Η National Security Strategy 2025 (NSS 2025) της κυβέρνησης Τραμπ έρχεται να ανατρέψει όσα γνωρίζαμε για την αμερικανική εξωτερική πολιτική.

Δεν είναι μια απλή αναθεώρηση· είναι μια δήλωση προθέσεων: η Ουάσιγκτον ξαναγράφει τον χάρτη των συμμάχων και των αντιπάλων της με όρους σκληρής γεωοικονομίας.

Σε έναν κόσμο όπου η ισχύς δεν μετριέται πλέον αποκλειστικά σε στρατιωτικούς όρους, η νέα στρατηγική περιγράφει με ακρίβεια ποιοι ωφελούνται και ποιοι μπαίνουν στο στόχαστρο.

Το κείμενο, που δημοσιοποιήθηκε μέσα στο νέο κύκλο εξουσίας του Donald J. Trump, αναλύει τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της επόμενης δεκαετίας: την άνοδο της Κίνας, τον κατακερματισμό των παγκόσμιων αλυσίδων παραγωγής, την ενεργειακή μετάβαση, τις περιφερειακές συγκρούσεις και τον αγώνα για τεχνολογική κυριαρχία.

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι «φίλοι» της Αμερικής είναι οι χώρες που μπορούν να στηρίξουν το αμερικανικό οικονομικό και τεχνολογικό δόγμα, ενώ οι «εχθροί» είναι όσοι επιδιώκουν δική τους γεωοικονομική σφαίρα επιρροής. Από αυτή τη νέα αρχιτεκτονική ισχύος, κάποιοι έχουν λόγο να επιχαίρουν και άλλοι να ανησυχούν βαθιά.

Η Τουρκία επιμένει στην πολεμική ρητορική του αφοπλισμού όλων των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου

Ποιοι κερδίζουν

Στον πυρήνα των ωφελημένων βρίσκονται όσοι μπορούν να στηρίξουν τον αμερικανικό γεωοικονομικό πυλώνα. Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι παραμένουν πολύτιμοι μόνο στον βαθμό που αποτελούν κέντρα παραγωγής, τεχνολογίας και ενεργειακής ασφάλειας.

Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αναβαθμίζονται σε κατ’ ουσίαν «μονάδες παραγωγής τεχνολογίας», με την Ουάσιγκτον να ενισχύει τους δεσμούς της με Τόκιο και Σεούλ, που θεωρούνται κρίσιμες δεξαμενές για ημιαγωγούς, μπαταρίες, τεχνητή νοημοσύνη και προηγμένα οπλικά συστήματα.

Στον ίδιο άξονα εντάσσεται και η Ινδία, η οποία δεν αποτελεί τυπικό σύμμαχο αλλά αναβαθμίζεται σε στρατηγικό αντίβαρο κατά της Κίνας, κερδίζοντας γεωπολιτική αξία χωρίς να δεσμεύεται σε αμερικανική πειθαρχία.

Παράλληλα, η Ευρώπη διχοτομείται: τα κράτη που επενδύουν άνω του 2% του ΑΕΠ στην άμυνα ανεβαίνουν γεωπολιτικά, ενώ οι χώρες που επιμένουν στις δημοσιονομικές ισορροπίες και στη «στρατηγική αυτονομία» βρίσκονται στο στόχαστρο πιέσεων.

Την ίδια στιγμή, ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο αντιμετωπίζεται πλέον ως «οικονομική ενδοχώρα» της Αμερικής: η Λατινική Αμερική παύει να είναι περιφέρεια κρίσεων και γίνεται κρίσιμος χώρος πόρων, ενέργειας και logistics, με Μεξικό, Κολομβία, Βραζιλία ή Περού να αποκτούν αναβαθμισμένη σημασία.

Η ανάρτηση του Τραμπ που στοίχισε 2 τρις δολάρια στις αγορές – Θα έχουμε συνέχεια τη Δευτέρα;

Ποιοι είναι οι εχθροί

Στον αντίποδα, η NSS 2025 κατονομάζει ανοικτά τους συστημικούς ανταγωνιστές της Αμερικής με όρους οικονομικής ισχύος. Η Κίνα αποτελεί τον πρωταρχικό αντίπαλο, με την επιρροή της να θεωρείται απειλή στην παραγωγή, την τεχνολογία, τις υποδομές και τις ενεργειακές διαδρομές. Η στρατηγική καλεί σε περιορισμό των κινεζικών επενδύσεων σε Λατινική Αμερική, Αφρική αλλά και Ευρώπη, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή γεωοικονομικού περιορισμού.

Δευτερεύων αλλά διαρκής αντίπαλος παραμένει η Ρωσία, η οποία αντιμετωπίζεται ως αναθεωρητικός παράγοντας αποσταθεροποίησης σε Ευρώπη και Αρκτική, ενώ η αμερικανική επένδυση σε πυρηνική και αντιπυραυλική υπεροχή την καθηλώνει στρατηγικά.

Επίσης, στο στόχαστρο βρίσκονται κράτη με έντονη κινεζική εξάρτηση σε λιμάνια, τηλεπικοινωνίες και ενεργειακά έργα, όπως Αργεντινή, Παναμάς, Αίγυπτος ή Σερβία: όχι επειδή θεωρούνται εχθροί, αλλά επειδή η εξάρτηση από το Πεκίνο τα καθιστά ευάλωτα στις αμερικανικές επιδιώξεις.

Σε αυτόν τον νέο κόσμο προστατευτισμού, decoupling και τεχνολογικού ανταγωνισμού, ωφελούνται κυρίως οι χώρες με ισχυρές τεχνολογικές υποδομές και αξιόπιστα δίκτυα παραγωγής, όσοι υιοθετούν τον αμερικανικό γεωοικονομικό σχεδιασμό, οι περιφέρειες που διαθέτουν κρίσιμες πρώτες ύλες χαμηλού πολιτικού ρίσκου και οι σύμμαχοι που μπορούν να λειτουργήσουν ως ενεργειακοί κόμβοι.

Αντίθετα, όσοι εξαρτώνται από κινεζικά κεφάλαια, επενδύουν σε ουδετερότητες που πλέον δεν είναι ανεκτές ή αδυνατούν να αυξήσουν αμυντικές και τεχνολογικές δαπάνες κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός των νέων ισορροπιών.

Μπλόκο στα πακέτα με ρούχα από Κίνα προς ΕΕ ζητούν πάνω από 20 ενώσεις κλωστοϋφαντουργίας

Η Ευρώπη διχοτομείται

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ψυχρή πραγματικότητα: η Ουάσιγκτον δεν προτίθεται να αποχωρήσει από την ήπειρο, αλλά απαιτεί οικονομική και στρατιωτική ευθύνη.

Έτσι δημιουργούνται δύο «Ευρώπες»: η Ευρώπη που ευθυγραμμίζεται –όπως Πολωνία, Βαλτικές χώρες και Ρουμανία– και κερδίζει στρατηγικό βάρος, και η Ευρώπη που πιέζεται, κυρίως Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία, οι οποίες βλέπουν τα δημοσιονομικά τους περιθώρια να συγκρούονται με τις απαιτήσεις επανεξοπλισμού και βιομηχανικής αναβάθμισης.

Σε αυτό το περιβάλλον η Ελλάδα βρίσκεται σε μια διττή θέση, ταυτόχρονα ωφελημένη και εκτεθειμένη. Η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο σε ενέργεια και logistics, κάτι που δίνει στην Ελλάδα αυξημένη στρατηγική αξία.

Η χώρα λειτουργεί ως σύμμαχος-κλειδί στο ΝΑΤΟ και μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της ως κόμβος LNG και ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ενώ τα ναυπηγεία και η αμυντική της βιομηχανία έχουν μπροστά τους μια σπάνια συγκυρία πιθανών επενδύσεων και συμπαραγωγών.

Ωστόσο, η δεύτερη όψη του νομίσματος είναι απαιτητική: η πίεση για ακόμη υψηλότερες αμυντικές δαπάνες μπορεί να δοκιμάσει τη δημοσιονομική σταθερότητα· η Ουάσιγκτον μπορεί να απαιτήσει περιορισμό της κινεζικής παρουσίας σε βασικές υποδομές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για υφιστάμενα επενδυτικά σχέδια· και η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα θα απαιτήσει μακροχρόνια δέσμευση πόρων και πολιτικής βούλησης.

Με λίγα λόγια, η Ελλάδα κερδίζει γεωπολιτική αξία, αλλά καλείται να πληρώσει το κόστος της νέας εποχής.

Το τελικό μήνυμα της NSS 2025 είναι αμείλικτο: στον κόσμο του Τραμπ κανείς δεν μένει ουδέτερος. Η Αμερική εισέρχεται σε έναν νέο κύκλο ισχύος όπου τα κράτη καλούνται να επιλέξουν στρατόπεδο. Δεν υπάρχουν πλέον «προαιώνιοι σύμμαχοι», υπάρχουν χρήσιμοι σύμμαχοι.

Δεν υπάρχουν «εχθροί της δημοκρατίας», υπάρχουν γεωοικονομικοί ανταγωνιστές. Όσοι μπορούν να ευθυγραμμιστούν με την αμερικανική παραγωγική και τεχνολογική στρατηγική θα επιβραβευθούν. Όσοι επιχειρούν να σταθούν ανάμεσα στην Κίνα και στις ΗΠΑ θα βρεθούν εκτεθειμένοι.

Και όσοι έχουν στηρίξει την ανάπτυξή τους σε κινεζικά κεφάλαια θα ανακαλύψουν ότι το κόστος της γεωπολιτικής εξάρτησης είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμη απόδοση.

Η νέα στρατηγική του Τραμπ δεν απαντά μόνο στο ποιος είναι φίλος και ποιος εχθρός, αλλά στο ποιος θα έχει θέση στην αυριανή παγκόσμια οικονομική τάξη και ποιος θα μείνει εκτός παιχνιδιού.

Η Ελλάδα στη NSS 2025: Περιφερειακός κόμβος ή γραμμή άμυνας;

Στη νέα στρατηγική Τραμπ, η Ελλάδα εμφανίζεται ως μια χώρα με αυξημένη γεωπολιτική αξία, αλλά και με απαιτήσεις που προκύπτουν από αυτή την αξία.

Η Ουάσιγκτον βλέπει την Αθήνα ως αξιόπιστο σύμμαχο, ως κρίκο στα ενεργειακά και αμυντικά δίκτυα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και ως παράγοντα σταθερότητας σε μια περιοχή που σφύζει από ανταγωνισμούς – από τη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή έως τα Δυτικά Βαλκάνια.

Η NSS 2025 αντιλαμβάνεται την Ελλάδα μέσα από δύο ταυτόχρονους φακούς: τον γεω-οικονομικό και τον γεω-στρατιωτικό.

Η Ελλάδα ως κόμβος ενέργειας και logistics

Σε έναν κόσμο όπου οι ροές ενέργειας και εμπορίου γίνονται στρατηγική «λαβή ισχύος», η Ελλάδα προσφέρει κάτι που λίγες χώρες διαθέτουν: συνδυασμό λιμανιών, ναυτιλίας, αγωγών, LNG, ηλεκτρικών διασυνδέσεων και γειτνίαση με τρεις ηπείρους.

Η Ουάσιγκτον βλέπει:

– την Αλεξανδρούπολη ως προέκταση του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα,
– τη Ρεβυθούσα και τα νέα LNG hubs ως αντιστάθμισμα στην ρωσο-τουρκική ενεργειακή επιρροή,
– τον Πειραιά και τη θέση της Ελλάδας στη ναυτιλία ως κρίσιμο παράγοντα στον ανταγωνισμό για τις παγκόσμιες logistics αλυσίδες.

Με βάση αυτά, η NSS 2025 καθιστά την Ελλάδα ευνοημένο παίκτη όσον αφορά τον ρόλο της στις αμερικανικές ενεργειακές και στρατηγικές μεταφορικές προτεραιότητες.

WSJ: Οι ΗΠΑ βλέπουν ένα «φωτεινό σημείο» στην Ευρώπη, την Ελλάδα

Αξιόπιστος σύμμαχος σε μια Ευρώπη που «δυσκολεύεται»

Σε μια Ευρώπη που διαπραγματεύεται το ελάχιστο δυνατό σε αμυντικές δαπάνες, η Ελλάδα ξεχωρίζει ως κράτος που ήδη υπερβαίνει το 2% του ΑΕΠ σε άμυνα.

Αυτό ενισχύει την εικόνα της στην Ουάσιγκτον ως χώρας που «κάνει τα καθήκοντά της». Στον νέο κύκλο ισορροπιών, οι ΗΠΑ θέλουν κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που:

– επενδύουν σε άμυνα,
– έχουν σταθερούς θεσμούς,
– προσφέρουν βάσεις και υποδομές,
– λειτουργούν ως αγκυρώσεις σταθερότητας σε ασταθείς περιοχές.

Η Ελλάδα ταιριάζει σε αυτό το προφίλ περισσότερο από πολλές μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Η ελληνική αμυντική βιομηχανία ως ευκαιρία – και ως στοίχημα

Η NSS 2025 δίνει μεγάλη σημασία στην παραγωγή: από drones μέχρι πυρομαχικά και ναυτικά συστήματα. Αυτό ανοίγει παράθυρο για:

– επενδύσεις σε ελληνικά ναυπηγεία,
– συμπαραγωγές με ΗΠΑ και Ευρωπαίους,
– αναβάθμιση ΕΑΒ και άλλων μονάδων,
– συμμετοχή σε κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα.

Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, η Ελλάδα μπορεί να «ξαναγράψει» την αμυντική της βιομηχανία. Αλλά αυτό απαιτεί κεφάλαια, διοικητική ικανότητα και στρατηγικό σχεδιασμό – στοιχεία που η Ουάσινγκτον θεωρεί κρίσιμα για το μέλλον.

Πού πρέπει να ανησυχεί η Αθήνα

Όμως, η αυξημένη γεωπολιτική αξία συνοδεύεται από κόστος. Η NSS 2025 πιθανόν να εντείνει:

– πιέσεις για περιορισμό κινεζικών επενδύσεων σε ελληνικά λιμάνια και υποδομές,
– απαιτήσεις για μεγάλες αμυντικές δαπάνες σε μια ήδη πιεσμένη οικονομία,
– προσδοκίες για μεγαλύτερη εμπλοκή σε περιφερειακές αποστολές,
– αυξημένη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά σχέδια αυτονομίας που απαιτούν συνέχεια και επένδυση.

Επιπλέον, η αναβάθμιση της Τουρκίας ως «αναγκαίου κακού» της Ουάσιγκτον δημιουργεί ανησυχία: η Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρεί δεδομένο ότι η αμερικανική στήριξη θα είναι αυτόματη ή χωρίς ανταλλάγματα.

Γιατί, παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα έχει λόγο να επιχαίρει

Η χώρα βρίσκεται στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» σε έναν κόσμο που ξαναγράφεται στη βάση της οικονομίας, της ενέργειας και της τεχνολογίας.

– Έχει υποδομές που συμβαδίζουν με τη λογική της NSS 2025.
– Έχει γεωγραφία που ευνοεί τον νέο αμερικανικό σχεδιασμό.
– Έχει πολιτική σταθερότητα, ιδιότητα ΝΑΤΟ/ΕΕ και ενεργειακά assets που δύσκολα αντικαθίστανται.

Ουσιαστικά, η NSS 2025 μετατρέπει την Ελλάδα από περιφερειακό καταναλωτή ασφάλειας σε παραγωγό στρατηγικής αξίας. Η Αθήνα δεν είναι πλέον «ουραγός» των εξελίξεων, αλλά μέρος της νέας αμερικανικής αρχιτεκτονικής ισχύος.

Το στοίχημα για τα επόμενα χρόνια είναι ξεκάθαρο:

θα αξιοποιήσει την ευκαιρία να γίνει κεντρικός κόμβος της ευρωατλαντικής γεωοικονομίας – ή θα εγκλωβιστεί στο κόστος που συνεπάγεται αυτός ο ρόλος;

Η NSS 2025 δίνει στην Ελλάδα έναν χάρτη με ανεβασμένες προσδοκίες. Το πώς θα τον διαβάσει, θα καθορίσει τη θέση της στη νέα δεκαετία.

Βρώμικο τουρκικό σχέδιο σε εξέλιξη για να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στην Ελλάδα – Προσπαθεί να προκαλέσει μεταναστευτική κρίση ~ Σε συναγερμό η ΕΥΠ και για υβριδικό πόλεμο μέσω θυλάκων τζιχαντιστών και πρακτόρων που βρίσκονται στη χώρα μας – Τουλάχιστον 30 θύλακες από εκπαιδευόμενους τζιχαντιστές βρίσκονται στη χώρα μας και περιμένουν εντολές για δράση

Η Τουρκία και ο Ερντογάν: Αναγκαίος σύμμαχος, απρόβλεπτος παίκτης

Στο πλαίσιο της NSS 2025, η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν εμφανίζεται ούτε ως κλασικός «φίλος» ούτε ως ανοιχτός «εχθρός»· εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι τα τελευταία χρόνια: ένας αναγκαίος, αλλά δύσκολος εταίρος, που κινείται διαρκώς στη γκρίζα ζώνη μεταξύ συνεργασίας και εκβιασμού. Για την Ουάσιγκτον, η Τουρκία αποτελεί ταυτόχρονα πρόβλημα, εργαλείο και γεωπολιτικό αναγκαίο κακό.

Η γεωγραφία της Άγκυρας παραμένει στρατηγικό κεφάλαιο: ελέγχει τα Στενά, βρίσκεται στο σταυροδρόμι Μαύρης Θάλασσας, Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, έχει ρόλο-κλειδί στα ΝΑ σύνορα του ΝΑΤΟ και στο μεταναστευτικό.

Στον νέο γεωοικονομικό κόσμο της NSS 2025, η Τουρκία λειτουργεί ως buffer χώρος: ανάσχεση ρωσικής επιρροής, έλεγχος ενεργειακών και εμπορικών ροών, διαχείριση κρίσεων στη Συρία και τον Καύκασο. Αυτό σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να την «τιμωρήσει» πλήρως, ακόμη κι αν διαφωνεί με την πολιτική Ερντογάν.

Ταυτόχρονα, η Άγκυρα έχει επενδύσει σε ένα πολυδιάστατο παιχνίδι ισορροπίας: S-400, παζάρια με F-16, drones Bayraktar, ανοιχτοί δίαυλοι με Μόσχα και Κίεβο – όλα ταυτόχρονα.

Για τη στρατηγική Τραμπ, αυτή η συμπεριφορά είναι ενοχλητική, αλλά και αξιοποιήσιμη: ένας παίκτης που μπορεί να πιεστεί μέσω κυρώσεων, προγραμμάτων και πρόσβασης στην τεχνολογία, αλλά παραμένει απαραίτητος ως περιφερειακός εργολάβος ισχύος.

Ποιος πρέπει να επιχαίρει;

– Το καθεστώς Ερντογάν και η τουρκική αμυντική βιομηχανία: η NSS 2025 δεν στοχεύει στην απομόνωση, αλλά στην «πλαισίωση» της Τουρκίας, αυξάνοντας την αξία της ως διαμεσολαβητή.
– Οι τουρκικές ελίτ που επενδύουν στην ιδέα μιας Τουρκίας-κόμβου για ενέργεια, μεταφορές και logistics.

Ποιος πρέπει να φοβάται;

– Οι περιφερειακοί αντίπαλοι της Τουρκίας, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, που βλέπουν μια Άγκυρα με ενισχυμένη διαπραγματευτική ισχύ.
– Οι Κούρδοι σε Συρία και Ιράκ, για τους οποίους τα συμφέροντα παραμένουν διαπραγματεύσιμο μέγεθος στο παζάρι ΗΠΑ–Τουρκίας.

Σε τελική ανάλυση, η Τουρκία στην εποχή της NSS 2025 είναι ο «δύσκολος φίλος»: κανείς δεν την εμπιστεύεται πλήρως, αλλά κανείς δεν μπορεί να την αγνοήσει.

Για την Ουάσιγκτον, ο Ερντογάν δεν είναι ο ηγέτης που θα ήθελε· είναι όμως ο ηγέτης μιας χώρας πολύ σημαντικής για να μείνει εκτός παιχνιδιού. Και αυτό ακριβώς είναι που δίνει στην Άγκυρα το περιθώριο να παίζει σκληρά – με όλους.

Διαβάστε ακόμη: