Η Μέση Ανατολή εξελίσσεται στο πιο ζωντανό πεδίο διεθνούς ανάπτυξης για τις ελληνικές εισηγμένες και η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι πρόσφατες επαφές σε επίπεδο κυβέρνησης και επιχειρήσεων, με συμμετοχή κορυφαίων ομίλων του Χρηματιστηρίου Αθηνών, λειτουργούν ως καταλύτης, ανοίγουν διαύλους για έργα ενέργειας και υποδομών, τοποθετούν τους βιομηχανικούς προμηθευτές πιο κοντά σε giga-εργοτάξια και κινητοποιούν τις τράπεζες να στηρίξουν ένα νέο κύκλο χρηματοδοτήσεων με γεωγραφικό κέντρο τον Κόλπο.
Η ουσία δεν είναι μια μεμονωμένη συμφωνία αλλά η διαμόρφωση σταθερού διαδρόμου συμβολαίων, προμηθειών και χρηματοροών που μπορεί να τροφοδοτεί την ανάπτυξη των ελληνικών εταιρειών για χρόνια.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η ενέργεια. Η ηλεκτρική διασύνδεση Saudi–Greek Interconnection, ως σχέδιο, συμπυκνώνει την πολιτική και οικονομική σημασία της συνεργασίας, ενεργειακή «γέφυρα» που συνδέει παραγωγικές δυνατότητες της Μέσης Ανατολής με τη ζήτηση της Ευρώπης και, ταυτόχρονα, πλατφόρμα πολλών μικρότερων έργων σε μελέτες, εξοπλισμό, καλώδια, υποσταθμούς και λειτουργία-συντήρηση.
Οι όμιλοι HELLENiQ Energy και Motor Oil μπαίνουν στη συζήτηση με κεκτημένη ταχύτητα. Η HELLENiQ Energy, πέρα από την ιστορική ισχύ της στη διύλιση και την εμπορία, έχει πλέον οργανικά αναβαθμίσει το αποτύπωμά της στις ΑΠΕ και στην ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό της επιτρέπει να συνδυάζει τις κλασικές ροές πετρελαϊκών προϊόντων με λύσεις χαμηλότερου αποτυπώματος άνθρακα και να διεκδικεί ρόλο σε υποδομές που «παντρεύουν» παραδοσιακή και καθαρή ενέργεια.
Η Motor Oil, με καθετοποιημένο χαρτοφυλάκιο από τη διύλιση έως τις ηλεκτρικές δραστηριότητες και τις νέες ενεργειακές τεχνολογίες, διαθέτει πολλαπλά σημεία εισόδου, προμήθειες και logistics προϊόντων, συνέργειες downstream, συμμετοχή σε δίκτυα και έργα που απαιτούν τεχνική και εμπορική ευελιξία. Πλάι τους στέκεται η Metlen (πρώην Mytilineos), με δυνατή μηχανική σε EPC, αποθήκευση και έργα μεγάλης κλίμακας· τεχνογνωσία που βρίσκει φυσική εφαρμογή σε ένα περιβάλλον που επιταχύνει νέα MW, υποδομές δικτύου και διασυνδέσεις.
Ο όμιλος GEK TERNA, με συνδυασμό κατασκευής, παραχωρήσεων και ενέργειας, έχει αποδείξει ότι μπορεί να «κουμπώσει» σε σύνθετες συμβάσεις που απαιτούν χρηματοοικονομική δομή, τεχνική αρτιότητα και γρήγορη εκτέλεση. Το κέρδος για όλους δεν θα προκύψει μόνο από την αρχική ανάθεση, αλλά από τη διαχρονική παρουσία σε κύκλους συντήρησης, αναβαθμίσεων και επέκτασης δικτύων.
Η δεύτερη ισχυρή ροή αφορά τις υποδομές και τα κάθετα πακέτα έργων που τρέχουν στη Σαουδική Αραβία, νέες πόλεις, τουριστικά συγκροτήματα, αεροδρόμια, λιμένες, logistics hubs, νοσοκομεία. Εδώ οι εισηγμένες κατασκευών και τεχνικών υπηρεσιών διεκδικούν ρόλους ως μέλη διεθνών κοινοπραξιών.
Η GEK TERNA διαθέτει ώριμες δομές διαχείρισης μεγάλων εργοταξίων και track record σε απαιτητικά έργα που συνδυάζουν πολιτικό μηχανικό, ηλεκτρομηχανολογικά και τεχνολογία. Η AVAX έχει μακρά εμπειρία σε EPC και μεγάλη οργανωτική επάρκεια σε procurement, project controls και αυστηρά χρονοδιαγράμματα, χαρακτηριστικά κρίσιμα σε αγορές όπου η ταχύτητα είναι εξίσου σημαντική με την ποιότητα.
Το πλεονέκτημα των ελληνικών εισηγμένων εδώ είναι διπλό, αφενός η συμμόρφωση σε ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας και περιβάλλοντος, αφετέρου η ευελιξία κόστους-χρόνου που τις κρατά ανταγωνιστικές απέναντι σε παίκτες με πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.
Χωρίς υλικά, κανένα εργοτάξιο δεν προχωρά. Στο πεδίο των βιομηχανικών προμηθευτών, οι εισηγμένες TITAN, Viohalco και Alumil έχουν καθαρό αφήγημα για τη Μέση Ανατολή. Η TITAN, με διεθνές αποτύπωμα σε τσιμέντο, σκυρόδεμα και αδρανή, καλύπτει την καρδιά της ζήτησης των mega-έργων και ταυτόχρονα επενδύει σε συνθέσεις χαμηλότερου αποτυπώματος CO₂, στοιχείο που κερδίζει συνεχώς έδαφος στα τεύχη δημοπράτησης της περιοχής.
Η Viohalco, με πολυσχιδές χαρτοφυλάκιο μετάλλων—αλουμίνιο, χαλκός, χάλυβας και καλώδια—μπορεί να τροφοδοτήσει τόσο το «σκληρό» κομμάτι των κατασκευών όσο και τις κρίσιμες υποδομές δικτύων ισχύος και δεδομένων. Η δυνατότητα παραγωγής κατά παραγγελία και οι διεθνείς πιστοποιήσεις την καθιστούν ελκυστικό συνεργάτη για developers και θεσμικούς αγοραστές που θέλουν αξιόπιστη ποιότητα σε μεγάλους όγκους.
Η Alumil, με premium συστήματα αλουμινίου για προσόψεις και κουφώματα υψηλής ενεργειακής απόδοσης, απευθύνεται στα εμβληματικά κτίρια, τα ξενοδοχεία υψηλής κατηγορίας και τα εταιρικά headquarters που απαιτούν σχεδιασμό, αντοχή στο κλίμα και κορυφαία αισθητική. Η Μέση Ανατολή δίνει εδώ και ένα επιπλέον περιθώριο, σε έργα όπου η απόδοση κελύφους και η βιωσιμότητα μεταφράζονται σε χαμηλότερες λειτουργικές δαπάνες, ο προμηθευτής που φέρνει τεκμηριωμένη τεχνολογία μπορεί να διεκδικήσει premium τιμολόγηση.
Το χρηματοδοτικό σκέλος είναι ο τρίτος πυλώνας. Κανένα μεγάλο έργο δεν κλείνει χωρίς τραπεζική υποστήριξη που να συνδυάζει δάνεια έργου, εγγυήσεις, letters of credit, ασφάλιση κινδύνων και εργαλεία διαχείρισης ρευστότητας. Οι εισηγμένες τράπεζες Alpha Bank, Eurobank και Εθνική Τράπεζα έχουν σαφές κίνητρο να ακολουθήσουν τους ομίλους-πελάτες τους στον Κόλπο, αξιοποιώντας την Κύπρο ως λειτουργική γέφυρα και χτίζοντας τοπικά κανάλια για corporate lending και project finance.
Η δουλειά τους δεν είναι απλώς να δανείσουν· είναι να δομήσουν συναλλαγές που μειώνουν το ρίσκο εκτέλεσης, να παρέχουν εγγυητικές για σταθμούς-ορόσημα των έργων, να διευκολύνουν τις ροές εμπορευμάτων και υπηρεσιών και να συνδέσουν την εφοδιαστική αλυσίδα των ελληνικών προμηθευτών με τα χρονοδιαγράμματα των εργοταξίων. Εκεί κρίνεται η μετάβαση από τη «μεγάλη αφήγηση» στη μετρήσιμη επίδοση, backlog που γράφει σε αποτελέσματα, ταμειακές ροές που υποστηρίζουν μερίσματα και επανεπενδύσεις, κεφάλαια κίνησης που φτάνουν στην κατάλληλη στιγμή.
Τι αλλάζει, πρακτικά, για τις εισηγμένες;
Πρώτον, η γεωγραφία των αποφάσεων. Ομάδες διοίκησης και business development εγκαθίστανται σε Ριάντ και Ντουμπάι, καλλιεργούν τοπικές σχέσεις, στήνουν κοινοπραξίες και εξασφαλίζουν πρόσβαση σε διαγωνισμούς όπου η γνώση του εδάφους είναι συχνά το μισό της επιτυχίας.
Δεύτερον, η συμβασιοποίηση μεταβαίνει από αποσπασματικές παραγγελίες σε μακροχρόνια πλαίσια—framework agreements για υλικά, EPC και O&M—που δίνουν ορατότητα στο ανεκτέλεστο και βελτιώνουν τη διαπραγματευτική θέση σε προμήθειες.
Τρίτον, τα οικονομικά απαιτούν νέα πειθαρχία, περισσότερες εγγυητικές, μεγαλύτερες ανάγκες σε working capital, αυξημένη προσοχή στο hedging συναλλαγματικών κινδύνων και σε ασφαλιστικές καλύψεις για χώρα και αντισυμβαλλόμενο.
Τέταρτον, τα πρότυπα ESG παύουν να είναι απλώς compliance και γίνονται εργαλείο ανάθεσης. Στη Σαουδική Αραβία τα τεύχη ζητούν σαφή τεκμηρίωση για ασφάλεια, περιβάλλον και ποιότητα· όποιος έχει επενδύσει ειλικρινά σε αυτά, περνάει ταχύτερα τα φίλτρα.
Στο επίπεδο της αγοράς, το κρίσιμο είναι η μετάβαση από το «story» στην εκτέλεση. Οι ανακοινώσεις προθέσεων έχουν αξία, όμως αυτό που μεταμορφώνει τις εισηγμένες είναι τα δεσμευτικά συμβόλαια, κατακυρώσεις, milestones, παραδόσεις.
Η πρώτη γενιά συμβάσεων στη Σαουδική Αραβία θα λειτουργήσει ως απόδειξη ικανότητας, θα μειώσει το country risk που αποτιμούν οι επενδυτές και θα δημιουργήσει σημείο αναφοράς για επόμενες αναθέσεις. Όσοι κλειδώσουν έγκαιρα έργα με υγιή περιθώρια και ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα θα «γράψουν» αποτελέσματα που δεν θα είναι συγκυριακά αλλά επαναλαμβανόμενα.
Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι καθαρή. Η Μέση Ανατολή δεν αποτελεί απλώς νέα αγορά πωλήσεων· τείνει να λειτουργήσει ως δεύτερη έδρα ανάπτυξης για σειρά ελληνικών εισηγμένων. Οι ενεργειακοί όμιλοι HELLENiQ Energy, Motor Oil και Metlen φέρνουν την τεχνογνωσία και την κεφαλαιακή ισχύ για να στηρίξουν διασυνδέσεις, δίκτυα και παραγωγή. Η GEK TERNA και η AVAX διαθέτουν το επιχειρησιακό «σύστημα» για να παραδώσουν μεγάλα έργα με συνέπεια.
Η TITAN, η Viohalco και η Alumil τροφοδοτούν με υλικά, τεχνολογία και πιστοποιημένη ποιότητα τα εργοτάξια που υψώνονται στην έρημο. Οι τράπεζες Alpha, Eurobank και Εθνική, τέλος, προσθέτουν το αναγκαίο χρηματοδοτικό οξυγόνο και μεταφράζουν τη στρατηγική πρόθεση σε υπογεγραμμένες συναλλαγές. Αν οι κινήσεις αυτές μείνουν συνεπείς ως προς την εκτέλεση, η επόμενη τριετία μπορεί να αποδειχθεί περίοδος κατά την οποία η ελληνική αγορά κεφαλαίου θα αντλεί ρυθμό ανάπτυξης όχι μόνο από την εγχώρια ζήτηση, αλλά από ένα σταθερό ρεύμα έργων, προμηθειών και χρηματοδοτήσεων με αφετηρία τη Σαουδική Αραβία και προορισμό τα αποτελέσματα των εισηγμένων. Αυτό είναι το πραγματικό στοίχημα, να μετατραπεί η γεωγραφική συγκυρία σε μόνιμη επιχειρησιακή ρότα.
