Το να προσπαθήσεις να σκιαγραφήσεις την προσωπικότητα του Εντ Γκέιν είναι, ουσιαστικά, σαν να προσδιορίζεις το σημείο όπου αρχίζει να «σκοτεινιάζει» το παγκόσμιο τοπίο του εγκλήματος. Το κομβικό εκείνο σημείο όπου αρχίζει και χρησιμοποιείται, έστω και ψιθυριστά, ο όρος «δολοφόνος κατά συρροή». Το σημείο όπου λέξεις όπως «τυμβωρυχία» και «νεκροφιλία» ξεφεύγουν από τα όρια των ταινιών τρόμου και αρχίζουν να διαβρώνουν την πραγματικότητα. Για πολλούς, η εμφάνιση του Εντ Γκέιν σηματοδοτεί μια οριστική αλλαγή στην έκφραση της νοσηρής βιαιότητας του ανθρώπου. Πάντως, ένα είναι το σίγουρο: Κανένας δεν κατάφερε έκτοτε να ξεφύγει ποτέ από τη σκιά του.
Ηρεμία, τάξις και ασφάλεια
Όλα τα παραπάνω ίσως να φαντάζουν λίγο υπερβολικά, ειδικά όταν αφορούν έναν κοντοπίθαρο ανθρωπάκο που έζησε όλη του τη ζωή μέχρι τη στιγμή της σύλληψής του σε μια ήσυχη και αδιάφορη κωμόπολη του Ουισκόνσιν, κάνοντας δουλειές του ποδαριού για να βγάλει το χαρτζιλίκι του. Οι κάτοικοι της Λα Κρος, όπου μεγάλωσε, είχαν πάντα τα καλύτερα να πουν για την εξυπηρετικότητα και την εργατικότητά του. Φάνταζε, βέβαια, κάπως αλλόκοτος, αλλά ποτέ δεν είχαν προσέξει κάτι το ανησυχητικό. Λιγομίλητος και κάπως θηλυπρεπής, ο Ed Gein ήταν ένα άτομο που περνούσε σχεδόν απαρατήρητο. Πώς γίνεται, λοιπόν, ένα τέτοιο άτομο να εξελιχθεί σε μια από τις πιο διαβόητες εγκληματικές φιγούρες του κόσμου;
Σπίτι μου, σπιτάκι μου!
Το να εντοπίσει κανείς την αρχή της στρέβλωσης της προσωπικότητας του Γκέιν δεν είναι καθόλου δύσκολο. Όλα ξεκινούν από το σπίτι. Ο Έντουαρντ και ο κατά επτά χρόνια μεγαλύτερος αδερφός του Χένρι μεγαλώνουν σε ένα άκρως δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον. Τέκνα του Τζορτζ και της Αουγκούστα Γκέιν, τα δύο αγόρια βιώνουν από πολύ νωρίς έντονη καταπίεση λόγω του υπερπροστατευτικού και υπέρμετρα φανατικού και θρησκόληπτου χαρακτήρα της μητέρας τους.
Αρρωστημένα πουριτανή, η Αουγκούστα απομονώνει τα παιδιά της από την κοινωνία της Λα Κρος, απαγορεύοντάς τους να έχουν φίλους, ενώ είναι ακόμα πιο αυστηρή σε ό,τι αφορά τη σχέση τους με το αντίθετο φύλο, αντιμετωπίζοντας τις γυναίκες και τα κορίτσια του κόσμου ως «αμαρτωλές» και «πουτάνες». Για να σιγουρευτεί ότι τα καμάρια της θα μάθουν το μάθημά τους, συχνά πυκνά τους χτυπάει με ζώνες, κουτάλες και ό,τι άλλο βρίσκει μπροστά της. Μην έχοντας επιλογή, οι γιοι της περιορίζονται στις εξαντλητικές δουλειές της φάρμας στην οποία ζουν, μακριά από την ασύστολα αμαρτωλή, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της μητέρας τους, ζωή της Λα Κρος και κοντά στο λόγο του Θεού.
Αν σε όλη αυτή την ιστορία είναι εμφανής η έλλειψη της πατρικής φιγούρας, αυτό οφείλεται στο ότι ο πατέρας ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτος. Αλκοολικός και βίαιος, ο Τζορτζ Γκέιν δεν καταφέρνει ποτέ να επιβληθεί στη γυναίκα του, η οποία, αφού υπομένει για χρόνια το βάναυσο χαρακτήρα του (για διαζύγιο δεν μπορεί να γίνει ούτε λόγος σε μια τόσο αυστηρή χριστιανική οικογένεια), τον αφήνει να αρρωστήσει από τις καταχρήσεις, κι όταν πλέον αυτός πεθαίνει από καρδιακή ανακοπή, το 1940, αναλαμβάνει και τυπικά τα ηνία της οικογένειας.
Καλό ταξίδι, αδέρφι!
Κάπου εδώ η μεταμόρφωση του Ed Gein στο άτομο που άφησε ανεξίτηλη τη μελανή σφραγίδα του στην αμερικανική ιστορία περνάει στο τελευταίο της στάδιο. Αδύναμος χαρακτήρας και καταπονημένος ψυχολογικά από τις συνεχείς κοροϊδίες των συμμαθητών του για την εμφάνιση και τη θηλυπρέπειά του, ο νεαρός Ed Gein είναι ανέκαθεν βολικός αποδέκτης των φανατισμένων ιδεών της μητέρας του. Μεγαλώνοντας, οι όποιοι πειρασμοί τον καλούν, εμποδίζοντας την πλήρη συμμόρφωσή του με το κήρυγμα της μητέρας του, εκλείπουν για πάντα μετά το μυστηριώδη θάνατο του αδερφού του.
Ο Χένρι, όντας επτά χρόνια μεγαλύτερος, αντιδρά από νωρίς στον αυταρχικό τρόπο με τον οποίο τους μεγαλώνει η Αουγκούστα, εκφράζοντας την επιθυμία του να δραπετεύσει από τη φάρμα και να γνωρίσει τον κόσμο. Το 1944, όταν πλέον τα δύο αδέρφια έχουν μεγαλώσει και εργάζονται κάνοντας κάθε είδους θελήματα για τους κατοίκους της Λα Κρος, ο Χένρι βρίσκει περίεργο θάνατο σε μια πυρκαγιά στη φάρμα των Γκέιν.
O ιατροδικαστής αποφαίνεται ότι ο θάνατος έχει προκληθεί από ασφυξία ή από ανακοπή της καρδιάς, αγνοώντας το εμφανές τραύμα στο πίσω μέρος του κεφαλιού, που προέρχεται από κάποιο αμβλύ αντικείμενο. Μόνοι τους πλέον στο σπίτι μέχρι το θάνατο της Αουγκούστα ένα χρόνο αργότερα, μάνα και γιος συσφίγγουν την «ιδιαίτερη» σχέση τους, με τον Εντ να κοιμάται πια πολλές φορές στο ίδιο κρεβάτι με τη μητέρα του.
Ed Gein – Μαθαίνοντας την τέχνη
Με το θάνατό της, ο Ed Gein ξαφνικά βρίσκεται μπροστά στο πρώτο σημαντικό αδιέξοδο της ζωής του. Έχοντας χάσει το φίλτρο μέσα από το οποίο αντιλαμβάνεται την καθημερινότητά του, αλλά και αντιμέτωπος με τη συντριπτική απώλεια της μοναδικής γυναικείας παρουσίας στη ζωή του, αρχίζει να καταρρέει, αποκαλύπτοντας τις πιο νοσηρές πτυχές του εαυτού του. Με τη βοήθεια ενός φίλου του που δουλεύει στο νεκροταφείο της περιοχής, αρχίζει να ξεθάβει γυναίκες της ίδιας περίπου ηλικίας και του ίδιου σωματότυπου με τη μητέρα του, αφαιρώντας και φυλάσσοντας ως τρόπαια γεννητικά όργανα, κομμάτια δέρματος, στήθη ή και ολόκληρα πτώματα. (Το αν χρησιμοποιούσε τα εν λόγω τρόπαια και για σεξουαλική εκτόνωση είναι κάτι που ποτέ δεν αποσαφηνίστηκε).
Ταυτόχρονα καταπιάνεται φανατικά με τη μελέτη του κανιβαλισμού, της ανθρώπινης ανατομίας και των εγχειρήσεων αλλαγής φύλου.
Η δημιουργικότητά του εκφράζεται με ιδιαίτερα νοσηρό τρόπο. Πειραματιζόμενος με τα τρόπαιά του, επιχειρεί να κατασκευάσει είδη χρηστικής αξίας. Γιλέκα και φορέματα από ανθρώπινο δέρμα γίνονται η σπεσιαλιτέ του, ενώ η αστυνομία την ημέρα της σύλληψής του στη φάρμα της οικογένειας ανακαλύπτει κι άλλα αποτρόπαια «δημιουργήματα», μεταξύ των οποίων:
– μια ζώνη στολισμένη με γυναικείες θηλές,
– ένα χερούλι παραθυρόφυλλου στολισμένο με ένα ζευγάρι ανθρώπινα χείλη,
– πιάτα και σκεύη φτιαγμένα από ανθρώπινα κρανία,
– καλύμματα για πορτατίφ και καρέκλες φτιαγμένα επίσης από ανθρώπινο δέρμα,
– γυναικεία κεφάλια καρφωμένα στον τοίχο σαν τρόπαια από κυνήγι,
– καλτσάκια φτιαγμένα από ανθρώπινη σάρκα.
Όλα αυτά, βέβαια, δεν κάνουν τον Εντ Γκέιν δολοφόνο. Άρρωστο, τυμβωρύχο και ενδεχομένως νεκρόφιλο ναι, αλλά δολοφόνο όχι. Τέτοιος γίνεται όταν η μοίρα τού παίζει ένα ακόμα περίεργο παιχνίδι.
Ένα, δύο, φύγαμε!
Το 1954 ο Εντ Γκέιν βρίσκει μπροστά του ένα αξεπέραστο εμπόδιο για τη συνέχιση των νοσηρών δραστηριοτήτων του. Ο φίλος του που δουλεύει στο νεκροταφείο αποσύρεται, κι έτσι ξαφνικά εκείνος χάνει και το τελευταίο του στήριγμα, τον άνθρωπο με τη βοήθεια του οποίου διατηρούσε υπό έλεγχο τις αρρωστημένες του συνήθειες.
Χωρίς να έχει πλέον ασφαλή πρόσβαση στις πρώτες ύλες για τις κατασκευές του, ολοκληρώνει τη σταδιακή μεταμόρφωσή του σε δολοφόνο όταν απάγει και σκοτώνει τη Μαίρη Χόγκαν, ιδιοκτήτρια ενός χαμαιτυπείου του οποίου ήταν πελάτης. Ούτε η αστυνομία ούτε οι κάτοικοι της περιοχής υποπτεύονται τον αλλόκοτο αλλά άκακο μαστοράκο, ακόμα κι όταν αυτός κάνει κάποια χοντροκομμένα αστεία λέγοντας ότι έχει τη Χόγκαν στο σπίτι του.
Ο δεύτερος και τελευταίος φόνος που του αποδίδεται λαμβάνει χώρα τρία χρόνια αργότερα και οδηγεί την αστυνομία κατευθείαν στην πόρτα του Γκέιν. Η Μπερνίς Γουόρντεν απάγεται από το κατάστημά της. Τα στοιχεία στον τόπο του εγκλήματος δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για τον ένοχο.
Απογραφή και καταδίκη
Στη φάρμα των Γκέιν το θέαμα είναι αποτρόπαιο: Το πτώμα της Γουόρντεν ανακαλύπτεται σε ένα κτίσμα πίσω από το σπίτι, αποκεφαλισμένο, ξεκοιλιασμένο και κρεμασμένο ανάποδα, για να στραγγίξει όλο το αίμα.
Το κεφάλι της εντοπίζεται σε ένα σακί σε κάποιο άλλο σημείο του σπιτιού, ενώ μέσα σε μια κατσαρόλα στην κουζίνα οι Αρχές βρίσκουν μια ανθρώπινη καρδιά. Μέσα στις επόμενες ημέρες η εξονυχιστική έρευνα που διεξάγουν οι Αρχές στη φάρμα αποκαλύπτει πληθώρα ανθρώπινων μελών σε σακιά, καταψύκτες και αποθηκευτικούς χώρους. Ανάμεσα σε αυτά είναι και τα απομεινάρια της Μαίρης Χόγκαν.
Αδιευκρίνιστο παραμένει μέχρι και σήμερα σε ποιους ανήκαν τα υπόλοιπα ανθρώπινα μέλη που βρέθηκαν στη φάρμα. Οι Αρχές προσπάθησαν να φορτώσουν στον Γκέιν μερικούς φόνους ακόμα στην προσπάθειά τους να διαλευκάνουν κάποιες εξαφανίσεις ατόμων στην περιοχή, εντούτοις δεν βρήκαν ποτέ τα αποδεικτικά στοιχεία που χρειάζονταν για κάτι τέτοιο. Ο Γκέιν παραδέχεται τους φόνους των δύο γυναικών, αλλά αρνείται ότι διέπραξε άλλους, ισχυριζόμενος ότι τα υπόλοιπα μέλη προήλθαν από το νεκροταφείο.
Εντέλει, ο Γκέιν εξετάζεται από ψυχιάτρους, οι οποίοι βεβαιώνουν το ακαταλόγιστο του κατηγορουμένου λόγω ψυχικής ανωμαλίας και τον παραπέμπουν στην ψυχιατρική κλινική του Γουάπουν του Ουισκόνσιν. Αν και αργότερα καταδικάζεται για το φόνο της Γουόρντεν, παραμένει στην κλινική, όπου και πεθαίνει από καρκίνο το 1984. Η φάρμα της οικογένειας γίνεται στάχτη υπό «μυστηριώδεις συνθήκες» το 1958.
Still here…
Διαβάζοντας τις λεπτομέρειες της υπόθεσης Γκέιν, σκέφτεται κανείς ότι υπήρξαν εγκληματίες χειρότεροι από αυτόν, άτομα που σκότωσαν περισσότερους ανθρώπους και διέπραξαν ακόμα πιο νοσηρές πράξεις. Η θέση ωστόσο του Γκέιν στην κορυφή της λίστας των ανθρώπινων τεράτων παραμένει ακλόνητη, καθώς η ιστορία του έχει αποτελέσει την έμπνευση για ταινίες-ορόσημα της σύγχρονης κινηματογραφικής κουλτούρας, όπως o Σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι, το Ψυχώ και η Σιωπή των αμνών, και σηματοδοτεί την απαρχή της φρικτής μυθολογίας των κατά συρροή δολοφόνων.