Η κυβέρνηση της Αθήνας και ο ΑΔΜΗΕ κάνουν «ντρίμπλα» στη Λευκωσία για τη διασύνδεση Κρήτης -Κύπρου-Ισραήλ.
Ήδη από το Μάρτιο σας είχαμε γράψει για τη διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου με τίτλο «Κάτι τρέχει με τη Μεγάλη Θάλασσα- Ο ΑΔΜΗΕ παλεύει πλέον μόνος, τί κάνουν οι άλλοι;».
Υπάρχει πλέον μεγάλη και σημαντική εμπλοκή στο έργο με (σχεδόν αποκλειστική) ευθύνη της Λευκωσίας.
Η κυπριακή κυβέρνηση αποφάσισε να «τρενάρει» επ’ αόριστον την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου-Ισραήλ οπότε τώρα ο ΑΔΜΗΕ προχωρεί σε μεγαλοπρεπή «ντρίμπλα» επί των αδελφών Κυπρίων με πρόσκληση διεθνών επενδυτών.
Θυμίζουμε πως πρόκειται για έργο βασικής προτεραιότητας για τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη που το έχει εξαγγείλει, αλλά και για σημαντικό ‘γρανάζι’ τόσο στη διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (αγωγός GREGY τον οποίο ξεκίνησαν ο Δημήτρης και ο Χρήστος Κοπελούζος), όσο και στη διασύνδεση της ΕΕ με τη Σαουδική Αραβία μέσω Ελλάδας, την οποία έχουν συμφωνήσει ο διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας και φίλος της Ελλάδας Μοχαμέντ Μπιν Σαλμάν (MBS) με τον Έλληνα Πρωθυπουργό και με τις ευλογίες της Ευρώπης.
Το Great Sea Interconnector είναι έργο που επιδοτείται κατά το 30% από την ΕΕ και συνιστά μια μοναδική ιστορική ευκαιρία να διασυνδεθεί η Κύπρος, αλλά η Λευκωσία αδρανεί χαρακτηριστικά.
Ο ΑΔΜΗΕ κάνει …bypass και ψάχνει χρηματοδότες
Αναγκαστικά πλέον ο ΑΔΜΗΕ με εντολή Μαξίμου σύμφωνα με πληροφορίες, καταφεύγει σε ανοικτό διεθνές κάλεσμα επενδυτών για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
Παρακάμπτει με αυτό τον τρόπο την αθέτηση της υπόσχεσης των Κυπρίων για επένδυση 100 εκατομμυρίων στο έργο.
Ο Μάνος Μανουσάκης του ΑΔΜΗΕ, τονίζει ότι υπάρχει επικαιροποιημένο business plan για το έργο και το οποίο είναι διαθέσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο μέρος μέσω virtual data room.
Ο Διαχειριστής έχει ήδη επενδύσει 130 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη του έργου και αναμένεται να συνεχίσει μόλις ληφθούν οι ρυθμιστικές αποφάσεις που εκκρεμούν.
Κατάπληκτοι οι Αμερικανοί
Όπως είναι γνωστό, το αμερικανικό Δημόσιο διαπραγματεύεται το 10% της Great Sea Interconnector (GSI).
Ο επισπεύδων είναι το κρατικό αμερικανό Development Finance Corporation (DFC), με ετήσιο προϋπολογισμό σχεδόν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια και «προωθεί ανά το κόσμο μόνο έργα τα οποία συνάδουν με τα αμερικανικά συμφέροντα» όπως αναφέρεται στο καταστατικό του.
Πρόσφατα συνέδραμε και στην OΝΕΧ για την απόκτηση των Ναυπηγείων Ελευσίνας.
Οι αμερικανοί όπως είναι φυσικό περιμένουν να εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από τους άλλους για να μπούν στο έργο. Θεωρούσαν τα 100 εκατομμύρια των Κυπρίων ως δεδομένα.
Για το λόγο αυτό δηλώνουν τώρα «κατάπληκτοι από την υπαναχώρηση» όπως λέει στέλεχος της αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Αλλά και οι υπόλοιποι ρυθμιστές καθυστερούν πάρα πολύ, δεν έχουν ακόμα προχωρήσει τις διαδικασίες για τη μεταβίβαση στον Great Sea Interconnector, σχεδίου των 2 δις δολαρίων.
Χαρακτηριστικά, το Ισραηλινό fund Αluma (με το οποίο είχε υπογραφεί τον περασμένο Αύγουστο MOU) δεν φαίνεται να βιάζεται παρόλο που έχει σημαντικά συμφέροντα στη συνέχεια της διαδρομής μετά την Κύπρο.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου – Ισραήλ έχει μήκος 1.200 χλμ και δυναμικότητα 2 GW.
Η διασύνδεση Great Sea Interconnector
Το Great Sea Interconnector είναι ένα έργο που επιδοτείται κατά 30% με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων και συνιστά μια μοναδική ιστορική ευκαιρία να διασυνδεθεί η Κύπρος.
Πλέον ο ΑΔΜΗΕ προχώρησε σε ανοικτό διεθνές κάλεσμα επενδυτών για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ δημοσιοποίησε ο ΑΔΜΗΕ, αξιοποιώντας το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει καταγραφεί για το project.
Ο Διαχειριστής σε διεθνή ενημέρωσή του για το θέμα, υπογραμμίζει ότι «υπάρχει επικαιροποιημένο business plan για το έργο και το οποίο είναι διαθέσιμο για κάθε ενδιαφερόμενο μέρος μέσω virtual data room».
Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη επενδύσει 130 εκατομμύρια ευρώ για την ανάπτυξη του έργου και αναμένεται να συνεχίσει μόλις ληφθούν οι ρυθμιστικές αποφάσεις που εκκρεμούν.
Οι καθυστερήσεις και οι δικαιολογίες
Υπάρχει επίσης πολιτική συμφωνία κορυφής με την Αθήνα από τον Οκτώβριο ότι η είσοδος του ΑΔΜΗΕ θα γινόταν υπό την προϋπόθεση ότι και το Κυπριακό Δημόσιο θα γινόταν μέτοχος του έργου, καθώς είναι ένα έργο που ωφελεί κατά βάση την Κύπρο.
Είναι σίγουρο ότι τις πολύ σύντομα αναμένονται πολύ σοβαρές εξελίξεις, μετά και την ενημέρωση από τον ΑΔΜΗΕ, τόσο του μετόχου του, όσο και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ αλλά και του Γραφείου του Πρωθυπουργού.
Η Αθήνα έχει καταστήσει σαφές ότι οι οικονομικές υποχρεώσεις του ΑΔΜΗΕ ως promoter «τρέχουν».
Εδώ και 6 μήνες η Κυπριακή κυβέρνηση έκανε μια μελέτη για να δει αν το έργο είναι… καλό (ένα έργο που το στηρίζει από το 2011), και τώρα λέει ότι χρειάζεται μια ακόμα μελέτη.
Ο κος Μανουσάκης περνάει πλέον το μήνυμα στην κυβέρνηση ότι ο Διαχειριστής έχει κάνει το χρέος του ως προς την διασφάλιση της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ξοδέψει χρήματα, αλλά από εδώ και πέρα χρειάζεται και η Κυπριακή Δημοκρατία να λάβει τις τελικές αποφάσεις της.
Τώρα η Λευκωσία ζητάει νέα επικαιροποίηση όλων των τεχνικο-οικονομικών δεδομένων που συνθέτουν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης.
Πώς θα γίνει αυτή η επικαιροποίηση; με νέα μελέτη κόστους – οφέλους από τον ΑΔΜΗΕ. Και όχι μόνον.
Η Λευκωσία θέλει νέα συμφωνία διασυνοριακής κατανομής του κόστους μεταξύ των καταναλωτών στην Κύπρο και την Ελλάδα, προκειμένου να λάβει την τελική επενδυτική της απόφαση για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που θα πραγματοποιήσει τη σύνδεση (Great Sea Interconnector).
Τι λένε οι αδελφοί Κύπριοι πως άλλαξε;
Θέλουν ο ΑΔΜΗΕ να καταθέσει στις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας των δύο χωρών νέα μελέτη κόστους – οφέλους (CBA), ώστε να βρεθούν τα πραγματικά οφέλη για το κάθε ένα από τα ηλεκτρικά συστήματα (και τις οικονομίες) των δύο χωρών.
Μάλιστα απαιτούν να γίνει, νέος καταμερισμός του κόστους που θα πληρώσουν οι καταναλωτές των δύο χωρών, μέσω ενός μικρού τέλους ανά κιλοβατώρα σε βάθος περίπου τριών δεκαετιών.
Οι Κύπριοι λένε πλέον πως τα οφέλη της πλεονάζουσας πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα θα είναι μεγαλύτερα από τα οφέλη για τους παραγωγούς στην Κύπρο.
Συνεπώς, ζητούν πλήρη ανατροπή της συμφωνίας του 2017, που προβλέπει ότι η αποπληρωμή του κεφαλαιουχικού κόστους θα γίνει κατά 63% από τους Κύπριους καταναλωτές και κατά 37% από τους καταναλωτές στην Ελλάδα.
Αυτή η απόφαση-συμφωνία ανανεώθηκε στην πρόσφατη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Κύπριου Προέδρου κου Χριστοδουλίδη.
«Είχαμε την εντύπωση πως το καλώδιο θα ήταν κυρίως εξαγωγικό από Κύπρο προς το ευρωπαϊκό δίκτυο» λένε οι αδελφοί Κύπριοι για ένα πρότζεκτ που το τρέχουν από το 2011 και έχουν συμφωνήσει σε όλα με την Αθήνα τόσο το 2017, όσο και το 2023!
Μάλιστα (κάνουν πως) ξεχνούν και τη συμφωνία που έγινε τον Οκτώβριο του 2023 με τη EuroAsia Interconnector, για να καταστεί ο ΑΔΜΗΕ νέος φορέας υλοποίησης του έργου.
Κρήτη – Κύπρος – Ισραήλ – εμπλοκή!
Η σοβαρή εμπλοκή με το καλώδιο Κρήτη – Κύπρος-Ισραήλ έχει προκαλέσει μεγάλο προβληματισμό και εκτός των δύο χωρών.
Η γαλλική Nexans, κατασκευαστής του καλωδιακού τμήματος, παρακολουθεί πολύ στενά τις εξελίξεις και έχει ήδη στείλει επιστολές, τόσο προς τα υπουργεία Οικονομικών και Ενέργειας της Κύπρου, όσο και προς τους ρυθμιστές των δύο χωρών.
Στις μεν επιστολές προς τα υπουργεία, η γαλλική εταιρεία, αναφέρεται στην πολύ σημαντική άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και στην ανάγκη η Λευκωσία να στηρίξει το έργο, στις δε, προς τους ρυθμιστές των δύο χωρών τους καλεί να προχωρήσουν και να κάνουν ταχύτερα τη δουλειά τους για να στηριχτεί η οικονομική βιωσιμότητα του έργου.
«Η επιστολή του κυπριακού υπουργείου Ενέργειας με την οποία ζητά από τον ΑΔΜΗΕ, ως promoter της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, να εκπονήσει νέα μελέτη κόστους – οφέλους για να αποφασίσει η Λευκωσία αν θα συμμετάσχει ή όχι ως μέτοχος στο έργο, είναι σίγουρα πολύ αρνητική εξέλιξη» λένε κομψά στην Αθήνα.
Η μελέτη κόστους οφέλους δεν είναι απλό Due Diligence που κάνει ένας μέτοχος για να κρίνει αν ένα έργο είναι κερδοφόρο ή όχι. Μια cost benefit analysis (CBA) γίνεται όταν πρόκειται να αποφασιστεί αν θα πρέπει να γίνει μια διασύνδεση ή όχι.
Αλλά αντίδραση ετοιμάζει και ο ΑΔΜΗΕ προς το κυπριακό υπ. Ενέργειας. Σε αυτήν θα θυμίζει ότι «η Λευκωσία έχει στηρίξει μέχρι σήμερα το έργο σε όλες τις λίστες PCI, ότι οι αποφάσεις των ρυθμιστών πρέπει να γίνουν σεβαστές και ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να ζητείται νέα μελέτη κόστους – οφέλους θεωρώντας δεδομένη τη στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο».
Ο ΑΔΜΗΕ δεν μπορεί να προχωρήσει στις διαδικασίες χρηματοδότησης, δηλαδή να πάρει Term Sheet από τις τράπεζες, τους βασικούς όρους που προβλέπει μια δανειακή συμφωνία.
Κάθε Term Sheet από τράπεζες πρέπει να έχει ως προαπαιτούμενο να έχουν ληφθεί αυτές οι αποφάσεις.
Τέλος και οι ρυθμιστές, ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ έχουν καθυστερήσει πάρα πολύ να μεταβιβάσουν το έργο από τον παλιό promoter Euroasia Ιnterconnector στο νέο, δηλαδή στον Great Sea Interconnector.
Kυρίως όμως δεν έχουν ακόμη λάβει τις απαραίτητες τυπικές αποφάσεις που διασφαλίζουν το έσοδο του έργου.
«Είναι κάτι πολύ κρίσιμο, καθώς χωρίς διασφαλισμένο έσοδο του έργου δεν υποστηρίζεται το Business Plan που δίνει ο ΑΔΜΗΕ προς τους υποψήφιους επενδυτές. Δίχως αυτές τις αποφάσεις δεν μπορούν να μπουν νέοι επενδυτές στο έργο» μας λένε κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα.
Τι λέει ο ΑΔΜΗΕ και «παίρνει επάνω του» το έργο
Ειδικότερα, σε συνέχεια πρόσφατων δηλώσεων του Κύπριου Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου & Βιομηχανίας, Γιώργου Παπαναστασίου, ο ΑΔΜΗΕ διευκρινίζει τα εξής:
Ο ΑΔΜΗΕ παρέλαβε την επιδότηση των 657 εκατομμυρίων ευρώ επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2023. Στη συνέχεια, διέθεσε το επικαιροποιημένο επιχειρηματικό σχέδιο (business plan), το όποιο είχε εγκαίρως καταρτίσει, σε όλους τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.Το business plan δεν αποτελεί «ελαφρά επικαιροποίηση παλαιότερης εκδοχής», όπως ατυχώς αναφέρεται, αλλά καταρτίστηκε εξ’ αρχής με τις πλέον επικαιροποημενες παραδοχές από εταιρεία των Big Four. Τα στοιχεία που το αποδεικνύουν αυτό είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενη Αρχή ή πολίτη. Αυτό είναι κρίσιμο να καταστεί σαφές και να το γνωρίζει η διεθνής επενδυτική κοινότητα για λόγους διαφάνειας, καθώς σε αυτό (το business plan) βασίζουν το due diligence που διεξάγουν διεθνείς οίκοι για λογαριασμό πιθανών μετόχων/επενδυτών στο έργο. Είναι κρίσιμο, επίσης, τα παραπάνω να τα γνωρίζει και η κοινή γνώμη της Ελλάδας και της Κύπρου, δεδομένης της στρατηγικής σημασίας του έργου για την ενεργειακή ασφάλεια και το συμφέρον των καταναλωτών της Κύπρου. Πρόσβαση στο νέο business plan έχει δοθεί σε όλους τους ενδιαφερόμενους επενδυτές μέσω virtual data room. Μεταξύ αυτών είναι και η Κυπριακή Δημοκρατία η οποία, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτό για να το εξετάσει, το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου υπέγραψε συμφωνία εμπιστευτικότητας με τον ΑΔΜΗΕ ήδη από τον Δεκέμβριο του 2023. Έκτοτε, στελέχη υπουργείων της Κύπρου εισέρχονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και εξετάζουν διάφορα έγγραφα. Επιπλέον, εντός Μαρτίου έγιναν συζητήσεις στην έδρα του Υπουργείου στη Λευκωσία με υποψήφιο επενδυτή, επί του συγκεκριμένου business plan, παρουσία ανώτατων στελεχών των Υπουργείων Ενέργειας και Οικονομικών της Κύπρου. Το Great Sea Interconnector είναι ένα έργο που επιδοτείται κατά 30% με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων και συνιστά μια μοναδική ιστορική ευκαιρία να διασυνδεθεί η Κύπρος -το τελευταίο μη διασυνδεδεμένο κράτος της ΕΕ- στο Ευρωπαϊκό Ηλεκτρικό Σύστημα. Ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε την ευθύνη σε μια κρίσιμη στιγμή για την επιβίωση του έργου και θα πράξει ό,τι είναι απαραίτητο προκειμένου να προχωρήσει. Προϋπόθεση είναι, φυσικά, οι Ρυθμιστικές Αρχές Κύπρου και Ελλάδας υποστηρίξουν έμπρακτα την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να του εμπιστευθεί το έργο, με ρυθμιστικές αποφάσεις που θα συνεχίζουν να στηρίζουν την οικονομική βιωσιμότητα του όπως έκαναν όταν το έργο ειχε ο προηγούμενος φορέας υλοποίησης. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη επενδύσει περισσότερα από 130 εκατομμύρια ευρώ και θα συνεχίσει τις επενδύσεις μόλις οι ρυθμιστικές αρχές λάβουν τις αποφάσεις που εκκρεμούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διατυπώσει επισήμως την στήριξη της στον ΑΔΜΗΕ ως φορέα υλοποίησης του έργου και έχει διαβεβαιώσει ότι θα συνεχίζει να στηρίζει το έργο καθώς το θεωρεί στρατηγικής σημασίας. Τέλος, ο ΑΔΜΗΕ ενημερώνει το κοινό ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για το έργο, και μάλιστα έντονο, από πολλές πλευρές. Ο ΑΔΜΗΕ το επόμενο διάστημα για να διαχειριστεί αυτό το ενδιαφέρον θα προβεί σε ανοικτό διεθνές κάλεσμα επενδυτών.
