Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους πυλώνες της παγκόσμιας ναυτιλιακής οικονομίας, με επιδόσεις που ξεπερνούν κατά πολύ το μέγεθος της χώρας. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη της McKinsey & Company για λογαριασμό της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, η Ελλάδα διαχειρίζεται περίπου το 20% της παγκόσμιας θαλάσσιας μεταφορικής ικανότητας, ενώ η συνεισφορά της στο παγκόσμιο ΑΕΠ είναι κάτω από 0,5%.
Ο ελληνικός στόλος ξεπερνά τα 5.000 πλοία, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα πρώτη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως με βάση τη χωρητικότητα. Ο κλάδος δημιουργεί ετήσια έσοδα άνω των 40 δισ. δολαρίων, εκ των οποίων τα 14 δισ. δολάρια επιστρέφουν στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα, ο τομέας προσφέρει 150.000 θέσεις εργασίας, άμεσα και έμμεσα, σε θάλασσα και στεριά.
Επιπλέον, η ελληνική ναυτιλία ελέγχει τους μεγαλύτερους στόλους δεξαμενόπλοιων και πλοίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ενώ κατέχει τη δεύτερη θέση στα bulk carriers και LPG. Πάνω από το 40% του αργού πετρελαίου που φτάνει στην Ευρώπη διακινείται με ελληνικά πλοία.
Τα στοιχεία της μελέτης που παρουσιάστηκε επισήμως στο ναυτιλιακό συνέδριο της Ναυτεμπορικής, αποδεικνύουν ότι η ναυτιλία δεν είναι απλώς ένας παραδοσιακός τομέας για την Ελλάδα, αλλά μια παγκόσμια υπερδύναμη, με τεράστια συμβολή τόσο στην εθνική οικονομία όσο και στο διεθνές εμπόριο.
Η Ελλάδα αποτελεί διαχρονική δύναμη στη ναυτιλία. Παρότι η χώρα αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 0,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ελέγχει περίπου το 20% της παγκόσμιας μεταφορικής ικανότητας (deadweight tonnage) με στόλο που ξεπερνά τα 5.000 πλοία.
Η ελληνική ναυτιλία, λοιπόν, έχει τεράστια σημασία όχι μόνο για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και για την ελληνική, καθώς αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγικό τομέα, απασχολώντας περίπου το 6% του ιδιωτικού εργατικού δυναμικού της χώρας.
Παράγει ετήσια έσοδα περίπου 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ συμβάλλει στην εγχώρια οικονομία με 14 δισ. δολάρια και δημιουργεί 150.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.
Η χώρα διαθέτει επίσης το μεγαλύτερο στόλο σε δεξαμενόπλοια και πλοία LNG, ενώ περίπου το 40% του πετρελαίου που εισάγεται στην Ευρώπη μεταφέρεται με ελληνικά πλοία.
Τα μυστικά της επιτυχίας
1. Παράδοση και στήριξη από το κράτος
Η ναυτιλία στην Ελλάδα έχει βαθιές ρίζες, που ενισχύθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Πολιτεία, με νόμους όπως ο 89/1967, διευκόλυνε την εγκατάσταση ξένων ναυτιλιακών εταιρειών, δημιουργώντας φορολογικά κίνητρα.
2. Συνεργατική κοινότητα
Οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις λειτουργούν ως ένα ισχυρό δίκτυο: ανταλλάσσουν πληροφορίες, συνεργάζονται σε αγορές υλικών (όπως καύσιμα και χρώματα), και διαμορφώνουν κοινές στρατηγικές μέσω φορέων όπως η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ).
3. Ευέλικτα επιχειρηματικά μοντέλα
Οι περισσότερες ελληνικές ναυτιλιακές είναι οικογενειακές και μικρομεσαίες. Ασχολούνται κυρίως με “tramp” ναυτιλία, δηλαδή πλοία χωρίς σταθερά δρομολόγια, που προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς.
4. Ρίσκο και επένδυση με στρατηγική
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες δεν φοβούνται να επενδύσουν ακόμα και σε περιόδους κρίσης. Αγοράζουν πλοία όταν οι τιμές είναι χαμηλές και πουλούν όταν η αγορά είναι ευνοϊκή, ενισχύοντας τον στόλο και τα έσοδα τους. Το 2023 και 2024 η Ελλάδα βρέθηκε στην τρίτη θέση παγκοσμίως σε παραγγελίες για φορτηγά και δεξαμενόπλοια.
5. Άμεσες αποφάσεις
Ο ιδιοκτήτης είναι συχνά και διευθύνων σύμβουλος, εμπλεκόμενος σε κάθε λεπτομέρεια της λειτουργίας. Αυτό επιτρέπει γρήγορες και ευέλικτες αποφάσεις, χωρίς γραφειοκρατία.
Για το τι μπορούν να μάθουν άλλες χώρες από την ελληνική ναυτιλία με μικρές οικονομίες με μεγάλες φιλοδοξίες η μελέτη αναφέρει:
- Επένδυση σε τομείς με ιστορία και ταλέντο
- Δημιουργία ισχυρών κοινοτήτων και συνεργιών
- Πρωτοβουλία σε νέους αναδυόμενους τομείς
- Ανάληψη ρίσκου όταν υπάρχει γνώση και εμπειρία
- Ηγεσία με προσωπική εμπλοκή και αποφασιστικότητα
Η μελέτη προτείνει συγκεκριμένους δρόμους για να διατηρηθεί η ελληνική ναυτιλία στην κορυφή:
- Ανάληψη διαχείρισης περισσότερων ξένων πλοίων, καθώς μόνο το 10% των πλοίων που διαχειρίζονται ελληνικές εταιρείες είναι ξένης ιδιοκτησίας, έναντι 70% στη Σιγκαπούρη.
- Ανάπτυξη ναυπηγείων και υποδομών συντήρησης για πλοία που διέρχονται από τη Μεσόγειο.
- Επένδυση στην ναυτιλιακή τεχνολογία και ψηφιοποίηση, καθώς μόλις το 2% των σχετικών startups παγκοσμίως ξεκίνησαν από την Ελλάδα.
- Προετοιμασία για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα με νέα καύσιμα, σχεδιασμούς και καινοτομίες.
