Καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν γιορτάζει τα 70ά γενέθλιά του την Παρασκευή, το BBC εξηγεί πώς έγινε ο απομονωμένος αυταρχικός ηγέτης που ξεκίνησε την καταστροφική εισβολή στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το βρετανικό μέσο, επτά κομβικές στιγμές στη ζωή του βοήθησαν να διαμορφώσει τη σκέψη του και εξηγούν την αυξανόμενη αποξένωσή του από τη Δύση.
«Ο Πούτιν θα περάσει τα γενέθλιά του εργαζόμενος στη γενέτειρά του, την Αγία Πετρούπολη», ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος της προεδρίας. Θα μπορούσε να είναι άλλη μια κουραστική μέρα για αυτόν και τον κόσμο. Στην Αγία Πετρούπολη θα δεχθεί τα συγχαρητήρια ορισμένων αρχηγών κρατών από τη γειτονιά. Μπορεί ακόμη και να δώσει μια μικρή ομιλία.
1964: Ο Βλαντίμιρ Πούτιν ξεκινά τζούντο
Γεννημένος στο -ακόμα σημαδεμένο από την πολιορκία των 872 ημερών κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- Λένινγκραντ, ο νεαρός Βλαντίμιρ ήταν ένα δύστροπο και επιθετικό αγόρι στο σχολείο -ο καλύτερος φίλος του θυμάται ότι «θα μπορούσε να τσακωθεί με οποιονδήποτε, επειδή δεν είχε κανένα φόβο». Παρ ‘όλα αυτά, ένα ασήμαντο αλλά μάχιμο νεαρό αγόρι σε μια πόλη που είχε κατακλυστεί από συμμορίες του δρόμου χρειαζόταν ένα πλεονέκτημα. Γι’αυτό, σε ηλικία 12 ετών ασχολήθηκε πρώτα με το σάμπο, μια ρωσική πολεμική τέχνη, και έπειτα με το τζούντο. Ήταν αποφασισμένος και πειθαρχημένος και μέχρι τα 18 του είχε μαύρη ζώνη τζούντο και την τρίτη θέση στον εθνικό διαγωνισμό νεανίδων.
1968: Ο Πούτιν ζητά δουλειά στην KGB
Ωστόσο, όταν ήταν 16 ετών, ο Πούτιν μπήκε στην είσοδο που ήταν στρωμένη με κόκκινο χαλί και ρώτησε τον αρκετά μπερδεμένο αξιωματικό πίσω από το γραφείο πώς θα μπορούσε να γίνει μέλος του οργανισμού. Του είπαν ότι έπρεπε να έχει ολοκληρώσει τη στρατιωτική θητεία ή να έχει πτυχίο, και έτσι ρώτησε ακόμη και ποιο πτυχίο ήταν το καλύτερο. Νομική, του είπαν -και από εκείνο το σημείο, ο Πούτιν ήταν αποφασισμένος να αποφοιτήσει από τη Νομική και να προσληφθεί, όπως και έγινε. Για τον Πούτιν, η KGB ήταν η μεγαλύτερη συμμορία στην πόλη, που πρόσφερε ασφάλεια και πρόοδο ακόμα και σε κάποιον χωρίς διασυνδέσεις σε πολιτικά κόμματα.
1989: Η στιγμή που η φιγούρα του Γκορμπατσόφ καταρρέει στα μάτια του
Παρ’ όλες τις ελπίδες του, η καριέρα του Πούτιν στην KGB δεν απογειώθηκε ποτέ. Εργαζόταν σκληρά, αλλά δεν πήρε ποτέ υψηλό βαθμό. Παρόλα αυτά, είχε κάνει αίτηση για να μάθει γερμανικά και αυτό του έδωσε την ευκαιρία για ένα ραντεβού στα γραφεία συνδέσμου της KGB στη Δρέσδη το 1985.
Εγκαταστάθηκε εκεί, σε μια άνετη ζωή, αλλά τον Νοέμβριο του 1989, το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας άρχισε να καταρρέει με συγκλονιστική ταχύτητα.
Στις 5 Δεκεμβρίου, ένας όχλος περικύκλωσε το κτίριο της KGB της Δρέσδης. Ο Πούτιν τηλεφώνησε απελπισμένα στην πλησιέστερη φρουρά του Κόκκινου Στρατού για να ζητήσει προστασία, και εκείνοι απάντησαν ανήμποροι «δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα χωρίς εντολές από τη Μόσχα. Και η Μόσχα είναι σιωπηλή». Ο Πούτιν έμαθε να φοβάται την ξαφνική κατάρρευση της κεντρικής εξουσίας -και αποφάσισε να μην επαναλάβει ποτέ αυτό που ένιωθε ότι ήταν το λάθος του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δηλαδή το να μην απαντήσει με ταχύτητα και αποφασιστικότητα όταν βρεθεί αντιμέτωπος με την αντιπολίτευση.
1992: Business στην Αγία Πετρούπολη
Ο Πούτιν αργότερα θα εγκατέλειπε την KGB καθώς η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, αλλά σύντομα εξασφάλισε μια θέση ως συνεργάτης του μεταρρυθμιστή νέου δημάρχου της σημερινής Αγίας Πετρούπολης. Η οικονομία βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση και ο Πούτιν επιφορτίστηκε με τη διαχείριση μιας συμφωνίας για να προσπαθήσει να βοηθήσει τους κατοίκους της πόλης να τα βγάλουν πέρα, ανταλλάσσοντας πετρέλαιο και μέταλλο αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων με τρόφιμα.
2008: Η εισβολή στη Γεωργία
Όταν ο Γεωργιανός πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι δεσμεύθηκε ώστε η χώρα του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ο Πούτιν είδε μια κόκκινη γραμμή και η προσπάθεια της Γεωργίας να ανακτήσει τον έλεγχο της αποσχισμένης από τη Ρωσία περιοχή της Νότιας Οσετίας έγινε δικαιολογία για μια τιμωρητική επιχείρηση. Σε πέντε ημέρες, οι ρωσικές δυνάμεις διέλυσαν τον γεωργιανό στρατό και κέρδισαν ταπεινωτικά τον Σαακασβίλι.
2011-2013: Οι διαδηλώσεις στη Μόσχα
Μια ευρέως διαδεδομένη -και αξιόπιστη- πεποίθηση ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές του 2011 ήταν νοθευμένες πυροδότησε διαμαρτυρίες που ενισχύθηκαν μόνο όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι θα ήταν υποψήφιος για επανεκλογή το 2012. Οι διαμαρτυρίες που γέμισαν την πλατεία της Μόσχας, γνωστές ως «Διαμαρτυρίες Μπολότναγια», αντιπροσώπευαν τη μεγαλύτερη δημόσια έκφραση αντίθεσης στον Πούτιν.
2020: Η πανδημία και η ασυνήθιστη απομόνωση
Όταν η Covid-19 σάρωσε την υφήλιο, ο Πούτιν μπήκε σε μια απομόνωση ασυνήθιστη ακόμη και για αυταρχικούς ηγέτες που λατρεύουν μόνο τον εαυτό τους. Όποιος τον συναντούσε έπρεπε να έχει περάσει 15 ημέρες σε καραντίνα και φρουρούμενος και στη συνέχεια πρέπει να περπατήσει σε έναν διάδρομο λουσμένο με μικροβιοκτόνο υπεριώδες φως και απολυμαντικό σε μορφή ομίχλης. Σε αυτό το διάστημα, ο αριθμός των συμμάχων και των συμβούλων που μπορούσαν να έχουν δια ζώσης επαφή με τον Πούτιν συρρικνώθηκε δραματικά σε μια χούφτα υποτακτικών και αξιόπιστων συνεργατών.
Και σήμερα;
Σήμερα, εξηγεί στο BBC ο πολιτικός αναλυτής Αντον Μπαρμπάσιν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται σε μια «τυφλή ζώνη». Ο Πούτιν αιφνιδιάστηκε από την ισχυρή υποστήριξη της Δύσης στην Ουκρανία, όσο και από την ουκρανική αντίσταση στη ρωσική εισβολή. Καθώς συμπληρώνει τα 70 του χρόνια – με τα 20 και πλέον από αυτά στην εξουσία, γίνεται σαφές πως ο Ρώσος πρόεδρος έχει πέσει θύμα του συστήματος που ο ίδιος έθρεψε. Η επιστράτευση, στο μεταξύ, εξελίχθηκε σε παταγώδη αποτυχία, ενώ η λογοκρισία που επέβαλλε δεν φαίνεται πλέον να λειτουργεί. Μπορεί ο ίδιος να εξακολουθεί να κάνει λόγο για «ειδική στρατιωτκή επιχείρηση», αλλά βάζοντας τον πόλεμο στα σπίτια των Ρώσων δεν υπάρχει καμία δύναμη που να μπορεί να σβήσει από τα χείλη τους τη λέξη «πόλεμος». Κι αυτός, πια, είναι ένας πόλεμος που χάνεται…
