Μετά από δεκαετίες υστέρησης και υψηλής ανεργίας, ο ευρωπαϊκός Νότος —με αιχμή του δόρατος την Ελλάδα— καταγράφει εντυπωσιακή ανάκαμψη στην αγορά εργασίας, σε πλήρη αντίθεση με τον σταδιακά επιβραδυνόμενο Βορρά. Η ολλανδική τράπεζα ING υπογραμμίζει ότι η αλλαγή αυτή δεν είναι συγκυριακή, αλλά δομική και πιθανώς καθοριστική για τη μελλοντική οικονομική πολιτική της Ευρωζώνης.

Η Ελλάδα στην πρώτη γραμμή της ανάκαμψης

Από τις αρχές του 2023, η ανεργία στον Νότο της Ευρωζώνης μειώνεται σημαντικά. Η Ελλάδα καταγράφει αξιοσημείωτη πρόοδο, με την απασχόληση να ενισχύεται τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Σύμφωνα με στοιχεία της ING, οι χώρες του Νότου είδαν μείωση της ανεργίας από -0,8 έως και -2,6 ποσοστιαίες μονάδες, την ώρα που στον Βορρά —όπως στο Βέλγιο και τη Γερμανία— η ανεργία αυξάνεται.

Η θετική αυτή μεταστροφή στην Ελλάδα οφείλεται στην άνθηση της απασχόλησης σε κλάδους όπως το λιανεμπόριο, οι επαγγελματικές και επιστημονικές υπηρεσίες και οι κατασκευές. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η Ιταλία, χωρίς καμία αρνητική μεταβολή στην απασχόληση, ενώ και η Ισπανία καταγράφει μόνο οριακές απώλειες σε τομείς όπως ο αγροτικός και ο χρηματοπιστωτικός.

Ανάπτυξη στον Νότο, στασιμότητα στον Βορρά

Την ώρα που ο ιδιωτικός τομέας στον Νότο ανακτά δυναμική, στον Βορρά επικρατεί επιφυλακτικότητα. Οι επιχειρήσεις εκεί μειώνουν την απασχόληση λόγω αυξημένου κόστους και χαμηλότερης ζήτησης, με τον δημόσιο τομέα να λειτουργεί πλέον ως ο κύριος εργοδότης. Στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, η δημιουργία θέσεων εργασίας βασίζεται πλέον στο κράτος, ενώ στον Νότο ο δημόσιος τομέας λειτουργεί επικουρικά, και όχι ως “τεχνητή ανάσα”.

Οι παράγοντες της μεταστροφής

Η ING αποδίδει τη θετική τροχιά του Νότου σε τέσσερις βασικούς παράγοντες:

Πρώτον, η οικονομική ώθηση από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ (NextGenEU), το οποίο ενίσχυσε τις επενδύσεις σε υποδομές, ψηφιακό μετασχηματισμό και πράσινη ανάπτυξη. Δεύτερον, η θεαματική ανάκαμψη του τουρισμού μετά την πανδημία, με την Ελλάδα να ωφελείται ιδιαίτερα. Τρίτον, η μικρότερη εξάρτηση από τη βιομηχανία, η οποία καθιστά τις νότιες χώρες λιγότερο ευάλωτες στις διαταραχές των εφοδιαστικών αλυσίδων. Τέλος, η διαφορετική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, με τις επιχειρήσεις του Βορρά να επενδύουν πιο επιθετικά στην αυτοματοποίηση, αντικαθιστώντας ανθρώπινο δυναμικό.

Η Ελλάδα και η Ισπανία στην ιδανική θέση

Η Ελλάδα και η Ισπανία φαίνεται να βρίσκονται σε ιδανική οικονομική συγκυρία, αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας και την παραγωγικότητα, ενώ ενισχύεται και η εγχώρια ζήτηση. Αυτή η ισορροπία τους προσδίδει συγκριτικό πλεονέκτημα, εδραιώνοντας μια υγιή και ανταγωνιστική αναπτυξιακή πορεία. Στον αντίποδα, η Ιταλία μεν αυξάνει την απασχόληση, αλλά με ασθενή παραγωγικότητα, ενώ η Γερμανία και η Αυστρία αντιμετωπίζουν αύξηση της ανεργίας και μείωση της παραγωγικότητας.

Μια νέα ισορροπία για την ΕΚΤ

Η σταδιακή σύγκλιση Βορρά-Νότου δημιουργεί ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία πλέον καλείται να σχεδιάσει την νομισματική της πολιτική με λιγότερες εσωτερικές αντιθέσεις. Η πολυετής δυσαρμονία μεταξύ των οικονομιών της Ευρωζώνης δυσκόλευε τη λήψη ενιαίων αποφάσεων. Σήμερα όμως, με τις αποκλίσεις να μειώνονται και τα spreads των ομολόγων να περιορίζονται, η ΕΚΤ αποκτά μεγαλύτερη ευελιξία και σαφέστερη στρατηγική.

Η ιστορική στροφή του ευρωπαϊκού Νότου

Η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει ότι η Ευρώπη αλλάζει. Ο ευρωπαϊκός Νότος, με πρωταγωνιστές την Ελλάδα και την Ισπανία, αναδεικνύεται σε βασικό μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης. Ωστόσο, η δυναμική αυτή φέρνει μαζί της και ευθύνες: η διατήρηση της θετικής πορείας, η στροφή σε ένα βιώσιμο μοντέλο και η ενίσχυση των θεσμών θα καθορίσουν αν η “νέα σύγκλιση” θα εξελιχθεί σε μακροπρόθεσμη επιτυχία ή σε ακόμη μία χαμένη ευκαιρία.

Διαβάστε ακόμη: