Mε «προίκα» 300 εκατομμύρια ευρώ το ΥΠΕΝ προχωρά στη μετατροπή νησιών σε «πράσινα νησιά» κατά το πρότυπο της Χάλκης, της Αστυπάλαιας και του Αη Στράτη.
Το ΥΠΕΝ θα τρέξει την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τον Ιανουάριο του 2022, σε νησιά όπως: Ίος, Κάσος, Ψαρά, Κουφονήσι, Σύμη, Αγαθονήσι, Μεγίστη, Αρκιοί, Μαράθι, Ψέριμος, Γυαλί, Λειψοί, Τέλενδος, Νίσυρος, Μεγανήσι, Οινούσσες, Φούρνοι, Θύμαινα, Αμοργός, Ανάφη, Δονούσα, Ηράκλεια, Αντίπαρος, Σχοινούσα, Σίκινος, Φολέγανδρος, Θηρασιά, Κύθνος, Κίμωλος, Σέριφος, Σίφνος και Κέα.
Ήδη, έχει συσταθεί το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών που προβλέπει τη δυνατότητα διεκδίκησης αδιάθετων δικαιωμάτων εκπομπών της περιόδου 2013-2020 ύψους περίπου 30 εκατομμυρίων για τη συγχρηματοδότηση έως και 60 % της απεξάρτησης του εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών από ανθρακούχες εκπομπές.
Η συνολική χρηματοδότηση στις δράσεις του GR-Eco Islands όπως ονομάζεται το σχέδιο για τα πράσινα νησιά, θα προέλθει από το νέο ΕΣΠΑ με πόρους ύψους 100 εκ. ευρώ, ενώ είναι πιθανόν να υπάρξουν και πόροι 200 εκ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης.
Το σχέδιο GR – eco islands για τα πράσινα νησιά όμως αντλεί κονδύλια από όλα τα Προγράμματα και πηγές χρηματοδότησης όπως Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ΕΣΠΑ 2021-2027, προγράμματα ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ειδικότερα στα σχέδια των Προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2021-2027 έχει προβλεφθεί ποσό περίπου 100 εκατ. ευρώ συνολικά από το Τομεακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή», καθώς και από τα Περιφερειακά Προγράμματα Ιονίων Νήσων, Βορείου Αιγαίου και Νοτίου Αιγαίου που θα χρησιμοποιηθεί στο Πρόγραμμα.
Έτοιμα προς αξιοποίηση είναι και τα 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, διασφαλίζοντας τη χρηματοδοτική επάρκεια που θα είναι αναγκαία για την υλοποίηση παρεμβάσεων σε ευρεία ομάδα ελληνικών νησιών.
Πρωταρχικό μέλημα υλοποίησης στο πρόγραμμα είναι ο εξηλεκτρισμός στις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των οδικών και θαλάσσιων μεταφορών, κάτι που συνοδεύεται από την ανάγκη ανάπτυξης των απαραίτητων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.
Στο τομέα των υποδομών σημαντικός θα είναι ο εκσυγχρονισμός λιμενικών και συναφών εγκαταστάσεων, αλλά και ο εκσυγχρονισμός του στόλου του ακτοπλοϊκού δικτύου που εξυπηρετούν ενδονησιωτικά.
Παράλληλα θα τρέξει το σχέδιο για τη μέγιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών στα νησιά, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγή υδρογόνου, την αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα αλλά και σε όλους τους τομείς δραστηριότητας όπως είναι ο τουριστικός.
Οι βασικοί στόχοι για τα πράσινα νησιά μέσω του GR-Eco Islands
Βασικός στόχος για τη μετατροπή πολλών νησιών σε «πράσινα νησιά» είναι φυσικά και η ανάπτυξη του Τουρισμού με μετατροπή ορισμένων νησιών σε πρώτους προορισμούς και αναβάθμιση άλλων νησιών που έχουν ήδη τουριστική κίνηση όπως η Ιος και η Σύμη.
Οι κινήσεις για πράσινη ενέργεια και βελτίωση ενεργειακής απόδοσης, όσο και οι παρεμβάσεις στην βιώσιμη κινητικότητα, αναμένεται να μεταβάλλουν την εικόνα των νησιών, δίνοντάς τους το λεγόμενο «πράσινο πρόσωπο» (green profile) και αυξάνοντας τα τουριστικά τους έσοδα.
Στο θέμα της ανακύκλωσης-κυκλικής οικονομίας εντάσσονται τα θέματα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, και ο τομέας της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, όπου ζητούμενο είναι η διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων αφαλάτωσης.
Οι υπόλοιπες ενότητες πράσινης παρέμβασης είναι η προώθηση τοπικών προϊόντων διατροφής και η διαφοροποίηση της αγροτικής δραστηριότητας αλλά και η διαφύλαξη του ιδιαίτερου φυσικού κεφαλαίου της βιοποικιλότητας των νησιών μας.
Ξεχωριστή σημασία έχει η εξαιρετικά γρήγορη ευρυζωνική σύνδεση μέσω της ενίσχυσης των ψηφιακών υποδομών καθώς και η ανάπτυξη δημόσιων ψηφιακών υπηρεσιών που θα αναβαθμίσουν τη ζωή των κατοίκων και θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας ενώ τελευταίος αλλά όχι έσχατος τομέας είναι η διατήρηση και αξιοποίηση της περιφερειακής πολιτιστικής παράδοσης.
Από πλευράς ΥΠΕΝ το πρόγραμμα GR Eco – Islands έχει χρεωθεί στη γενική γραμματέα Ενέργειας κα Αλεξάνδρα Σδούκου η οποία προχώρησε ταχύτατα στην κατάρτιση κριτηρίων ώστε να προσέλθουν οι τοπικές αρχές των νησιών και να απολαύσουν της κοινοτικής χρηματοδότησης για την μετεξέλιξη τους σε «πράσινα», έξυπνα και ενεργειακά αυτόνομα.
Το μοντέλο της Χάλκης θα είναι ο πιλότος για τα έργα που θα αναπτυχθούν, ενώ γίνονται ήδη συζητήσεις τόσο με δημάρχους νησιών, όσο και με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αλλά και με τον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ.Ι Τσακίρη για τις λεπτομέρειες και τις επιμέρους εντάξεις.
