Tί απόφαση θα πάρει τελικά ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης στη αντιπαράθεση με αφορμή το Ειδικό Περιβαλλοντικό Τέλος για τις ΑΠΕ, το λεγόμενο ΕΤΜΕΑΡ (Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων);
Το ΕΤΜΕΑΡ είναι ρυθμιζόμενη χρέωση, που τη βλέπουμε σε όλους τους λογαριασμούς ρεύματος. Είναι ίδια για κάθε κατηγορία καταναλωτή, ανεξάρτητα από τον προμηθευτή στον οποίο είναι αυτός συμβεβλημένος. Είναι δε η βασική πηγή εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), από τον οποίο πληρώνεται το εγγυημένο έσοδο στους επιχειρηματίες αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
Το έλλειμα στον ‘κουμπαρά’ του ΕΤΜΕΑΡ υπολογίζεται στα 230 εκατομμύρια στο τέλος του 2024. Αυτό το έλλειμμα πρέπει να καλυφθεί αλλά από ποιόν είναι το ερώτημα.
Οι επιχειρηματίες των ΑΠΕ λένε πώς το ΥΠΕΝ θα πρέπει να προχωρήσει ταχύτατα σε αύξηση της χρέωσης για το ΕΤΜΕΑΡ αλλιώς η διείσδυση των ΑΠΕ θα παγώσει.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι πώς θα πληρώσουν τα σπασμένα πάλι οι καταναλωτές, αλλά και εδώ έχει αρχίσει να δημιουργείται προβληματισμός.
Το ένα τμήμα του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ Επικράτειας) προβλέπεται να κλείσει το 2024 με έλλειμμα 232 εκατομμυρίων.
Ο κος Σκυλακάκης σταθμίζει τα δεδομένα, αναμένοντας μεταξύ άλλων να δει πώς θα εξελιχθούν τα έσοδα του ΕΛΑΠΕ μέσα στους επόμενους μήνες.
Οι επιχειρηματίες των ΑΠΕ λένε ότι οι λύσεις αυτές θα πρέπει να αποφέρουν μία αύξηση των εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού στα επίπεδα των 230 εκατομμυρίων σε ετήσια βάση. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσε να δρομολογηθεί η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, η οποία μάλιστα είναι πιθανό να μην χρειαστεί να δρομολογηθεί μεσούσης της χρονιάς, αλλά από το τέλος του 2024.
Η εναλλακτική λύση θα ήταν να αυξηθεί το ποσοστό των εσόδων από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2, το οποίο καταλήγει στον Ειδικό Λογαριασμό.
Για φέτος, το ποσοστό αυτό έχει προσδιοριστεί στο 14,6%, με τους εκπροσώπους της αγοράς να επισημαίνουν ότι θα πρέπει να αυξηθεί στο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, στο 24,6%, για να μην χρειαστεί να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ. Όπως ωστόσο προσθέτουν, μία αύξηση θα στερούσε έσοδα από άλλες σημαντικές δράσεις που επιδοτούνται από τα δικαιώματα, όπως οι αποζημιώσεις των βιομηχανιών για τον κίνδυνο «διαρροής άνθρακα».
Οι καταναλωτές δεν αντέχουν άλλη επιβάρυνση
Ο μέγας γρίφος είναι το ύψος στο οποίο μπορεί να κινηθούν οι αυξήσεις. Γνώμονας των αποφάσεων που θα ληφθούν είναι να εξασφαλίζεται η οικονομική «υγεία» του ΕΛΑΠΕ, με τη μικρότερη δυνατή όμως επιβάρυνση των καταναλωτών.
Εννοείται πως μία ακόμη επιβάρυνση των νοικοκυριών θα είναι δυσβάσταχτη. Πρόκειται για εξαιρετικά δυσεπίλυτο γρίφο όπου κανείς δεν μπορεί ως τώρα να λύσει.
Οι τεχνοκράτες όμως έχουν το δικό τους σύμπαν: από τον Απρίλιο ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ, Γιάννης Γιαρέντης, έχει τοποθετηθεί δημόσια για την αναγκαιότητα επαναφοράς του ΕΤΜΕΑΡ στα επίπεδα του 2019, δηλαδή στα 24 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Μιλώντας στο φόρουμ των Δελφών, ο κ. Γιαρέντης είχε επισημάνει ότι με αυτό τον τρόπο η χρέωση θα πλησιάσει την πραγματικότητα, αλλά και τις τιμές στην Ευρώπη, αποσοβώντας παράλληλα τον κίνδυνο έως το τέλος του 2024 το λογιστικό έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού να εξελιχθεί και σε ταμειακό έλλειμμα.
Οι βιομήχανοι προειδοποιούν την κυβέρνηση για την ανταγωνιστικότητα
Από την άλλη πλευρά όμως, σφοδρή αντίθεση στην ενεργοποίηση μιας νέας χρέωσης για τα έργα ΑΠΕ που τέθηκαν σε λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου του 2021, εκφράζει η ΕΒΙΚΕΝ, με νέα επιστολή της προς τον ΥΠΕΝ.
Η ΕΒΙΚΕΝ εκφράζει την ενεργοβόρο βιομηχανία (ΒΙΟΧΑΛΚΟ, ΤΙΤΑΝ, ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ) και έχει εκδηλώσει την ανησυχία της, θέτοντας ζήτημα ανταγωνιστικότητας του κλάδου, για το διογκούμενο έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ και τη συσσώρευση σημαντικών ποσών που δεν έχουν λάβει ακόμη οι βιομηχανίες, ως επιστροφή από την εκκαθάριση του ΕΤΜΕΑΡ.
Η ΕΒΙΚΕΝ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη θέσπιση νέας χρέωσης που θα αφορά τα νέα έργα ΑΠΕ και προβλέπεται να είναι δυναμική όχι σταθερή μέσα στο έτος και θα επιβάλλεται στους προμηθευτές, οι οποίοι με τη σειρά τους υποχρεούνται να την περνούν στους τελικούς καταναλωτές, όχι κατ’ ανάγκη οριζόντια και αναλογικά με τις καταναλώσεις τους.
“Γεννάται όμως το ερώτημα πως θα υπολογίζεται αυτή η μειωμένη χρέωση όταν αυτή θα είναι μεταβλητή και θα εξαρτάται από τη συμφωνία του προμηθευτή με τον κάθε καταναλωτή. Η μη οριζόντια μεταφορά της νέας χρέωσης υπέρ ΑΠΕ στους καταναλωτές από τους προμηθευτές θέτει επιτακτικά το ερώτημα πως θα πιστοποιείται ότι στην πράξη δεν θα νοθεύεται ο ανταγωνισμός στη λιανική”, σημειώνει η Ένωση.
Όπως καταλήγει στην επιστολή της, η ρύθμιση αυτή “υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων βιομηχανιών έντασης ενέργειας, καθώς θα καταλήξει σε αύξηση της ανταγωνιστικής χρέωσης χωρίς κάποιο ανταποδοτικό πλεονέκτημα”.
Ο διαχειριστής του ΕΛΑΠΕ συνηγορεί
«Συνήγορος» για την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ είναι και ο ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος διαχειρίζεται τον ΕΛΑΠΕ. Όπως επανέλαβε μιλώντας εκδήλωση ο Διευθύνων Σύμβουλος, Γιάννης Γιαρέντης, ο Διαχειριστής έχει ζητήσει να αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ να αυξηθεί από τα 17 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, που είναι τώρα, στα 24 ευρώ ανά Μεγαβατώρα – όσο ήταν πριν από το 2019.
Ο κ. Γιαρέντης πρόσθεσε πως ο ΔΑΠΕΕΠ έχει υποβάλει τις πρώτες μελέτες του στο ΥΠΕΝ, το οποίο του έχει ζητήσει πιο εμπεριστατωμένη ανάλυση. Σημείωσε ότι το Τέλος έχει μείνει σταθερό εδώ και 4 χρόνια, με την αύξηση να επιβάλλεται ώστε να διατηρηθεί η «υγεία» που χαρακτηρίζει τον ΕΛΑΠΕ από το 2020.
Επισήμανε πως ο Ειδικός Λογαριασμός υπήρξε σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτής των καταναλωτών κατά τη διάρκεια της κρίσης, κατ΄ αρχάς με το 1,1 δισ. πλεόνασμά του που αξιοποιήθηκε για τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος. Επίσης, έμμεσα ο Ειδικός Λογαριασμός συνέδραμε στις επιδοτήσεις με άλλα 4,5 δισ., μέσω των υπερεσόδων των μονάδων ΑΠΕ από τη χονδρεμπορική, που παρακρατούνταν για να «οδεύσουν» στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Η εκδήλωση διενεργήθηκε ενόψει της πρώτης δημοπρασίας Εγγυήσεων Προέλευσης από τον ΔΑΠΕΕΠ, με τις οποίες προμηθευτές και μεγάλοι καταναλωτές μπορούν να πιστοποιούν ότι καταναλώνουν ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές. Η πρώτη δημοπρασία θα διενεργηθεί στις 26 Ιουνίου, με τα έσοδα να αποτελούν μία νέα πηγή εισροών στον ΕΛΑΠΕ.
Η απόφαση στον ΥΠΕΝ Θόδωρο Σκυλακάκη
Ο κος Σκυλακάκης θέλει να ανακόψει την περαιτέρω διεύρυνση του ελλείμματος του ΕΛΑΠΕ, εφόσον χρειαστεί, προχωρώντας σε αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ. Σε αυτό το πλαίσιο, το επικρατέστερο σενάριο είναι το ΥΠΕΝ να δρομολογήσει την έναρξη ισχύος των αυξήσεων από το καλοκαίρι και μετά, ώστε να ενισχυθούν τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού και, κατά συνέπεια, να βελτιωθεί το ισοζύγιό του.
Όπως μας λένε από το ΥΠΕΝ, θα τηρηθεί στάση αναμονής ώστε να φανεί το επόμενο διάστημα η εξέλιξη του ισοζυγίου του ΕΛΑΠΕ και στη συνέχεια θα ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις ώστε να καλυφθούν τα όποια ελλείμματα του Ειδικού Λογαριασμού.
Με το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, η μοναδιαία χρέωση του ΕΤΜΕΑΡ καθορίζεται σε ετήσια βάση, με σχετική απόφαση της ΡΑΑΕΥ πριν από την έναρξη της χρονιάς. Έτσι, για να «ενεργοποιηθούν» οι αυξήσεις από το καλοκαίρι, το ΥΠΕΝ θα πρέπει να προχωρήσει σε σχετική νομοθετική ρύθμιση, η οποία να επιτρέπει τον επανακαθορισμό της μοναδιαίας χρέωσης πριν την πάροδο έτους από την προηγούμενη απόφαση.
«Η μοναδιαία χρέωση διατηρήθηκε σταθερή για το 2024, στα 17 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, με απόφαση της ΡΑΑΕΥ στο τέλος του 2023. Στην απόφασή της, ωστόσο, η ΡΑΑΕΥ εισηγείτο παράλληλα την τροποποποίηση της νομοθεσίας (άρθρο 143 του ν. 4001/2011), προκειμένου να αποκτήσει τη δυνατότητα να αναθεωρεί τη μοναδιαία χρέωση κατά τον έκτο μήνα έκαστου ημερολογιακού έτους (δηλαδή τον Ιούνιο), για εφαρμογή από την 1η Ιουλίου έως την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, εφόσον αυτό απαιτείται με βάση την εξέλιξη των εσόδων και εξόδων του Ειδικού Λογαριασμού εντός του έτους» μας λέει γνωστός καθηγητής του ΕΜΠ.
Σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΕΝ, στην περίπτωση των έργων με ΣΕΔΠ (Feed-in-Tariff) ο γενικός κανόνας οξύνεται από το γεγονός ότι, όταν καταρρέει η ημερήσια αγορά (DAM), στις περισσότερες περιπτώσεις οι τιμές παραμένουν ελαφρώς μεγαλύτερες από μηδέν (π.χ. 0,03 ευρώ ανά Μεγαβατώρα).
Ως συνέπεια, δεν απενεργοποιείται η καταβολή λειτουργικής ενίσχυσης, κάτι που θα συνέβαινε αν η αγορά Επόμενης Ημέρας λάμβανε αρνητικές τιμές για τουλάχιστον δύο ώρες, ή «γύριζε» σε αρνητικό πρόσημο.
Το τελευταίο τριμηνιαίο δελτίο του ΔΑΠΕΕΠ προβλέπει πως ο ΕΛΑΠΕ Επικράτειας θα κλείσει το 2024 με έλλειμμα 449,38 εκατ. ευρώ. Αν ωστόσο, συνυπολογιστεί το πρόσθετο έσοδο ΕΤΜΕΑΡ για την υπαγωγή δικαιούχων σε καθεστώς μειωμένων χρεώσεων για τα έτη 2019-2021, το έλλειμμα υποχωρεί στα 232,56 εκατομμυρίων.
Επιπλέον, ο λογαριασμός νέων έργων προβλέπεται να είναι πλεονασματικός, στα 20,58 εκατ. Ως προς τον λογαριασμό, πάντως, «σωσίβιο» θα αποτελέσει το γεγονός ότι θα λάβει τα 202 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, που προβλέπονταν στο πλαίσιο μεταρρύθμισης του ΕΛΑΠΕ.
Για φέτος, το ποσοστό των εσόδων από τα δικαιώματα ρύπων έχει καθοριστεί στο 14,6%. Αρνητική εξέλιξη για τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού αποτελούν οι «χαμηλές πτήσεις» της DAM ήδη από τον Μάρτιο, οι οποίες «μεταφράζονται» σε περιορισμένες αμοιβές των έργων ΑΠΕ από τη συμμετοχή τους στην Προημερήσια αγορά.
Ο γενικός κανόνας είναι πως όσο μικρότερες είναι οι αμοιβές των έργων, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσό που θα πρέπει να δαπανηθεί από τον Ειδικό Λογαριασμό, για να καλυφθεί το εγγυημένο έσοδό τους. Μάλιστα, το πρόβλημα είναι ακόμη οξύτερο στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών, λόγω του φαινομένου του «κανιβαλισμού».
