Η ξαφνική πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ, μετά από δεκαετίες σκληρής διακυβέρνησης, σηματοδοτεί μια δραματική αλλαγή στη Συρία. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, το καθεστώς του φαινόταν ακλόνητο. Ωστόσο, οι συνεχείς προελάσεις των ανταρτών, υπό την ηγεσία της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), αποδείχθηκαν καταστροφικές. Η εγκατάλειψή του από παραδοσιακούς συμμάχους, όπως η Ρωσία και το Ιράν, σε συνδυασμό με την αδυναμία των δικών του στρατευμάτων να αντεπεξέλθουν, επισφράγισαν την πτώση.
Οι πόλεις-ορόσημα, από το Χαλέπι μέχρι τη Χομς και τη Δαμασκό, έπεσαν σχεδόν αμαχητί, ενώ οι πανηγυρισμοί των Σύρων προσφύγων στις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής αποτύπωσαν την ελπίδα για ένα νέο κεφάλαιο στη Συρία.
Η πρόκληση του επαναπατρισμού των προσφύγων στη Συρία
Με την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, το ερώτημα που αναδύεται είναι το μέλλον των εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, περίπου 6 εκατομμύρια Σύροι ζουν εκτός της χώρας, με την πλειονότητα να βρίσκεται στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία. Παράλληλα, πάνω από 7 εκατομμύρια είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι.
Οι πανηγυρισμοί από την Κωνσταντινούπολη μέχρι το Παρίσι και την Αθήνα, αποτυπώνουν την ελπίδα για επιστροφή στην πατρίδα. Όμως, το ερώτημα παραμένει: είναι αυτή μια πραγματική δυνατότητα ή μια δύσκολη απόφαση που συνοδεύεται από ρίσκα και αβεβαιότητα;
Η Ευρώπη σκληραίνει τη στάση της
Παρά την αλλαγή του καθεστώτος, πολλές ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν απρόθυμες να χαλαρώσουν τις πολιτικές τους για το άσυλο. Χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Δανία και η Σουηδία ανακοίνωσαν ότι παγώνουν νέες αιτήσεις ασύλου από Σύρους ή ακόμα και επανεξετάζουν ήδη υπάρχουσες.
Αυτό δημιουργεί ένα δίλημμα για τους Σύρους πρόσφυγες: θα επιστρέψουν σε μια χώρα που παραμένει πληγωμένη από 14 χρόνια πολέμου ή θα επιμείνουν να χτίσουν μια νέα ζωή στις χώρες που τους φιλοξένησαν;
Διχασμένοι πρόσφυγες: Ελπίδα για το μέλλον ή φόβος για το παρόν;
Ο Φεράς Ρασίντ, Σύρος πρόσφυγας στη Γερμανία, εκφράζει την ανασφάλεια πολλών. «Θέλουμε να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Συρία πριν αποφασίσουμε αν θα επιστρέψουμε», δήλωσε. Αν και οι εξελίξεις δημιουργούν ελπίδες, η απόφαση για επιστροφή δεν είναι εύκολη για όσους έχουν δημιουργήσει νέες ζωές στο εξωτερικό.
Όπως παρατηρεί η Bild, «πολλοί Σύροι που έχουν ενσωματωθεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες αντιμετωπίζουν την προοπτική της επιστροφής ως μια δύσκολη απόφαση, καθώς απαιτεί να ξεκινήσουν από το μηδέν».
Διεθνείς ανησυχίες για την επόμενη μέρα στη Συρία
Η πτώση του Άσαντ δημιουργεί, επίσης, ανησυχίες για την ασφάλεια στην περιοχή. Όπως σχολιάζει η Frankfurter Allgemeine Zeitung, το κενό εξουσίας που αφήνει πίσω του το καθεστώς μπορεί να αξιοποιηθεί από ακραίες ομάδες. Ο κίνδυνος να πέσουν τα όπλα του καθεστώτος στα χέρια ριζοσπαστικών οργανώσεων προκαλεί φόβους για περαιτέρω αποσταθεροποίηση.
Μια νέα αρχή ή ένα ακόμα αδιέξοδο;
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί ιστορική στιγμή για τη Συρία, αλλά δεν εγγυάται την ειρήνη ή την επανένωση της χώρας. Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την ανοικοδόμηση και την επιστροφή των προσφύγων, αλλά και για τη διασφάλιση ότι η χώρα δεν θα πέσει ξανά στα χέρια ακραίων δυνάμεων.
Το μέλλον της Συρίας παραμένει αβέβαιο, με τους πρόσφυγες να αντιμετωπίζουν το δύσκολο δίλημμα της επιστροφής ή της παραμονής μακριά από την πατρίδα. Η διεθνής κοινότητα καλείται τώρα να παίξει τον ρόλο της, στηρίζοντας την ανοικοδόμηση και εξασφαλίζοντας μια σταθερή και βιώσιμη ειρήνη.
