Όταν πριν από ακριβώς επτά χρόνια -στις 9 Μαρτίου του 2017- ο Χρήστος Μεγάλου αναλάμβανε τα ηνία της Τράπεζας Πειραιώς, άπαντες οι στενοί φίλοι και συνεργάτες του έσπευσαν να τον αποτρέψουν με το επιχείρημα ότι «ναρκοθετεί την λαμπρή» μέχρι εκείνην την στιγμή καριέρα του στο διεθνές investment banking.
Η Τράπεζα Πειραιώς διερχόταν βαθιά κρίση, ήταν ουσιαστικά ακέφαλη διοικητικά για αρκετούς μήνες, με ιδιαίτερα προβληματικό ισολογισμό και την έντονη φημολογία ακόμη και για resolution της τράπεζας να πλανάται πάνω από την ελληνική οικονομία.
Τα κόκκινα δάνεια «έπνιγαν» την τράπεζα ενώ το ύψος των κεφαλαιακών αναγκών «φούντωνε» τα σενάρια για «κούρεμα καταθέσεων».
Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις του εκείνη την περίοδο ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς δεν έκρυβε την εκτίμησή του ότι αναλάμβανε «ηλεκτρική καρέκλα» και ένα πραγματικά δύσκολο εγχείρημα.
Μάλιστα παραδεχόταν ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο που είχε να διαχειριστεί ήταν να πείσει τις ρυθμιστικές αρχές και την αγορά ότι η στρατηγική που εκπόνησε θα απέδιδε τελικά καρπούς.
Ο Χρήστος Μεγάλου όχι μόνο δεν πτοήθηκε από τις συστάσεις φίλων και συνεργατών αλλά και την δυσμενή εικόνα του ισολογισμού της Τράπεζας Πειραιώς, αλλά «σήκωσε αμέσως τα μανίκια» σχεδιάζοντας το business plan της επόμενης μέρας.
Τα δύο σημεία κλειδιά
Έμπειροι τραπεζίτες αναφέρουν ότι δύο ήταν τα σημεία «κλειδιά» που άλλαξαν τον επιχειρηματικό ρου της Τράπεζας Πειραιώς. Το σχέδιο Agenda 2020 και η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 1,38 δισ. ευρώ τον Απρίλιο του 2021
Ο πρώτος σταθμός αφορούσε στην εκπόνηση του στρατηγικού σχεδίου Agenda 2020 με βασικούς στόχους το ξεκαθάρισμα των κόκκινων δανείων, το πέρασμα στην κερδοφορία, και εν γένει την θεραπεία των «αμαρτιών» του παρελθόντος. Στο άκουσμα του σχεδίου μεγάλο μέρος της επενδυτικής κοινότητας έσπευσε εκείνη την εποχή να το χαρακτηρίσει φιλόδοξο και μη ρεαλιστικό. Ωστόσο η συνέχεια επιβεβαίωσε τον Χρήστο Μεγάλου και την ομάδα του, με αποτέλεσμα την άμεση εφαρμογή της Agenda 2023.
Κομβικής σημασίας αποδείχθηκε η συμφωνία με την Intrum για τη μεταβίβαση και διαχείριση του χαρτοφυλακίου «κόκκινων» δανείων, ενώ οι πρώτες έξοδοι στις αγορές το 2019 και το 2020 με εκδόσεις Tier II ομολόγων στέφθηκαν από επιτυχία. Και αυτό ήταν το πρώτο μήνυμα εμπιστοσύνης στις προοπτικές της Πειραιώς.
Ο δεύτερος σταθμός ήταν η αύξηση του μετοχιού κεφαλαίου κατά 1,38 δισ. ευρώ τον Απρίλιο του 2021, καθώς λίγο νωρίτερα η Τράπεζα Πειραιώς πέρασε σε κρατικό έλεγχο με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να κατέχει το 61,3%, λόγω της μετατροπής σε κοινές μετοχές του ομολόγου CoCo που είχε εκδώσει το Δημόσιο στην ανακεφαλαιοποίηση του 2015, καθώς ο SSM δεν είχε επιτρέψει την πληρωμή του κουπονιού τον Δεκέμβριο του 2020.
Ο Χρήστος Μεγάλου οργάνωσε, διαχειρίστηκε και τελικά πέτυχε να ολοκληρώσει με απόλυτη επιτυχία και σε χρόνο ρεκόρ -τον Απρίλιο τους 2021- την αύξηση κεφαλαίου και μάλιστα με την συμμετοχή ποιοτικών, διεθνών επενδυτών. Η τράπεζα άντλησε 1,38 δισ. ευρώ, πραγματοποιώντας την μεγαλύτερη από το 2017 αύξηση μετοχικού κεφαλαίου στην Ευρώπη. Οι προσφορές που δέχτηκε ξεπέρασαν τα 4,9 δισ. ευρώ και το ποσοστό του ΤΧΣ υποχώρησε στο 27%.
Παράλληλα, με στόχο την επίτευξη μονοψήφιου δείκτη NPEs το πρώτο τρίμηνο του 2022, τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο «Sunrise». Με σειρά τιτλοποιήσεων -Sunrise 1 και 2, Phoenix, Vega- που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» η τράπεζα πήρε βαθιές ανάσες διώχνοντας από τον ισολογισμό της σημαντικό μέρος των κόκκινων δανείων. Ο δείκτης των NPEs από το 46% που ήταν τον Μάρτιο του 2022 έκανε βουτιά και στο τέλος του 2023 είχε περιοριστεί στο 3,5%.
Το νέο business plan
Επτά χρόνια αργότερα η ιστορία ήρθε να επιβεβαιώσει με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο ότι ορθώς ο Χρήστος Μεγάλου θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους dealmakers στην Ελλάδα, επιτυγχάνοντας την πλήρη επαναφορά της Τράπεζας Πειραιώς, επιβεβαιώνοντας στο ακέραιο την ορθότητα και την αποτελεσματικότητα του στρατηγικού σχεδιασμού που ο ίδιος χάραξε από το 2017.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η Τράπεζα Πειραιώς έχει αφήσει οριστικά πίσω της τα προβλήματα του παρελθόντος και ούσα πλήρως ιδιωτικοποιημένη ατενίζει το μέλλον της με μεγάλη αισιοδοξία.
Σε αυτή την κατεύθυνση, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του 2023 ο Χρήστος Μεγάλου παρουσίασε το νέο business plan για την περίοδο 2024-2026, το οποίο είναι με τέτοιον τρόπο δομημένο για να πετύχει η Πειραιώς καθαρά κέρδη 2,9 δισ. ευρώ σε επίπεδο τριετίας, δηλαδή 900 εκατ. ευρώ για φέτος και άνω του 1 δισ. ευρώ το 2025 και 2026.
Και ακόμα προβλέπει περαιτέρω αύξηση του δείκτη CET1 σε περίπου 15% το 2026, άνοδο των ενήμερων δανείων τουλάχιστον 5% ανά έτος και δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων περίπου 2,5% το 2026. Στόχος του Χρήστου Μεγάλου είναι η τράπεζα να διανείμει μέρισμα το 25% των κερδών της για τη χρήση του 2024 και το 50% για τα έτη 2025 και 2026.
Για τη χρήση 2023 η Τράπεζα Πειραιώς αναμένεται να λάβει την έγκριση του επόπτη για να διανείμει το 10% των κερδών της. Το 2023 τα καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 800 εκατ. ευρώ, περιόρισε τον δείκτη των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 3,5%, πέτυχε καθαρή πιστωτική επέκταση 1,6 δισ. ευρώ και έχει δείκτη CET1 στο 13,3%.
Και όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε ο Χρήστος Μεγάλου: «Συνεχίζουμε να ανεβάζουμε τον πήχυ των επιδιώξεών μας και να είμαστε προσηλωμένοι στη δημιουργία αξίας προς όφελος των μετόχων μας, προσφέροντας παράλληλα συνεχή στήριξη προς τους πελάτες μας και ευρύτερα την ελληνική οικονομία».
Απόλυτη στήριξη Μητσοτάκη
Η παρουσία του Χρήστου Μεγάλου στο τιμόνι της Τράπεζας Πειραιώς τα τελευταία επτά χρόνια προφανώς και ήταν υπεραρκετή για να τον καταστήσει τον υπ’ αριθμόν ένα συνομιλητή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από το εγχώριο πιστωτικό σύστημα και πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του.
Συνομιλητές του πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου τονίζουν με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο Κ. Μητσοτάκης έχει εδώ και χρόνια ξεκάθαρη εικόνα για τον διευθύνοντα σύμβουλο της Τράπεζας Πειραιώς και τον τιτάνιο αγώνα του να καταστήσει την Τράπεζα Πειραιώς το απόλυτο επενδυτικό success story ενόψει της διάθεσης του ποσοστού που κατείχε το ΤΧΣ.
Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι ο Χρήστος Μεγάλου εκτόξευσε τις «προσωπικές του μετοχές» στο Μέγαρο Μαξίμου καθώς ο πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι σε όλα τα ταξίδια του τους τελευταίους μήνες στα χρηματοοικονομικά κέντρα του πλανήτη και τις δεκάδες συναντήσεις με όλους τους επενδυτικούς κολοσσούς, εκτός από τον μεγάλο στόχο του να προσελκύσει κορυφαίους επενδυτές για την είσοδό τους στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας Πειραιώς, διαφήμισε και το τεράστιο έργο της κυβέρνησης στον τομέα της οικονομίας.
Προσφορές ρεκόρ 14 δισ.
Με την ζήτηση, τόσο από το εξωτερικό όσο και από εσωτερικό, να ξεπερνά ακόμη και την πιο αισιόδοξη εκτίμηση ολοκληρώθηκε το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης η συνδυασμένη διάθεση του 27% των μετοχών Πειραιώς από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης και δημόσιας προσφοράς
Η διάθεση υπερκαλύφθηκε σχεδόν 10 φορές, καθώς οι προσφορές της ιδιωτικής τοποθέτησης από ξένους ανήλθαν σε 13 δισ. ευρώ, ενώ στην δημόσια προσφορά στην Ελλάδα οι επενδυτές αιτήθηκαν μετοχές αξίας περίπου 1 δισ. ευρώ.
Οι προσφορές «μαμούθ» της ιδιωτικής τοποθέτησης είχαν ως αποτέλεσμα η τιμή διάθεσης να καθοριστεί στο υψηλό του αρχικού εύρους, ήτοι 4 ευρώ.
Η επίτευξη της ανώτατης τιμής οφείλεται, σύμφωνα με χρηματιστηριακές πηγές, στον μεγάλο όγκο προσφορών από θεσμικούς και μακροχρόνιου ορίζοντα επενδυτές, οι οποίοι τοποθετήθηκαν σε αρκετά υψηλές τιμές.
Μάλιστα όπως ανακοίνωσε χαρακτηριστικά το ΤΧΣ η τιμή διάθεσης των προσφερόμενων μετοχών καθορίστηκε στα 4 ευρώ ανά μετοχή, δηλαδή στο ανώτατο εύρος της τιμής διάθεσης που είχε οριστεί, καθώς σε αυτά τα επίπεδα υποβλήθηκαν προσφορές 10,7 δισ. ευρώ.
Η προσέλκυση, από την έναρξη της διάθεσης (το διεθνές βιβλίο καλύφθηκε τη Δευτέρα 4 Μαρτίου σε 6 μόλις λεπτά από το άνοιγμα), ισχυρότατου ενδιαφέροντος από κορυφαίους διεθνείς θεσμικούς επενδυτές με ποιοτικά, επενδυτικά κεφάλαια, μακροπρόθεσμου ορίζοντα, αναδεικνύουν με εμφατικό τρόπο την εμπιστοσύνη των αγορών στις προοπτικές του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και στη σταθερή δυναμική που αναπτύσσει η ελληνική οικονομία.
Σε Έλληνες επενδυτές το 20% της έκδοσης
Μεγάλοι κερδισμένοι της κατανομής μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς από τη συνδυασμένη διάθεση,αναδεικνύονται οι Έλληνες ιδιώτες επενδυτές.
Με βάση την κατανομή που αποφάσισε το Δ.Σ. του Ταμείου, στους Έλληνες κατευθύνεται το 20% της συνδυασμένης διάθεσης, ήτοι 67,5 εκατ. μετοχές, από 15% που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός, αντιπροσωπεύοντας μια αξία μετοχών της τάξης των 270 εκατ. ευρώ.
Εξ αυτών οι 43,8 εκατ. μετοχές, ήτοι σχεδόν το 13% της συνδυασμένης διάθεσης, κατανεμήθηκε σε εγχώριους ιδιώτες επενδυτές και μόλις 23,6 εκατ. μετοχές σε ειδικούς επενδυτές όπως θεσμικούς και μεγάλα ιδιωτικά πορτοφόλια.
Με βάση τις έγκυρες εγγραφές, στη δημόσια εγγραφή ζητήθηκαν 253.841.298 μετοχές (υπερκάλυψη 3,76 φορές σε σχέση με την κατανομή των 67,5 εκατ. μετοχών).
Οι εγχώριοι ιδιώτες επενδυτές ζήτησαν 130.348.373 μετοχές και θα τους μοιραστούν, όπως προαναφέρθηκε, 43.887.889 μετοχές.
Θα πάρουν δηλαδή το ένα τρίτο των μετοχών που ζήτησαν. Αντίθετα, οι ειδικοί επενδυτές θα πάρουν το 19% των μετοχών που ζήτησαν.
Πρακτικά οι ιδιώτες Έλληνες επενδυτές θα λάβουν μία μετοχή για κάθε 2,97 που έχουν εγγραφεί, ενώ οι ειδικοί επενδυτές θα λάβουν μία μετοχή για κάθε 5,23 των εγγραφών τους.
Από την άλλη πλευρά, υποχώρησε το ποσοστό των ξένων, από το 85% που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός στο 80%, ποσοστό που αντιπροσωπεύει τη διάθεση 270.079320 μετοχές.
Η αναμενόμενη ημερομηνία κατά την οποία οι Προσφερόμενες Μετοχές θα πιστωθούν στους λογαριασμούς αξιογράφων των επενδυτών ορίζεται η 11η Μαρτίου 2024.
Η επιτυχία αυτή δεν καταγράφει μόνο ποσοτικά αλλά και ιδιαίτερα ποιοτικά στοιχεία αφού το Ταμείο, λαμβάνοντας υπόψη τις προσφορές, έδωσε έμφαση στην αξιολόγηση των υποψήφιων επενδυτών.
Δόθηκε προτεραιότητα στην ικανοποίηση αιτημάτων από αναγνωρισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και επενδυτές, με στόχο την προσέλκυση μακροπρόθεσμων συνεργατών, έτοιμων να στηρίξουν την αναπτυξιακή πορεία της Τράπεζας Πειραιώς. Η συνολική αξία της συναλλαγής αγγίζει τα 1,35 δισ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, είναι μεγάλη επιτυχία ότι στην Τράπεζα Πειραιώς μπήκαν όλα τα μεγάλα ονόματα των επενδύσεων, και συγκεκριμένα: Norges, Pictet, Wellington, Lazard, GS, Robeco, Vanguard, Redwheel, GIC, Schroders, ενώ αποσύρθηκαν εγγραφές hedge funds.
Μόνη συναλλαγή πανευρωπαϊκά με premium
Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τη συμμετοχή του στη Πειραιώς είναι η μόνη σε ευρωπαϊκό επίπεδο από αντίστοιχα placements που πέτυχε να προσελκύσει ένα premium έναντι άλλων αντιστοίχων ευρωπαϊκών που όλες διατέθηκαν με discount. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η από-επένδυση του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς είναι τρίτη ευρωπαϊκή ιδιωτικοποίηση άνω του 1 δισ. ευρώ που εκτελείται μέσω Δημόσιας Προσφοράς από το 2017 και η πρώτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα.
Υπενθυμίζεται πως η πρώτη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση αφορούσε τη διάθεση μετοχών από την ιρλανδική κυβέρνηση η οποία προέβη στην πώληση μεριδίου 29% που κατείχε στην AIB για 3,4 δισ. ευρώ, με έκπτωση 43% στην τιμή διάθεσης, ενώ μέχρι πρόσφατα η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ιδιωτικοποίηση ήταν η διάθεση του μεριδίου 22% που κατείχε το ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα για περίπου 1,1 δισ. ευρώ που μάλιστα επιτεύχθηκε με ελαχιστοποίηση της έκπτωσης στην τιμή διάθεσης, στο 2,57%.
Όπως δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, η επιτυχία της διάθεσης του 27 % των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς σε ξένους και Έλληνες επενδυτές δεν έχει προηγούμενο. «Είναι ενδεικτικό ότι η τιμή διάθεσης των μετοχών διαμορφώθηκε σε επίπεδα υψηλότερα έναντι της τιμής του κλεισίματος του Χρηματιστηρίου την περασμένη Παρασκευή, πριν από την έναρξη της διαδικασίας.
Πράγμα εξαιρετικά σπάνιο παγκοσμίως καθώς σε τέτοιες περιπτώσεις μαζικής διάθεσης μετοχών οι τιμές διαμορφώνονται σχεδόν πάντοτε με έκπτωση υπέρ των αγοραστών».
Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΤΧΣ, Ηλία Ξηρουχάκη, η υπερκάλυψη της διάθεσης της συμμετοχής στην Τράπεζα Πειραιώς υπερακόντισε τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες του ΤΧΣ, και ως η τέταρτη επιτυχής αποεπένδυση του Ταμείου, μέσα σε λιγότερο από 6 μήνες, επιβεβαιώνει την στρατηγική του ΤΧΣ.
Πρόκειται, όπως σημειώνει, για αποεπένδυση που αποτελεί ορόσημο για την εθνική οικονομία και καταδεικνύει την εμπιστοσύνη πλέον των αγορών στις λαμπρές προοπτικές του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος.
