Έχει περάσει ακριβώς ένας αιώνας από την ημέρα που ο Winston Churchill ανακοίνωσε την επιστροφή της στερλίνας στον κανόνα του χρυσού, στην προ-πολέμου αξία των 4,86 δολαρίων ανά στερλίνα. Ήταν μια αμφιλεγόμενη και τελικώς ανεπιτυχής προσπάθεια να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στη στερλίνα, αφότου ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε πλήξει την οικονομική ισχύ της Βρετανίας, ανοίγοντας τον δρόμο για την παγκόσμια κυριαρχία του δολαρίου. Εκατό χρόνια μετά, οι αγορές κλονίζονται από τα σενάρια που θέλουν το δολάριο να χάνει τον τίτλο του κυρίαρχου νομίσματος στον κόσμο. Σύμφωνα με την Capital Economics, μπορεί η εμπιστοσύνη στα δολαριακά assets να έχει πληγεί λόγω της χαοτικής εφαρμογής της ατζέντας Trump, όμως το στάτους του δολαρίου δεν κινδυνεύει, κυρίως γιατί δεν υπάρχουν αξιόπιστες εναλλακτικές. Μάλιστα, ο επενδυτικός οίκος εκτιμά ότι τα χειρότερα για το δολάριο ενδέχεται να έχουν τελειώσει.
Όπως επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics, Neil Shearing, οι συζητήσεις για την απώλεια του διεθνούς ρόλου του δολαρίου εστιάζουν υπερβολικά στο στάτους του κυρίαρχου νομίσματος συναλλαγματικών αποθεματικών. Αντίθετα, αυτό που παραβλέπουν πολλοί είναι ο ρόλος του δολαρίου στις διασυνοριακές αγορές: Περίπου το 90% των διασυνοριακών συναλλαγών γίνονται σε δολάρια, κάτι που σημαίνει ότι οι περισσότερες διεθνείς συναλλαγές αγγίζουν, κάποια στιγμή, το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα. Πρακτικά, οι ΗΠΑ ελέγχουν «τις σωληνώσεις» της παγκόσμιας οικονομίας και αυτό τους δίνει τεράστια επιρροή. Αυτός ο μοναδικός ρόλος του δολαρίου έχει επιτρέψει στις ΗΠΑ να επιβάλουν σαρωτικές κυρώσεις στους αντιπάλους τους, από τη Β. Κορέα και το Ιράν έως τη Ρωσία.
Οι συζητήσεις ότι ένα άλλο νόμισμα που θα μπορούσε να διεκδικήσει τη θέση του δολαρίου δεν αποτελούν κάτι νέο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, εστίαζαν στο γιεν, μετά στο ευρώ και πιο πρόσφατα στο κινεζικό γουάν.
Όμως, όπως τονίζει η Capital Economics, κανένα από αυτά τα νομίσματα δεν μπόρεσε να απειλήσει το δολάριο. Το γιεν λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους της ιαπωνικής οικονομίας, το ευρώ λόγω των ανισορροπιών της περιοχής και της έλλειψης δημοσιονομικής και τραπεζικής ένωσης και το γουάν λόγω του υψηλού ρυθμού αποταμιεύσεων.
Από την άλλη πλευρά, η μακρά ιστορία κυριαρχίας του δολαρίου δημιουργεί καθιερωμένα πρότυπα που διαιωνίζονται: Οι επιχειρήσεις έχουν συνηθίσει να χρησιμοποιούν το δολάριο, τράπεζες και συστήματα πληρωμών έχουν κάνει πολύ εύκολες τις πληρωμές στο αμερικανικό νόμισμα για τους χρήστες, ενώ μια ευρεία γκάμα δολαριακών χρηματοοικονομικών προϊόντων δημιουργούν έναν αυτο-τροφοδοτούμενο κύκλο, που καθιστά δύσκολο τον παραγκωνισμό του δολαρίου από το σύστημα.
Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο
Η ανατροπή του δολαρίου είναι, σύμφωνα με την Capital Economics, δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Αυτό που διαφέρει αυτή τη φορά είναι ότι η απειλή στο στάτους του νομίσματος έρχεται εκ των έσω, καθώς οι ΗΠΑ είναι εκείνες που θέλουν να απομακρυνθούν από τα βάρη και τα οφέλη της παγκόσμιας νομισματικής ηγεσίας.
Κάποιοι μέσα στην κυβέρνηση Trump λένε ότι οι ροές κεφαλαίων που συνδέονται με την κυριαρχία του δολαρίου διογκώνουν την αξία του και πλήττουν τους Αμερικανούς παραγωγούς.
Η ιδέα κάποιας μορφής φόρου στις εισροές κεφαλαίων στις ΗΠΑ δεν είναι πια αδιανόητη, σημειώνει η Capital Economics.
Και παρότι πιστεύει ότι το μεγαλύτερο μέρος των ρευστοποιήσεων στο δολάριο έχει τελειώσει, τονίζει ότι η κυβέρνηση Trump είναι άκρως απρόβλεπτη, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να κάνει κάποιο λάθος πολιτικής, που να οδηγήσει σε ύφεση, έξοδο κεφαλαίων και ανεξέλεγκτη πτώση του δολαρίου.
Ακόμα και τότε, όμως, η κυριαρχία του δολαρίου αναμένεται να διατηρηθεί, σύμφωνα με τον οίκο, καθώς καμία βιώσιμη εναλλακτική δεν υπάρχει έως και σήμερα.
