Σε πολύ υψηλό επίπεδο παραμένει το ελληνικό δημόσιο χρέος, κάτι το οποίο αποτελεί πάντα έναν παράγοντα κινδύνου για την ελληνική οικονομία, αν και βαίνει μειούμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ. Με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποίησε χθες η ΕΛΣΤΑΤ, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρίσκεται στο 158% του ΑΕΠ, αγγίζοντας τα 356 δισ. ευρώ. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι το 2009, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν 126,3% του ΑΕΠ. Το 2024, σύμφωνα με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, αναμένεται να κλείσει στο 152,3% του ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις του οίκου αξιολόγησης Scope θα κλείσει λίγο χαμηλότερα, στο 152,1% του ΑΕΠ. Αν και η συμφωνία του 2018 δίνει έναν «καθαρό διάδρομο» μέχρι το 2032, εντούτοις, υπάρχει ένας προβληματισμό τόσο για την επόμενη περίοδο, αλλά κυρίως για το τι θα γίνει κατά την επόμενη 10ετία.
«Χέρι» στο «μαξιλάρι» για το δημόσιο χρέος
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση θα προσωρήσει σε κάποιες βελτιωτικές κινήσεις, βάζοντας το «χέρι» στον…κουμπαρά του «μαξιλαριού». Η Ελλάδα θα προχωρήσει μέσα στο φθινόπωρο και μέχρι το τέλος του έτους στην πρόωρη αποπληρωμή διακρατικών δανείων που απορρέουν από το πρώτο μνημόνιο, όπως είχε γράψει εδώ και μήνες ο OT. Η κυβέρνηση στοχεύει στην εξοικονόμηση περίπου 300 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από τόκους μέχρι το 2028, με ταυτόχρονη βελτίωση του προφίλ του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο αναμένεται να σταλεί επιστολή προς τον ESM από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αλλά και τον ΟΔΔΗΧ, με την οποία θα ζητούν να επιτραπεί η χρήση μέρους των 15,5 δισ. ευρώ που ελήφθησαν από τον ESM ως μαξιλάρι ασφαλείας για τη μεταμνημονιακή περίοδο.
Η χρήση του ποσού αυτού, που αντιστοιχεί περίπου στο 40% του μαξιλαριού των διαθεσίμων του δημοσίου είχε συνδεθεί με περιορισμούς. Πριν από τη χρήση του ποσού για την μείωση του χρέους η Ελλάδα θα έπρεπε πρώτα να εξασφαλίσει τη σχετική άδεια του ESM.
Μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, και την συνεχόμενη και συνεχιζόμενη πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές η ρήτρα αυτή θεωρείται υπερβολική.
To «μαξιλάρι» του ESM, κλειδωμένο σε ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος και τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου συνθέτουν ένα συνολικό «μαξιλάρι» το οποίο σήμερα ξεπερνά τα 36 δισ. ευρώ.
Δημόσιο Χρέος: Ο τρόπος αποπληρωμής
Για την αποπληρωμή των 8 δισ. ευρώ, ένα ποσό ύψους 5 δισ. ευρώ από αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθεί τον Δεκέμβριο για τη νέα πρόωρη αποπληρωμή διμερών δανείων του πρώτου μνημονίου, μαζί με επιπλέον 3 δισ. ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου. Πρόκειται για δάνεια που δόθηκαν στη χώρα μας στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος, το οποίο συμφωνήθηκε το Μάιο του 2010 και περιελάμβανε διμερή δάνεια από τις χώρες της ευρωζώνης (52,9 δισ. ευρώ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι εφόσον γίνει η αποπληρωμή των 8 δισ. ευρώ, θα είναι η 4η πρόωρη αποπληρωμή διμερών δανείων. Κι αυτό γιατί έχουν προηγηθεί τον Μάρτιο του 2019 (2,7 δισ. ευρώ προς ΔΝΤ), τον Μάρτιο του 2021 η πρόωρη αποπληρωμή 2,65 δισ. ευρώ (για το 2023 μαζί με την πλήρη πρόωρη προεξόφληση των δανείων του ΔΝΤ ύψους 1,86 δισ. ευρώ), ενώ ακολούθησε μια ακόμα πρόωρη αποπληρωμή δανείων GLF ύψους 5,29 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023.
Τα 3 ανησυχητικά στοιχεία μέχρι το 2027
Την ίδια στιγμή υπάρχουν και 3 συγκεκριμένοι προβληματισμοί μέχρι και το 2027, όπως δείχνει σχετική ανάλυση των Σάββα Γ. Ρομπόλη – Βασίλειου Μπέτση: «Στη προοπτική αυτή είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί η ανάδειξη μέχρι το 2027 τριών ανησυχητικών στοιχείων: α) οι αυξημένες καταβολές για τοκοχρεωλύσια κατά τη περίοδο 2024-2027, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής του χρέους με μέσο όρο 11 δις ευρώ ετησίως (χωρίς τον υπολογισμό των repos ύψους 54 δις ευρώ), β) η αύξηση του μέσου επιτοκίου του νέου δανεισμού το 2023 στο 3,7% από 1,3% το 2022 και 0,5% το 2021 και γ) ο αυξημένος αριθμός των νέων συνταξιοδοτήσεων που προβλέπεται κατά την περίοδο 2024 – 2027 λόγω που baby booming και συγκεκριμένα το 2024 όπου προβλέπονται 230.000 νέες συνταξιοδοτήσεις από 190.000 που ήταν το 2023, αυξάνοντας τις πληρωμές στις κύριες συντάξεις στο επίπεδο των 2,1 δις ευρώ και στις επικουρικές συντάξεις στο επίπεδο των 550 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 150 εκατ. ευρώ θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό εξαιτίας του κόστους μετάβασης που προκαλείται από τις απώλειες στον e-ΕΦΚΑ λόγω της σύστασης (Ν.4826/2021) και λειτουργίας του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ)».
Η ανάλυση της Scope
Υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία θα επιτρέψουν τη μείωση του ελληνικού χρέους κάτω από τα επίπεδα όπου βρισκόταν πριν από την ελληνική κρίση αλλά και κάτω από τα επίπεδα της Ιταλίας, περιμένει για τα επόμενα χρόνια η Scope.
Κατά τα επόμενα χρόνια, ο οίκος περιμένει πλεονάσματα της τάξης του 2,5% του ΑΕΠ για την περίοδο 2025-2027, δηλαδή στο υπόλοιπο της διακυβέρνησης Μητσοτάκη, έναντι των προηγούμενων εκτιμήσεων που μιλούσαν για πλεόνασμα μόνο 1%.
Σε συνδυασμό με τις προβλέψεις που μιλούν για ανάπτυξη 2% φέτος, 1,8% το 2025 και 1,4% κατά μέσο όρο από το 2026 έως το 2029, το κεντρικό σενάριο του οίκου μιλά για σημαντική αποκλιμάκωση του χρέους.
Ειδικότερα, το ελληνικό χρέος θα μειωθεί στο 151,9% του ΑΕΠ έως τα τέλη του 2024 και θα πέσει στο 130,7% έως το 2029. Εφόσον οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιωθούν, η Ελλάδα θα έχει ρίξει το χρέος της στα χαμηλότερα επίπεδα από την έναρξη της κρίσης της (το πρώτο τρίμηνο του 2010) και κάτω από τα επίπεδα του χρέους της Ιταλίας, έως το 2026.
