Τα μάτια μπορεί να είναι ένα «παράθυρο στην ψυχή μας», όπως λέει ένα παλιό ρητό, αλλά μπορούν επίσης να αποκαλύψουν πολλά για την υγεία μας.
Η ξηροφθαλμία, για παράδειγμα, μπορεί να είναι σημάδι ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης μπορεί να προκαλέσουν τη δημιουργία ενός λευκού, γκρίζου ή μπλε δακτυλίου γύρω από την ίριδα του ματιού. Ένας χάλκινος χρυσός δακτύλιος που περιβάλλει την ίριδα είναι βασικό σημάδι της νόσου Γουίλσον, μιας σπάνιας γενετικής διαταραχής που χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή εναπόθεση χαλκού στον εγκέφαλο, το συκώτι και άλλα όργανα, δηλητηριάζοντας αργά τον οργανισμό.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Η βλάβη των αιμοφόρων αγγείων στο πίσω μέρος του ματιού, που ονομάζεται αμφιβληστροειδής, μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι νευρικής βλάβης που οφείλεται σε διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση, στεφανιαία νόσο, καρκίνο, καθώς και σε γλαύκωμα και εκφύλιση ωχράς κηλίδας λόγω ηλικίας.
Έτσι, ο έλεγχος για σημάδια ασθένειας είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο ο οφθαλμίατρος διαστέλλει τα μάτια για να κοιτάξει πιο βαθιά κατά τις ετήσιες οφθαλμολογικές εξετάσεις. Μια νέα μελέτη, η οποία σύμφωνα με τους ερευνητές είναι η πρώτη του είδους της, ισχυρίζεται ότι ο αμφιβληστροειδής μπορεί επίσης να παρέχει έναν εύκολο, μη επεμβατικό τρόπο για να προσδιορίσουμε την πραγματική βιολογική ηλικία του σώματός μας, η οποία μπορεί να αντικατοπτρίζει ή όχι, τη χρονολογική μας ηλικία.
«Ο αμφιβληστροειδής προσφέρει ένα μοναδικό, προσβάσιμο ‘παράθυρο’ για την αξιολόγηση υποκείμενων παθολογικών αγγειακών και νευρολογικών ασθενειών που σχετίζονται με αυξημένους κινδύνους θνησιμότητας», έγραψε ο συγγραφέας της μελέτης Μίνγκουάνγκ Χε, καθηγητής οφθαλμολογικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και στο Κέντρο Οφθαλμολογικής Έρευνας στην Αυστραλία. Η μελέτη δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, στο «British Journal of Ophthalmology».
Μοντελοποίηση
Η μελέτη ανέλυσε πάνω από 130.000 εικόνες αμφιβληστροειδούς από δείγματα που δόθηκαν από άτομα που συμμετείχαν στην UK BioBank, μια μακροχρόνια κυβερνητική μελέτη στην οποία συμμετέχουν πάνω από 500.000 Βρετανοί ηλικίας 40 έως 69 ετών. Χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο βαθιάς μάθησης, το οποίο είναι μια μορφή μηχανικής μάθησης, οι ερευνητές υπολόγισαν ένα «χάσμα ηλικίας αμφιβληστροειδούς» μεταξύ της πραγματικής βιολογικής υγείας του ματιού και της ηλικίας του ατόμου από τη γέννησή του.
Υπήρξε μια αύξηση 2% στον κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία για κάθε έτος διαφοράς μεταξύ της πραγματικής ηλικίας ενός ατόμου και της μεγαλύτερης βιολογικής ηλικίας που εντοπίστηκε στο μάτι, σύμφωνα με τη μελέτη.
Μεγαλύτερα χάσματα μεταξύ της πραγματικής και της βιολογικής ηλικίας που μετρήθηκαν από τον αμφιβληστροειδή, σχετίζονταν με έως και 67% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από συγκεκριμένες ασθένειες, ακόμη και μετά τη συνεκτίμηση άλλων παραγόντων όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, το βάρος και οι διαφορές στον τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα.
«Χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο βαθιάς μάθησης, ο υπολογιστής μπόρεσε να προσδιορίσει την ηλικία του ασθενούς από μια έγχρωμη φωτογραφία του αμφιβληστροειδούς. Αυτά τα επίπεδα αλλαγών δεν είμαστε σε θέση να τα εντοπίσουμε ως κλινικοί γιατροί. Μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος είναι παιδί ή ενήλικας, αλλά όχι αν είναι 70 και όχι 80 ετών», δήλωσε ο Δρ. Σουνίρ Γκαργκ, κλινικός εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ακαδημίας Οφθαλμολογίας και καθηγητής οφθαλμολογίας στο Wills Eye Hospital στη Φιλαδέλφεια, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Υπήρχαν δύο ομάδες ασθενειών για τις οποίες το μοντέλο απέτυχε να προβλέψει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο θανάτου: τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο καρκίνος. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μικρότερο αριθμό τέτοιων περιπτώσεων στον πληθυσμό που μελετήθηκε, είπαν οι ερευνητές, ή σε βελτιώσεις στις θεραπείες του καρκίνου και των καρδιακών παθήσεων.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η ηλικία του αμφιβληστροειδούς μπορεί να είναι ένας κλινικά σημαντικός βιοδείκτης γήρανσης», έγραψαν ο Χε και η ομάδα του.
