Ιφιγένεια εν Αυλίδι: Η παράσταση του Θέμη Μουμουλίδη οδεύει προς την Επίδαυρο

Έχοντας αποσπάσει θερμότατες κριτικές στους ανοιχτούς χώρους όπου έχει μέχρι στιγμής παρουσιαστεί, η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», με τη σκηνοθετική σφραγίδα του Θέμη Μουμουλίδη και έναν εξαιρετικό θίασο, συνεχίζει την περιοδεία της ανά την Ελλάδα. Αποκορύφωμα του συναρπαστικού αυτού θεατρικού ταξιδιού θα αποτελέσει η φιλοξενία της στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, για δυο βραδιές, στις 19 και 20 Αυγούστου.

Ο Θέμης Μουμουλίδης επιστρέφει για τρίτη φορά στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», επιχειρώντας να επανατοποθετήσει τα όρια, αναδεικνύοντας την εφιαλτική σχέση της τραγωδίας του Ευριπίδη με την δυστοπία της εποχής μας.

Για την επιστροφή του αυτή όμως επέλεξε ηθοποιούς υψηλής κλάσης. Στο ρόλο της Ιφιγένειας η Μαρία Πετεβή, μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της νεότερης γενιάς ηθοποιών. Αγαμέμνων ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Κλυταιμνήστρα η Ιωάννα Παππά, Μενέλαος ο Άκης Σακελλαρίου, Αχιλλέας ο Γιώργος Χρυσοστόμου. Στους ενοποιημένους, για τις ανάγκες της σκηνοθεσίας, ρόλους του Πρεσβύτη και των Αγγελιοφόρων , ο Παντελής Δεντάκης.

Το έργο

Πανέτοιμη για τη μεγάλη εκστρατεία ενάντια στην Τροία, η τεράστια πολεμική μηχανή των Ελλήνων καθηλώνεται στην Αυλίδα, περιμένοντας να φυσήξουν ούριοι άνεμοι. Και, ενώ η αναμονή τούς εξουθενώνει, ο μάντης Κάλχας χρησμοδοτεί ότι, αν θέλουν να αποπλεύσουν, θα πρέπει ο αρχιστράτηγος Αγαμέμνων να θυσιάσει την κόρη του, την Ιφιγένεια. Αντιμέτωπος με το φρικτό δίλημμα, σπαρασσόμενος ανάμεσα στην πατρική αγάπη και το καθήκον προς την πατρίδα, ο Αγαμέμνων τελικά υποκύπτει στην «ανάγκη» και αποφασίζει να θυσιάσει το παιδί του. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Σ’ αυτόν τον κόσμο, όπου τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται, ο Ευριπίδης, από σκηνή σε σκηνή, διαλύει κάθε βεβαιότητα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση ολόκληρο το κοινωνικοθρησκευτικό σύστημα. Το επιτελείο των Ελλήνων ηγεμόνων, που υποτίθεται ότι ενώθηκαν για έναν πανεθνικό σκοπό, αποδεικνύεται ένας εσμός πατριδοκάπηλων – ο καθένας με τη δική του «ατζέντα». Ο περήφανος στρατός ένας αφιονισμένος όχλος που διψάει για σφαγή και πλιάτσικο. Η «αγία» οικογένεια ένας καταναγκασμός θεμελιωμένος στη βία.
Ωστόσο, ένα βήμα πριν από την απόλυτη άρνηση, η ίδια η Ιφιγένεια κάνει την ανατροπή, δραπετεύοντας από τη μοίρα του θύματος και περνώντας από την έσχατη απελπισία στην τελική κατάφαση. Κατάφαση στη ζωή και την αξία της, κατάφαση στην αιώνια περιπέτεια του ανθρώπου.

Ο σκηνοθέτης σημειώνει χαρακτηριστικά αναφερόμενος στα μηνύματα του έργου:«Στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», μια κοινωνία σε παρακμή θυσιάζει την Ιφιγένεια –και μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων- για έναν μάταιο και άδικο πόλεμο. Η «Ιφιγένεια» είναι η τραγωδία της Ιστορίας. Μια ωδή σ’ αυτό που κάθε φορά θυσιάζεται – για να γεννηθεί η καινούργια εποχή ή για να ανοίξει ένας νέος κύκλος καταστροφής;

Αλλά ποια είναι η έννοια της θυσίας στη δική μας ταραγμένη εποχή; Πώς συμπλέκεται με τον φόβο, τη σκοπιμότητα, τη ματαιοδοξία, την ιδιοτέλεια, τα παιχνίδια εξουσίας, το κυνήγι της δόξας, του πλούτου και της ηδονής, τον θανάσιμο συνδυασμό ισχύος και απληστίας; Πώς συμπλέκεται με κάθε πόλεμο, ένοπλο ή οικονομικό, με κάθε έγκλημα; Τι θυσιάζουμε και σε ποιους βωμούς;
Η θυσία είναι μια υπόθεση καθημερινή. Συμβαίνει, κατάφωρα ή αθόρυβα, κάθε στιγμή. Σε κάθε εποχή.

Στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», ο Ευριπίδης αναδιευθετεί το μυθολογικό υλικό, αφήνοντας για μια στιγμή ανοιχτό το ενδεχόμενο τα πράγματα να εξελιχθούν αλλιώς. Έπειτα από είκοσι χρόνια Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Ευριπίδης μοιάζει να αναρωτιέται: «είναι δυνατή μια αλλαγή παραδείγματος»;

Δυόμιση χιλιάδες χρόνια αργότερα, και ενώ βιώνουμε τα πρώτα συμπτώματα ενός δυστοπικού μέλλοντος, που εμείς απεργαστήκαμε, αναρωτιόμαστε ακόμη: «είναι άραγε δυνατή μια αλλαγή παραδείγματος»;

Το ερώτημα αιωρείται, αναπάντητο. Ίσως κάποτε ο πολιτισμός να αποβάλει την εγγενή, θανάσιμη δυσφορία του. Ίσως κάποτε η πρόοδος να πάψει να συμμαχεί με την βαρβαρότητα. Ίσως κάποτε…
Ως τότε, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφηγούμαστε ξανά και ξανά, σε όλους τους τόνους και με όλους τους τρόπους, μέσα από το φίλτρο της δικής μας εποχής, την ίδια ιστορία… »