Μελέτη-πρόταση για ειδικό μηχανισμό υποστήριξης του λιγνιτικού σταθμού «Πτολεμαΐδα 5» ετοιμάζουν στη ΔΕΗ για την επόμενη πενταετία ίσως και επταετία, σε περίπτωση που ο σταθμός χρειαστεί να δουλεύει με ζημιές. Ο μηχανισμός θα εγκριθεί σίγουρα από το ΥΠΕΝ και εν συνεχεία πρέπει να πάρει το «πράσινο φως» και από την Κομισιόν.
Ακόμη και αν ο σταθμός γίνει ζημιογόνος πριν το 2028-29, μπορεί να συνεχίσει να δουλεύει για το σύστημα.
Θυμίζουμε πως η «Πτολεμαΐδα 5» θα μείνει σε λειτουργία μέχρι το 2028-29 όπως προβλέπει πλέον το χρονοδιάγραμμα για την απολιγνιτοποίηση με το οποίο εγκαταλείφθηκε η …εγκατάλειψη του λιγνίτη από το 2023-24 όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί.
Εν τω μεταξύ στα 70 ευρώ έχει πέσει πλέον η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε σχέση με το ρεκόρ των 350 ευρώ ανά Μεγαβατώρα που είχε σημειωθεί τον Αύγουστο του 2022.
Πλέον ο λιγνίτης για άλλη μια φορά θα γίνει ο απόλυτα ρυθμιστικός παράγων στην αγορά χονδρικής, η οποία και καθορίζει την αντίστοιχη τιμή με βάση το μοντέλο που εφαρμόζεται στην Ε.Ε. και στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας.
Ενδεχομένως η «Πτολεμαΐδα 5» κάποια στιγμή μέχρι το 2028 να γίνει ζημιογόνος λειτουργώντας εμπορικά οπότε θα ήταν απαραίτητος ένας μηχανισμός στρατηγικής εφεδρείας.
Σήμερα εντάσσεται κανονικά στην αγορά, και μάλιστα υποβάλλει χαμηλότερες προσφορές από εγχώριες μονάδες φυσικού αερίου καθορίζοντας τις τιμές χονδρικής. Με τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, έχει αισθητά μειωμένο λειτουργικό κόστος από το υφιστάμενο λιγνιτικό χαρτοφυλάκιο της ΔΕΗ.
Πως θα υποστηριχθεί η «Πτολεμαΐδα – 5»
Η υποστήριξη της μονάδας «Πτολεμαΐδα 5» θα γίνει με το να δημιουργηθεί νέος μηχανισμός Στρατηγικής Εφεδρείας (Strategic Reserve), στον οποίο θα ενταχθεί η μονάδα.
«Σε αυτή την περίπτωση αν και ο σταθμός δεν θα λειτουργεί εμπορικά ώστε να μην επιβαρύνει την επιχείρηση, θα αποζημιώνεται για να βρίσκεται συνεχώς σε επιφυλακή, ώστε ανά πάσα στιγμή να ενισχύσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αν ανακύψει οποιοδήποτε πρόβλημα στην κάλυψη της ζήτησης σε ρεύμα» μας λέει υψηλόβαθμος τεχνοκράτης της ΔΕΗ που σχεδιάζει το πρόγραμμα αποζημίωσης για τη μονάδα.
Στη δημιουργία μηχανισμού Strategic Reserve να παραπέμπει ξεκάθαρα η αναφορά του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά την επίσκεψή του στις εγκαταστάσεις της «Πτολεμαΐδα 5»: «Θα αποτελέσει μονάδα στρατηγικής εφεδρείας στο μέλλον για τη χώρα αφού η κρίση στην Ουκρανία κατέδειξε πως η πράσινη μετάβαση θα πρέπει να συνδυασθεί με την ενεργειακή ασφάλεια, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τη σημασία της στρατηγικής επάρκειας της Ελλάδας, σε καύσιμα που είναι εγχώρια» υπογράμμισε.
Χαρακτηριστικά είναι και τα στοιχεία που παρέθεσε πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, σχετικά με τη μειωμένη κατανάλωση καυσίμου της «Πτολεμαΐδα 5», αλλά και τις περιορισμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα: «Χάρη σε αυτές τις επιδόσεις, ο σταθμός μπορεί να ανταγωνιστεί υφιστάμενες μονάδες φυσικού αερίου, παραμένοντας οικονομικά βιώσιμος ακόμη κι όταν οι τιμές του φυσικού αερίου πέσουν σε χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά».
«Όλο αυτό το σκεπτικό είναι σωστό, οποιαδήποτε απόφαση όμως δεν μπορεί να ληφθεί τώρα, αλλά ανάλογα με την εξέλιξη των τιμών τα επόμενα χρόνια, η κυβέρνηση και η ΔΕΗ θα έχουν την ευελιξία να αποφασίσουν το χρησιμότερο για την αγορά» λένε έμπειροι υπηρεσιακοί του ΥΠΕΝ.
«Δεν γνωρίζουμε όμως τί θα γίνει από …μεθαύριο το πρωί μέχρι το 2028. Κρίσιμη παράμετρος θα είναι η εξέλιξη των τιμών του φυσικού αερίου από την οποία εξαρτάται το λειτουργικού κόστος των μονάδων που καίνε το συγκεκριμένο καύσιμο. Αν και το κόστος του καυσίμου έχει αποκλιμακωθεί αισθητά σε σχέση με το απόγειο της κρίσης, παραμένει ακόμη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, στα οποία όλοι οι αναλυτές εκτιμούν ότι θα διατηρηθεί μέχρι το 2025» λέει καθηγητής του ΕΜΠ με πλούσια εμπειρία στα ενεργειακά.
Υπενθυμίζεται ότι η «Πτολεμαΐδα 5» έχει ισχύ 660 MW και πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το επόμενο διάστημα, αποτελώντας τη μεγαλύτερη και πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ.
Αυτός είναι και ο λόγος που είναι και ο σταθμός ο οποίος θα σηματοδοτήσει τους «τίτλους τέλους» του ορυκτού καυσίμου στο εγχώριο ενεργειακό μίγμα – με την απόσυρσή της το 2028, τελευταία από το λιγνιτικό χαρτοφυλάκιο της επιχείρησης. Ο αρχικός σχεδιασμός της εταιρείας ήταν να μετατραπεί σε μονάδα αερίου, ώστε να δουλέψει το 2030-31.
Η μείωση της τιμής αερίου και οι συνέπειες της
Κατά 80% έχει μειωθεί πλέον η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε σχέση με το ρεκόρ των 350 ευρώ που είχε σημειωθεί τον Αύγουστο του 2022.
Καθώς το TTF βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες κοντά στα 50 ευρώ/MWh, αυτό σημαίνει ότι το κόστος των μονάδων φυσικού αερίου είναι πολύ κοντά στο αντίστοιχο των λιγνιτικών.
Η πτώση της τιμής αερίου έκανε το λιγνίτη για άλλη μια φορά ρυθμιστική τεχνολογία στην αγορά χονδρικής, η οποία και καθορίζει την αντίστοιχη τιμή με βάση το μοντέλο που εφαρμόζεται στην Ε.Ε. και στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας.
Επίσης, ως αποτέλεσμα της αυξημένης λιγνιτικής παραγωγής στην Ευρώπη, η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών έχει πάρει ξανά την ανιούσα το τελευταίο διάστημα.
Είχε προηγηθεί μια πτώση στα επίπεδα των 75 ευρώ, αλλά πλέον τα δικαιώματα του ETS βρίσκονται κοντά στα 95 ευρώ, ένα βήμα πριν τα ιστορικά υψηλά που είχαν σημειωθεί προσωρινά προ μερικών μηνών. Όλα αυτά ενώ η Ε.Ε. στα πλαίσια των έκτακτων μέτρων που έλαβε για την κρίση, φρόντισε να αποδεσμεύσει ποσότητες δικαιωμάτων νωρίτερα από το προβλεπόμενο για να διευκολύνει την κατάσταση στην αγορά.
Άλλωστε, μόλις τις προηγούμενες ημέρες το μερίδιο του λιγνίτη στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή έφτασε το 22%, έχοντας παγιωθεί πλέον σε επίπεδα αρκετά υψηλά σε σχέση με το παρελθόν, που δεν ξεπερνούσε το 7-8%. Σύμφωνα με το χρηματιστήριο ενέργειας, το μέσο μερίδιο τον Ιανουάριο ήταν της τάξης του 15,6% και το Φεβρουάριο κινείται ανοδικά.
Αναφορικά με τις τιμές αερίου, οι εκτιμήσεις των (λέμε τώρα) «ειδικών», έχουν μεγάλες διαφορές και θυμίζουν στοιχηματισμό με όβερ και άντερ!
Υπάρχουν αναλυτές που προβλέπουν μεγάλη πτώση στις τιμές του αερίου για το υπόλοιπο μισό της 10ετίας, γεγονός το οποίο θα περιόριζε το λειτουργικό κόστος της ηλεκτροπαραγωγής με αέριο.
Την ίδια στιγμή, η πλειονότητα των ειδικών συμφωνεί πως οι τιμές των δικαιωμάτων ρύπων (που επιβαρύνουν περισσότερο τους λιγνιτικούς σταθμούς) στην καλύτερη περίπτωση θα μείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα, ή θα εκτιναχθούν ακόμη περισσότερο.
Άλλωστε μέχρι το 2025 θα έχουν ξεκινήσει να λειτουργούν οι νέες μονάδες αερίου που βρίσκονται στα σκαριά, και οι οποίες είναι πολύ πιο αποδοτικές από τις υφιστάμενες.
Επίσης, με την περαιτέρω «προέλαση» των ΑΠΕ, θα απομένουν ακόμη μικρότερα περιθώρια εμπορικής λειτουργίας ενός λιγνιτικού σταθμού, ο οποίος δεν έχει την απαιτούμενη ευελιξία να αυξομειώνει την παραγωγή του, ώστε να αντισταθμίσει τη στοχαστική παραγωγή των ανανεώσιμων πηγών.
