Στο εντυπωσιακό ποσό των 18,82 δισ. ευρώ έχουν φθάσει οι φοροαπαλλαγές του κράτους προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ποσό που αποτελεί το 28,2% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Εάν δηλαδή δεν υπήρχαν οι φοροαπαλλαγές, τα φορολογικά έσοδα θα ανέρχονταν σε 85,5 δισ. ευρώ, παρέχοντας τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις να ασκήσουν ουσιαστική κοινωνική πολιτική με στοχευμένες δράσεις και μόνιμα μέτρα, αλλά ταυτόχρονα να βελτιώσουν τη φορολογική πολιτική κατανέμοντας τα φορολογικά βάρη πιο δίκαια και αναλογικά.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι φοροαπαλλαγές αυξήθηκαν μέσα σε έναν χρόνο κατά 3,26 δισ. ευρώ.

Οπως προκύπτει από τον τόμο των φορολογικών δαπανών που κατατέθηκε στη Βουλή και οι οποίες αφορούν το προηγούμενο έτος, αυτές ανέρχονται σε 1.106, από 1.064 το 2022 και 1.047 το 2021. Χρόνο με τον χρόνο οι απαλλαγές, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις δεν μπορούν να μετρηθούν επακριβώς, αυξάνονται μετά τα δύσκολα μνημονιακά χρόνια.

Πάντως, ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας έχει αναφέρει ότι πρέπει να επανεξετασθούν οι φοροαπαλλαγές, επισημαίνοντας: «Η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών θα πρέπει να εστιάσει στην κοινωνική τους χρησιμότητα και στην κατάλληλη στόχευση. Καθώς τόσο το πλήθος όσο και το κόστος των φοροαπαλλαγών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μια επαναξιολόγηση κρίνεται αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθεί η αναγκαιότητά τους στην τρέχουσα συγκυρία και να διασφαλιστεί η επίτευξη του σκοπού τους (στήριξη ευάλωτων ομάδων, ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, προώθηση της καινοτομίας κ.ά.).

Σημειώνεται ότι οι φοροαπαλλαγές διογκώθηκαν την περίοδο της πανδημίας μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής και άλλων ενισχύσεων. Επίσης, η εκτίναξη του ποσού από τα 12,8 δισ. που ήταν το 2021 στα 15,5 δισ. το 2022, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, καθώς και στην αύξηση του αφορολόγητου ορίου για δωρεές και γονικές παροχές στις 800.000 ευρώ (αφορά και μετοχές). Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών οδήγησε σε υψηλότερες αποτιμήσεις των ακινήτων που εξαιρούνται από τον ειδικό φόρο επί των ακινήτων (ΕΦΑ). Δηλαδή, μέχρι το 2021 το κόστος από την εξαίρεση από τον ΕΦΑ ήταν 3,7 δισ. και με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών ανήλθε στα 5,3 δισ., ενώ σήμερα έχουν ξεπεράσει τα 6 δισ. ευρώ.

Οπως αναφέρθηκε ανωτέρω, σε ορισμένες περιπτώσεις οι εκπτώσεις δεν μπορούν να μετρηθούν, όπως για παράδειγμα στις κληρονομιές και στα κέρδη των τυχερών παιγνίων, καθώς δεν υποστηρίζονται μηχανογραφικά, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος είναι πολύ υψηλότερο και μη μετρήσιμο. Επίσης δεν καταγράφονται και οι απώλειες από τον ΦΠΑ, καθώς δεν μπορούν να μετρηθούν οι εξαιρέσεις επαγγελμάτων από τον φόρο. Συγκεκριμένα, το κόστος των απαλλαγών στο εσωτερικό της χώρας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, καθώς οι επιχειρήσεις που απαλλάσσονται δεν υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ.

Οπως τονίζεται στον σχετικό τόμο, οι φορολογικές δαπάνες περιλαμβάνουν ρυθμίσεις από τις οποίες προκαλείται άμεσα ή έμμεσα απώλεια φορολογικών εσόδων. Ουσιαστικά, οι φορολογικές δαπάνες είναι αποκλίσεις από τη δομή του βασικού φορολογικού συστήματος, που καθιερώνουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς υπέρ ορισμένων μορφών οικονομικής δραστηριότητας ή ομάδων φορολογουμένων.

Ειδικότερα, οι φοροαπαλλαγές διαμορφώνονται ως εξής:

1. Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων (249 απαλλαγές και εκπτώσεις). Το σύνολο των φοροαπαλλαγών υπολογίζεται σε 5,098 δισ., έναντι 5,396 δισ. το 2022. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της φορολογικής δαπάνης αφορά το αφορολόγητο μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και υπολογίζεται σε 3,960 δισ. ευρώ, ενώ η άλλη μεγάλη κατηγορία δαπάνης (809 εκατ.) αφορά εισοδήματα που απαλλάσσονται από φόρο. Στο κονδύλι αυτό συμπεριλαμβάνονται αμοιβές – ενισχύσεις λόγω COVID-19 και ως εκ τούτου θα φθίνει. Είναι ενδεικτικό ότι πέρυσι ανερχόταν σε 1,263 δισ.

2. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (233 απαλλαγές και εκπτώσεις). Απαλλαγές ύψους 1,26 δισ. ευρώ είχαν οι επιχειρήσεις. Το ποσό ή διαφορετικά το κόστος είναι μειωμένο κατά 600 εκατ.

3. Φορολογία κεφαλαίου. Χρησιμοποιήθηκαν οι απαλλαγές σε περισσότερες από 4,9 εκατ. περιπτώσεις και είχαν εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους 9,5 δισ., έναντι 5,5 δισ. Ανατρέχοντας στα επιμέρους στοιχεία, προκύπτει ότι η αύξηση αυτή είναι αποτέλεσμα των απαλλαγών πρώτης κατοικίας. Την περασμένη χρονιά σε αυτή την κατηγορία είχαν εγγραφεί μόλις 55,2 εκατ. τέτοιων απαλλαγών, ενώ ο φετινός προϋπολογισμός ενσωματώνει απαλλαγές πρώτης κατοικίας ύψους 2,154 δισ.

Αυξημένη είναι και η φορολογική δαπάνη για τις απαλλαγές από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, καθώς προβλέπονται 6,110 δισ., έναντι 5,348 δισ. το 2022.

4. ΦΠΑ (75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές). Το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές ήταν 968 εκατ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 479,6 εκατ.

5. Τέλη χαρτοσήμου (76 εκπτώσεις). Οι απαλλαγές ανήλθαν σε 73,36 εκατ.

6. Φόρος ασφαλίστρων (5 απαλλαγές). Οι μειώσεις έφθασαν τα 634 εκατ.

7. Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (42 φοροαπαλλαγές). Το ύψος των απαλλαγών ήταν 1,047 δισ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 551 εκατ. και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 453 εκατ.

8. Τέλη ταξινόμησης οχημάτων (26 απαλλαγές). Οι εκπτώσεις διαμορφώθηκαν σε 247,48 εκατ. Ενδιαφέρον έχει ότι οι απαλλαγές από τα τέλη ταξινόμησης για υβριδικά – ηλεκτρικά οχήματα έφτασαν τα 208,1 εκατ. έναντι 133,2 εκατ. πέρυσι, δείγμα του αυξανόμενου μεριδίου των «καθαρών» αυτοκινήτων.

9. Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ.

Διαβάστε ακόμη: