Ο νέος δασμολογικός συντελεστής των 15% που επιβλήθηκε στις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ (καλύπτοντας περίπου το 70% της αξίας τους), αποτέλεσε το βασικό αντικείμενο της δημόσιας συζήτησης γύρω από τη νέα εμπορική συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ ΕΕ και Ουάσινγκτον.

Ο ενιαίος αυτός συντελεστής είναι αισθητά υψηλότερος από τον προηγούμενο μέσο όρο 2,5% που ίσχυε για τα ευρωπαϊκά προϊόντα, πριν από τη μονομερή αναθεώρηση της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Τότε, είχε επικαλεστεί το αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα και την αποβιομηχάνιση των ΗΠΑ ως αιτίες για τις δασμολογικές επιβαρύνσεις.

Σε σχέση, πάντως, με το καθεστώς που ίσχυε από τις 9 Απριλίου – όταν είχε ανασταλεί προσωρινά ο συντελεστής 20% και είχε επιβληθεί οριζόντιος δασμός 10% – η διαφορά κρίνεται περιορισμένη. Το νέο 15% απορροφά και τους προϋπάρχοντες μέσους δασμούς (περίπου 2,5%), ενώ παραμένει χαμηλότερο από τις απειλές για δασμούς 20% και 30% που είχαν διατυπωθεί στις αρχές Ιουλίου στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.

Απώλεια ανταγωνιστικότητας για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις

Ανεξαρτήτως σύγκρισης, ο νέος ενιαίος δασμός αναμένεται να πλήξει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών στην αμερικανική αγορά, είτε μέσω μείωσης των εξαγωγών τους είτε μέσω συμπίεσης της κερδοφορίας τους, εφόσον επιχειρήσουν να απορροφήσουν μέρος του επιπλέον κόστους. Στη δυσαρμονία αυτή προστίθεται και η ανατίμηση του ευρώ κατά το τελευταίο εξάμηνο, η οποία, αν και κάμφθηκε μετά τη συμφωνία, επιδεινώνει περαιτέρω την εικόνα.

Άλλα κεφάλαια χωρίς σαφήνεια

Παράλληλα, παραμένουν αδιευκρίνιστες πολλές πτυχές της συμφωνίας, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική αξιολόγησή της. Οι πρώτες εκδόσεις της συμφωνίας που δημοσιοποιήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Λευκό Οίκο εμφανίζουν διαφορές, με αμφότερες τις πλευρές να επιβεβαιώνουν ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.

Κεντρικό ζήτημα αποτελεί το άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς στα αμερικανικά προϊόντα. Ήδη, η Κομισιόν φέρεται να συμφώνησε στην κατάργηση των ήδη χαμηλών δασμών (περίπου 1%) για βιομηχανικά προϊόντα προέλευσης ΗΠΑ.

Αγροτικά προϊόντα και ποσοστώσεις

Η συμφωνία αγγίζει και τις εισαγωγές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, χωρίς όμως πλήρη αποσαφήνιση. Σύμφωνα με την Κομισιόν, προβλέπεται αδασμολόγητη είσοδος σε περιορισμένες ποσότητες αλιευμάτων όπως ο αλασκινός μπακαλιάρος, ο σολωμός και οι γαρίδες, με στόχο τη στήριξη της ευρωπαϊκής μεταποίησης.

Επιπλέον, θα υπάρξει πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ για «μη ευαίσθητες» αγροτικές εξαγωγές αξίας 7,5 δισ. ευρώ (σόγια, σπόροι, δημητριακά, ξηροί καρποί, κατεργασμένα τρόφιμα όπως κέτσαπ και μπισκότα), μέσω ποσοστώσεων. Όπως τονίζει η Κομισιόν, στόχος είναι η ελάφρυνση του κόστους για τους Ευρωπαίους παραγωγούς, χωρίς να θιγούν οι ευαίσθητοι τομείς, όπως το βοδινό και τα πουλερικά.

Μη δασμολογικά εμπόδια και ρυθμιστική κυριαρχία

Ακόμα πιο σύνθετο είναι το τοπίο όσον αφορά τα μη δασμολογικά εμπόδια. Οι ΗΠΑ δηλώνουν πρόθεση εξορθολογισμού των υγειονομικών πιστοποιήσεων για το χοιρινό και τα γαλακτοκομικά προϊόντα τους, ενώ η ΕΕ δηλώνει προθυμία για συνεργασία σε πρότυπα, ειδικά στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, με αμοιβαία αναγνώριση αξιολογήσεων συμμόρφωσης. Τονίζεται, πάντως, ότι «η ρύθμιση θα παραμείνει υπό την πλήρη αρμοδιότητα της ΕΕ».

Ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ αποκάλυψε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι η ΕΕ επέμεινε έντονα στην προστασία των αγροτικών συμφερόντων της, αλλά και των τομέων φαρμάκων και ημιαγωγών.

Οι εξαιρέσεις και οι διαπραγματεύσεις για τα ευρωπαϊκά προϊόντα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει το κομμάτι της συμφωνίας που αφορά τις εξαιρέσεις από τον νέο δασμό. Από την 1η Αυγούστου, οι ΗΠΑ επαναφέρουν στο προηγούμενο καθεστώς προϊόντα όπως τα αεροσκάφη, τα ανταλλακτικά τους, ορισμένα χημικά και γενόσημα φάρμακα.

Παράλληλα, γίνονται διαβουλεύσεις για ένταξη και άλλων προϊόντων στη λίστα των εξαιρέσεων, μεταξύ αυτών και αγροτικά προϊόντα – με έμφαση στο κρασί και τα οινοπνευματώδη ποτά. Όμως, όπως δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν, η συμφωνία δεν έχει ακόμη κλειδώσει και τα προϊόντα αυτά δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη ομάδα εξαιρέσεων που αναμένεται να ανακοινώσουν οι ΗΠΑ.

Διαβάστε ακόμη: