέσα του 2021 αρχίζουν να εμφανίζονται πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες κλιμακώθηκαν από τις αρχές του 2022, με αποτέλεσμα οι αξίες εξαγωγών και εισαγωγών να καταγράφονται αυξημένες. Ωστόσο, οι εμπορικές ροές με τη Γερμανία διατηρούν θετικό πρόσημο στο πρώτο εννεάμηνο του 2022 ακόμα και σε πραγματικούς όρους. Ειδικότερα, οι εξαγωγές προς τη Γερμανία αυξήθηκαν μέσα στο πρώτο εννεάμηνο του 2022 κατά 23,8% σε αξία, ενώ σημειώθηκε και αύξηση 7,1% σε όρους όγκου εξαγωγών.
Οι εισαγωγές από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 19,3% στο εννεάμηνο του 2022, με αύξηση στον όγκο εμπορευμάτων κατά 10,8%. Το μερίδιο των εισπράξεων υπηρεσιών από κατοίκους Γερμανίας στο σύνολο των εισπράξεων υπηρεσιών της Ελλάδας διαμορφώθηκε στο 9,1% για το 2021, ανακάμπτοντας έπειτα από την πτωτική τάση που καταγραφόταν από το 2014. Σημαντική αύξηση εισπράξεων καταγράφεται και στο πρώτο εξάμηνο του 2022, με ενίσχυση μεριδίου στο 8,1%, έναντι 5,8%.
Στις ταξιδιωτικές εισπράξεις της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες αποτελούν βασική συνιστώσα των εισπράξεων από υπηρεσίες, η Γερμανία κατέχει το υψηλότερο μερίδιο και το 2021 (22,1%). H μέση δαπάνη ανά ταξίδι από Γερμανούς επισκέπτες είναι υψηλότερη από τον μέσο όρο του συνόλου των ταξιδιωτών της χώρας διαχρονικά, φτάνοντας τα 772 ευρώ ανά ταξίδι, έναντι 689 ευρώ στον μέσο όρο. Το πρώτο εννεάμηνο του 2022, οι τουριστικές εισπράξεις από τη Γερμανία αντιστοιχούν στο 17,6% του συνόλου, έναντι 15,9% στο αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Όσον αφορά την εισροή εισοδημάτων από τη Γερμανία, πρωτογενών από εργασία και δευτερογενών από μεταναστευτικά εμβάσματα, αντιστοιχούν στο 5,9% και 17,0% αντίστοιχα του συνόλου των εισοδημάτων που εισέρευσαν στην ελληνική οικονομία το 2020. Τα μεταναστευτικά εμβάσματα από τη Γερμανία διαμορφώθηκαν στα €56,8 εκατ. το 2020, με ενίσχυση του μεριδίου της Γερμανίας στο σύνολο χωρών σε 17,0%. Σημειώνεται ότι την πενταετία 2016-2020 εισέρευσαν πάνω από €200 εκατ. από μεταναστευτικά εμβάσματα από τη Γερμανία.
Τέλος, ιδιαίτερη παρουσία της Γερμανίας σημειώνεται στην ελληνική οικονομία στο σκέλος των άμεσων επενδύσεων. Τα συνολικά κεφάλαια από άμεσες επενδύσεις νομικών και φυσικών προσώπων κατοίκων της Γερμανίας στην Ελλάδα αυξήθηκαν στα €6,8 δισ. από €5,6 δισ. Έτσι, μετά την υποχώρηση του 2020 το απόθεμα άμεσων επενδύσεων προσεγγίζει το επίπεδο του 2018, ενώ μετά το 2017 οι νέες άμεσες επενδύσεις από τη Γερμανία προς την Ελλάδα είναι περίπου €500 εκατ. ετησίως, με εξαίρεση το 2020. Ιδιαίτερη δυναμική έχουν τα τελευταία έτη οι καθαρές επενδύσεις σε ακίνητα στην Ελλάδα από τη Γερμανία, με περίπου €125 εκατ. καθαρή επένδυση το 2021.
Βασικά μεγέθη από τη δραστηριότητα των γερμανικών επιχειρήσεων
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τα μέλη του ΕΓΕΒΕ δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας. Εξειδικεύονται στην παροχή προϊόντων και υπηρεσιών στους κλάδους της μεταποίησης και των υπηρεσιών, όπως το εμπόριο, οι τηλεπικοινωνίες, οι ασφάλειες και οι υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες. Η διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας ενισχύει την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα και συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Σε έρευνα στην οποία συμμετείχαν 43 μεγάλες επιχειρήσεις-μέλη του Επιμελητηρίου, αμιγώς γερμανικών συμφερόντων, αποτυπώνεται η αναπτυξιακή τους πορεία. Έπειτα από την ήπια πτώση του κύκλου εργασιών το 2020, λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας, το 2021 η δραστηριότητα των εταιρειών-μελών του ΕΓΕΒΕ κατέγραψε ισχυρή άνοδο κατά 16,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όταν στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,4%.
Ως αποτέλεσμα, ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα €8,4 δισ. το 2021 από €7,3 δισ. το 2020. Αντίστοιχα, ο αριθμός των εργαζομένων διαμορφώθηκε σε 22,9 χιλ. Οι επενδύσεις για τον σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, που υλοποίησαν οι επιχειρήσεις του δείγματος, ανήλθαν σωρευτικά την πενταετία 2017-2021 σε €3,8 δισ. Επιπλέον, αρκετές από τις επιχειρήσεις-μέλη του Επιμελητηρίου που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό, με τη συνολική αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών να ανέρχεται σε €1,02 δισ. το 2021.
Συμβολή στην ελληνική οικονομία
Η δραστηριότητα των εταιρειών-μελών του ΕΓΕΒΕ αποτελεί μοχλό οικονομικής ανάπτυξης. Λαμβάνοντας υπόψη τις αλληλεπιδράσεις με άλλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, η συνολική συμβολή, σε όρους ΑΕΠ, από την τακτική λειτουργία των επιχειρήσεων, αλλά και το επενδυτικό πρόγραμμα που υλοποίησαν, εκτιμάται σε €6,8 δισ. το 2021 ή 3,8% του ΑΕΠ. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 65 χιλ. θέσεις εργασίας το 2021, μέγεθος το οποίο αντιστοιχεί στο 1,7% της συνολικής απασχόλησης στην εγχώρια αγορά εργασίας.
Αντίστοιχα, τα δημόσια έσοδα του κράτους από φόρους και εισφορές ξεπερνούν το €1,3 δισ. Αναδεικνύεται με αυτό τον τρόπο η ιδιαίτερα σημαντική επίδραση της ελληνογερμανικής επιχειρηματικής κοινότητας στην ελληνική οικονομία, η οποία υπερβαίνει τις παραπάνω εκτιμήσεις, καθώς η ανάλυση βασίστηκε σε υποσύνολο των επιχειρήσεων-μελών του ΕΓΕΒΕ. Σε όρους πολλαπλασιαστών, εκτιμάται ότι για κάθε ένα ευρώ ΑΕΠ που παράγουν οι επιχειρήσεις της ελληνογερμανικής επιχειρηματικής κοινότητας στη χώρα, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξάνεται συνολικά κατά €1,5. Αντίστοιχα, σε όρους απασχόλησης, κάθε μία θέση εργασίας στις επιχειρήσεις της κοινότητας στηρίζει 2,3 θέσεις στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.
